Sơn La: gìn giữ bản sắc văn hóa truyền thống để phát triển du lịch

Sơn La có 7 di sản văn hóa phi phật thể quốc gia, 96 di tích lịch sử - văn hóa, danh lam thắng cảnh, chứa đựng giá trị cả không gian và thời gian về văn hóa và lịch sử lâu đời trên miền đất Sơn La.

Toàn tỉnh hiện có 12 khu du lịch, điểm du lịch đã được công nhận, gồm: Khu du lịch quốc gia Mộc Châu, 1 khu du lịch cấp tỉnh và 10 điểm du lịch cấp tỉnh. Du lịch Sơn La hình thành trên cơ sở kế thừa phát huy và hoàn chỉnh 5 loại hình du lịch đã hình thành, như du lịch sinh thái nông nghiệp; du lịch văn hóa lịch sử; du lịch cộng đồng; du lịch nghỉ dưỡng, giải trí và sức khỏe; du lịch chuyên đề, với hạ tầng du lịch từng bước đồng bộ hiện đại và chuyên nghiệp.

Thị xã Mộc Châu có 12 dân tộc đang sinh sống, nơi đây không chỉ hấp dẫn du khách bởi khung cảnh thiên nhiên tươi đẹp, còn thu hút bởi vốn văn hóa truyền thống giàu bản sắc đang được khai thác, phát triển thành sản phẩm du lịch đặc sắc. Văn hóa truyền thống các dân tộc tại đây vô cùng phong phú, nhất là các lễ hội, tín ngưỡng truyền thống được bảo tồn và phát huy. Thị xã hiện có 7 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, trong đó có 4 di sản văn hóa của riêng các dân tộc sinh sống tại Mộc Châu, gồm: Lễ Hết chá của người Thái Trắng, Nghệ thuật khèn của người Mông, Nghệ thuật tạo hoa văn trên trang phục của người Mông Hoa, Lễ hội Cầu mưa của người Thái Trắng.

Đặc biệt ở Mộc Châu hiện có hơn 2.100 ha trồng chè, chính quyền nơi đây đã và đang triển khai những định hướng chiến lược nhằm khai thác và phát huy giá trị du lịch từ những đồi chè. Không chỉ là cây công nghiệp lâu năm cho sản lượng cao, cây chè còn tạo cảnh quan, với những đồi chè uốn lượn như một tấm thảm xanh mướt, thu hút nhiều du khách mỗi năm đến tham quan, chụp ảnh và trải nghiệm quy trình sản xuất chè. Mục tiêu đặt ra không chỉ là xây dựng thương hiệu sản phẩm du lịch đặc trưng cho vùng nguyên liệu chè, mà còn thu hút đông đảo du khách đến tham quan, trải nghiệm, qua đó góp phần thúc đẩy kinh tế địa phương, nâng cao thu nhập cho người dân và quảng bá rộng rãi vẻ đẹp thiên nhiên Mộc Châu.

Ngoài ra, Mộc Châu còn có nhiều khu, điểm du lịch hấp dẫn như: Khu du lịch sinh thái Thác Dải Yếm, phố đi bộ Mộc Châu, động Sơn Mộc Hương, ngũ động bản Ôn, Happy Land Mộc Châu, Khu lưu niệm Trung đoàn 52 Tây Tiến, đồi chè trái tim, thung lũng mận Nà Ka... Các bản du lịch cộng đồng, homestay tại tổ dân phố Na Áng, phường Đông Sang; tổ dân phố Vặt Hồng, phường Mường Sang; bản Tà Số, xã Chiềng Hắc... Cùng với đó là những đồi chè, đồng cỏ, vườn cây ăn quả, thu hút đông đảo du khách đến tham quan.

