Phá bỏ rào cản địa lý trong giải quyết thủ tục hành chính

Dịch vụ công không còn "ngăn sông cách núi"

Tại Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội – Chi nhánh số 1, hình ảnh người dân đến nộp hồ sơ thủ tục hành chính đã thay đổi đáng kể. Cảnh chen chúc, xếp hàng kéo dài đã giảm rõ rệt nhờ mô hình dịch vụ công phi địa giới thủ tục hành chính. Nếu trước đây một người dân muốn nộp hồ sơ mua nhà ở xã hội tại Đông Anh hay Long Biên buộc phải đến đúng chi nhánh tại khu vực đó, thì giờ đây họ có thể đến bất kỳ điểm tiếp nhận nào của Trung tâm Phục vụ hành chính công trong toàn thành phố.

Anh Trần Đức Lương, cư trú tại phường Đống Đa, là một trong những người đầu tiên sử dụng mô hình này. Anh chia sẻ: “Từ nhà tôi ra tận Long Biên thì khá xa và phải xếp hàng rất mất thời gian. Thường mất khoảng một ngày để nộp hồ sơ. Nhưng từ khi có “phi địa giới hành chính” này, tôi có thể nộp ở đây, chỉ cách nhà một cây thôi, rất thuận tiện, rất là nhanh”. Câu chuyện của anh Lương không phải là cá biệt. Hiện Hà Nội đã triển khai 30 điểm tiếp nhận hồ sơ mua nhà ở xã hội theo mô hình phi địa giới hành chính, giúp người dân chủ động lựa chọn địa điểm thuận lợi mà không còn lệ thuộc vào nơi cư trú như trước đây.

"Phi địa giới" trong giải quyết thủ tục hành chính không chỉ tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người dân mà còn giúp giảm tải áp lực đối với một số điểm tiếp nhận quá đông. Khi hồ sơ được phân bổ đều, cán bộ tiếp nhận không phải chịu tình trạng quá tải cục bộ. Tuy nhiên, phía sau sự thuận tiện ấy là nỗ lực không nhỏ của bộ máy hành chính. Chị Đỗ Thị Khánh Linh, Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội chia sẻ: “Khi hồ sơ tăng lên thì cán bộ phải làm việc công suất cao hơn, cũng có một chút áp lực nhưng với đội ngũ cán bộ thì có thể là làm việc hết công suất để phục vụ nhân dân”.

Giải quyết thủ tục hành chính không phụ thuộc địa giới vẫn đang trong quá trình hoàn thiện và không tránh khỏi những vướng mắc ban đầu, đặc biệt trong khâu phối hợp xử lý hồ sơ liên thông giữa các đơn vị. Ông Bùi Dương, Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội – Chi nhánh số 1 thẳng thắn cho biết: “Thách thức của phi địa giới là công tác phối hợp trong việc giải quyết các hồ sơ. Một số UBND phường, xã vẫn còn đang lúng túng trong việc tiếp nhận và trả lời thông tin đối với các hồ sơ phi địa giới hành chính, vẫn còn ngỡ ngàng với những hồ sơ lạ từ địa phương khác chuyển tới. Họ phải mất nhiều thời gian, công sức để hỏi và xin ý kiến”.

Để khắc phục tình trạng này, Hà Nội đã yêu cầu các phường, xã tăng cường trách nhiệm phối hợp, chủ động trả lời hồ sơ chuyển đến, đảm bảo đúng thời hạn. Đồng thời, Thành phố tiếp tục hoàn thiện kết nối dữ liệu và số hóa hồ sơ để phục vụ giải quyết thủ tục hành chính nhanh chóng, minh bạch hơn. Từ tháng 10, hầu hết các tỉnh thành trên cả nước cũng đã bắt đầu thí điểm mô hình phi địa giới hành chính cấp tỉnh. Dự kiến đến cuối năm, mô hình sẽ được triển khai chính thức trên phạm vi toàn quốc, tạo đột phá trong cải cách hành chính, xóa bỏ tình trạng “ngăn sông cấm chợ” trong thủ tục hành chính.

Mặc dù dịch vụ công trực tuyến đã được triển khai rộng rãi nhiều năm nay, nhưng hơn 80% người dân vẫn lựa chọn đến trực tiếp các Trung tâm hành chính công để thực hiện thủ tục. Điều này cho thấy, rào cản không chỉ nằm ở hạ tầng công nghệ mà còn ở kỹ năng sử dụng dịch vụ số và tâm lý e ngại thủ tục trực tuyến của nhiều người dân.

Trước thực tế đó, một số địa phương đã triển khai mô hình “tổ hỗ trợ dịch vụ công” tại cộng đồng, thu hút đoàn viên thanh niên và các tổ chức chính trị - xã hội tham gia hỗ trợ người dân. Những tình nguyện viên được tập huấn kỹ năng đã đến từng tổ dân phố để hướng dẫn người dân nộp hồ sơ trực tuyến, đăng ký tài khoản định danh điện tử hay thanh toán phí dịch vụ công không dùng tiền mặt. Một đoàn viên chia sẻ: “Khi em biết những thông tin này thì khi gia đình, hàng xóm hay người quen không biết thì em có thể giúp mọi người”.

Mô hình này không chỉ giúp giảm tải cho các cơ quan hành chính mà còn tạo sự lan tỏa nhận thức về chuyển đổi số trong cộng đồng. Từ thói quen đến trực tiếp làm hồ sơ, người dân dần tiếp cận với các phương thức thực hiện thủ tục hiện đại hơn. Đó là bước chuyển cần thiết để thúc đẩy hoàn thiện chính quyền số và công dân số.

