Lễ hội Khai hạ đầu Xuân phường Quảng Long đã có truyền thống lâu đời, là một nét đẹp văn hóa của người dân địa phương. Lễ hội được tổ chức thường niên vào ngày 7 tháng giêng âm lịch hằng năm với mục đích cầu cho Quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt…
Trò chuyện cùng phóng viên, ông Đặng Hồng Thái (Chánh tế phục vụ Lễ hội Khai hạ đầu Xuân tại Đình làng Tượng Sơn) cho biết, Lễ hội Khai hạ đầu Xuân đã có từ hàng trăm năm, lưu truyền từ đời này qua đời khác, được các thế hệ con cháu của làng duy trì và bảo tồn cho đến ngày nay. Lễ hội nhằm cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, mong muốn cuộc sống ấm no, đủ đầy dịp đầu Xuân năm mới.
Cũng như các lễ hội truyền thống khác, lễ hội có hai phần: phần lễ và phần hội. Phần lễ được tổ chức tại di tích lịch sử cấp Quốc gia Đình làng Tượng Sơn. Tại đây người dân sẽ tổ chức cúng tế và dâng những nén tâm hương lên điện thờ, đồng thời tổ chức khai chiêng, khai trống, khai đao, khai kiếm và khai cọn đầu Xuân. Phần hội được tổ chức long trọng tại sân cướp cù Tổ dân phố Trường Sơn (phường Quảng Long, thị xã Ba Đồn) với những trò chơi dân gian truyền thống như: cướp cù, đấu vật... với sự tham gia của người dân địa phương và các vùng lân cận.
Sau phần nghi lễ tại đình, phần hội được tổ chức buổi chiều với lễ hội cướp cù và hội vật truyền thống, nổi tiếng khắp vùng phía Bắc Sông Gianh và đã được truyền tụng trong dân gian qua câu ví, rằng: “Dù ai đi ngược về xuôi/ Nhớ ngày mùng 7 về coi cướp cù”.
Tiếp đến là tại bãi cát rộng được hình thành với chiều dài khoảng 200m và chiều rộng khoảng 150m, được chia cho hai đội. Phía cuối sân, dựng hai cây tre cao khoảng 7 mét có lá cờ Tổ quốc cùng chiếc rọ tre nhỏ làm mục tiêu ném cù.
Khi vị bô lão cầm quả cù bước ra giữa sân phát lệnh tung cù thì phần hội được bắt đầu trong sự cổ vũ nhiệt tình của hàng ngàn người dân. Cùng với tiếng chiêng, tiếng trống vang dội, trai tráng hai bên dùng sự nhanh nhẹn, khéo léo để tranh nhau quả cù để ném vào rọ của đối phương trong tiếng reo hò cổ vũ của người xem. Đội nào ném cù vào rọ đối phương trước sẽ là đội giành chiến thắng.
Theo quan niệm của người dân nơi đây, ai cướp được cù và tung được cù vào rọ là năm mới cả đội gặp nhiều may mắn, làm ăn phát đạt. Sau khi kết thúc hội cướp cù trong tiếng reo hò náo nhiệt của người cổ vũ, hội đấu vật được tổ chức tại sới vật ngay cạnh sân cướp cù để các đô vật từ mọi nơi đến đây thử sức.
Được biết, để chuẩn bị cho hội vật, trước đó, các đô vật được tuyển chọn từ các tổ dân phố của phường để tham gia tranh tài nên không khí càng hấp dẫn khi các đô vật ganh đua quyết liệt, ngang sức, ngang tài.
Thông qua hội vật này để phường tuyển chọn các đô vật xuất sắc tham gia Hội vật truyền thống của thị xã được tổ chức vào ngày 10 tháng Giêng hàng năm.
Những ngày đầu Xuân, về Quảng Long xem hội cướp cù, hội vật mới thấy được tinh thần thượng võ, rèn luyện sức khỏe của người dân nơi đây. Lễ hội thu hút sự tham gia không chỉ người dân trong phường mà lan tỏa ra toàn thị xã Ba Đồn và các vùng lân cận cùng về đây tham dự, chung vui dịp đầu Xuân năm mới.
Chủ tịch UBND phường Quảng Long Ngô Văn Sáu cho biết: “Hàng năm, cứ mỗi độ Tết đến, Xuân về người dân địa phương ai cũng háo hức mong chờ lễ hội Khai hạ đầu Xuân của làng để cùng chia sẻ, chung vui với nhau những môn thể thao truyền thống nhằm cầu chúc cho một năm mới sức khỏe, bình an và hạnh phúc.”