Du lịch huyện Quỳnh Nhai những năm gần đây phát triển mạnh mẽ, đặc biệt khai thác tiềm năng lớn của vùng lòng hồ thủy điện Sơn La. Văn hóa truyền thống được khai thác, phát huy thành yếu tố hấp dẫn, thổi hồn cho du lịch Quỳnh Nhai. Đặc biệt phải kể đến các di sản văn hóa quốc gia đã được công nhận, như: Lễ Cầu An (Pang A) của người La Ha; nghi lễ Xé Pang Á (cầu an) của người Kháng; nghi lễ gội đầu, nghi lễ Kin Pang Then và nghi lễ Tết Xíp xí của người Thái Trắng... cùng nhiều lễ hội, nghi lễ truyền thống đặc sắc thường xuyên được phục dựng, trình diễn phục vụ du khách tại các sự kiện văn hóa - du lịch của huyện.

Những năm qua, huyện Vân Hồ cũng là điểm đến của nhiều du khách khám phá những bản du lịch cộng đồng đậm chất dân tộc Thái, Mông; nơi đây còn nhiều danh lam, thắng cảnh đẹp, hùng vĩ, đặc biệt là hệ thống các thác nước còn giữ nguyên vẻ hoang sơ. Theo ông Vũ Thanh Hải, Phó Chủ tịch UBND huyện Vân Hồ, huyện chỉ đạo các xã phát triển du lịch xanh, gắn với giữ gìn cảnh quan thiên nhiên; hỗ trợ kinh phí để các xã phục dựng, tái hiện một số lễ hội truyền thống, đặc sắc của các dân tộc, vừa bảo tồn những nét văn hóa đặc trưng, giới thiệu văn hóa, con người Vân Hồ, tạo thành sản phẩm du lịch thu hút du khách, nhất là du khách nước ngoài.

Nhằm phát huy tiềm năng, lợi thế, phát triển du lịch bền vững, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Sơn La lần thứ XV, nhiệm kỳ 2020 – 2025 đã đề ra nhiều mục tiêu quan trọng là: “Tăng cường thực hiện đồng bộ các giải pháp phát triển ngành du lịch; bảo đảm tính chuyên nghiệp, hiện đại và phát triển bền vững; phấn đấu đến năm 2030, du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Thực hiện mục tiêu đề ra, ngày 23/1/2021, Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh đã ban hành Kết luận số 94-KL/TU về phát triển du lịch tỉnh Sơn La đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.

Sau 4 năm triển khai thực hiện Kết luận 94, du lịch tỉnh Sơn La đạt được kết quả quan trọng. Nhiều quy hoạch được lập và triển khai phù hợp với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, như: Quy hoạch tỉnh Sơn La thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; quy hoạch chung và các quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết Khu du lịch quốc gia Mộc Châu; quy hoạch vùng liên huyện dọc quốc lộ 6; quy hoạch vùng dọc lòng hồ sông Đà; quy hoạch phân khu Khu bảo tồn hệ sinh thái nông nghiệp đặc trưng huyện Mộc Châu; quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch Tà Xùa và các vùng phụ cận; quy hoạch phân khu xây dựng Khu du lịch Đèo Pha Đin...

Với mục tiêu đưa du lịch thực sự trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, ông Trần Xuân Việt, Phó Giám đốc Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Sơn La cho biết, tỉnh đã chú trọng phát triển du lịch nhanh, bền vững gắn với bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, di sản văn hóa vật thể, phi vật thể và sản vật địa phương; phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng gắn với bảo vệ, tôn tạo cảnh quan môi trường.

Đặc biệt, tỉnh lấy du lịch văn hóa với giá trị cốt lõi là bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc làm nền tảng để hình thành các loại hình du lịch khác; phát triển du lịch thiên nhiên là sản phẩm đặc thù để tăng năng lực cạnh tranh.

Cùng với đó, khuyến khích mở rộng phát triển du lịch cộng đồng, tạo việc làm, gắn với xóa đói, giảm nghèo và phát triển nông thôn mới; lấy lợi thế về nông nghiệp để tạo ra các sản phẩm du lịch hấp dẫn.