Xe dịch vụ công lưu động: chính quyền chủ động để không người dân nào "bị bỏ lại phía sau"

Thực tiễn triển khai vẫn còn nhiều người dân gặp khó khăn khi tiếp cận dịch vụ công, đặc biệt là ở các vùng xa trung tâm, vùng miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Chính vì vậy, để bảo đảm mọi công dân đều có quyền tiếp cận dịch vụ công bình đẳng, Hà Nội tiếp tục triển khai giải pháp mạnh hơn: đưa dịch vụ công đến tận địa phương thông qua các chuyến xe dịch vụ công lưu động.

Tại nhiều xã vùng xa của Hà Nội, trong đó có huyện Mỹ Đức, việc đi lại để thực hiện thủ tục hành chính từng là nỗi khó khăn kéo dài. Khoảng cách 25 – 40km đến trung tâm hành chính công khiến nhiều người ngại đi lại. Nhưng từ khi mô hình “xe dịch vụ công lưu động” được triển khai, nỗi lo ấy gần như được gỡ bỏ. Trên xe trang bị đầy đủ máy tính, máy in, kết nối mạng internet và các thiết bị chuyên dụng phục vụ tiếp nhận, xử lý hồ sơ hành chính. Người dân được hướng dẫn tận tình để thực hiện các thủ tục cần thiết.

Bà Nguyễn Thị Quyên, người dân xã Mỹ Đức, vui mừng nói: “Từ đây ra tận trung tâm huyện Mỹ Đức xa quá, 30 km. Mất nhiều thời gian quá. Nay được làm nhanh gọn như thế này thì chúng tôi rất vui mừng”. Một người dân khác mong muốn mô hình này duy trì thường xuyên: “Chúng tôi mong mỗi tháng xe về từng thôn một lần”.

Ông Phạm Trọng Của, Phó Chủ tịch xã Mỹ Đức chia sẻ: “Đồng bào ở đây chủ yếu là dân tộc thiểu số và là đồng bào dân tộc Mường chiếm hơn 60%. Do vậy, tiếp cận các tiện ích và dịch vụ công còn hạn chế. Khi dịch vụ công lưu động về tận thôn bản, bà con rất phấn khởi”.

Theo ông Bùi Dương, Giám đốc Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội - Chi nhánh số 1, trước đây người dân phải di chuyển nhiều cây số để làm thủ tục. “Nay với chuyến xe lưu động này, người dân chỉ cần ra đến nhà văn hóa sinh hoạt cộng đồng là đã có thể được cán bộ hỗ trợ”, ông cho biết. Nhờ cách làm linh hoạt, gần dân, mô hình xe dịch vụ công lưu động đã mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc giảm chi phí xã hội, tiết kiệm thời gian và tăng mức độ hài lòng của người dân.

Không chỉ dừng lại ở vùng ngoại thành, Hà Nội còn triển khai thí điểm dịch vụ công lưu động tại xã đảo Minh Châu, giúp người dân tiếp cận dịch vụ công thuận tiện mà không phải di chuyển xa vào trung tâm.

Chuyến xe lưu động phục vụ người dân từ 8 - 11 giờ, ưu tiên các thủ tục thiết yếu như hộ tịch, đất đai, tài chính, lao động - thương binh và xã hội. Phó Chủ tịch UBND xã Minh Châu Đinh Tuấn Anh cho biết: “Do địa bàn có vị trí đặc thù, giao thông đi lại còn hạn chế nên trước đây người dân phải di chuyển quãng đường khoảng 20km để thực hiện thủ tục hành chính. Việc triển khai mô hình dịch vụ công lưu động là cơ hội để người dân tiếp cận dịch vụ nhanh chóng, thuận tiện và gần gũi hơn”.

Không chỉ tiếp nhận và giải quyết hồ sơ, cán bộ còn hỗ trợ người dân số hóa hồ sơ, đăng ký nhận kết quả qua bưu chính công ích, thanh toán trực tuyến và hướng dẫn sử dụng định danh điện tử VNeID. Cán bộ Trung tâm Phục vụ hành chính công TP Hà Nội Hoàng Hiền Hạnh cho biết: “Yếu tố quan trọng để mô hình thành công là phải khảo sát đúng nhu cầu thực tế của người dân, từ đó xây dựng kế hoạch triển khai phù hợp”.

Những chuyển động từ Hà Nội cho thấy cải cách hành chính không chỉ nằm trên khẩu hiệu mà đang đi vào thực tiễn đời sống. Mô hình phi địa giới hành chính đã giúp đơn giản hóa thủ tục, giảm thời gian chờ đợi, tạo thuận lợi tối đa cho người dân. Trong khi đó, mô hình xe dịch vụ công lưu động lại giúp phá bỏ rào cản địa lý, mang dịch vụ công đến tận nơi những người dân khó khăn nhất trong tiếp cận thủ tục hành chính.

Việc tiếp tục duy trì và nhân rộng mô hình giải quyết thủ tục hành chính không phụ thuộc địa giới cùng xe dịch vụ công lưu động sẽ góp phần thu hẹp khoảng cách giữa các vùng miền, đảm bảo nguyên tắc “không để ai bị bỏ lại phía sau” trong tiếp cận dịch vụ công. Đây cũng là bước đi quan trọng để xây dựng một nền hành chính hiện đại, chuyên nghiệp, lấy người dân làm trung tâm, vì nhân dân phục vụ.