Sức ép bủa vây Chính phủ Mexico sau trận lũ lịch sử

Năm ngày sau trận lũ lịch sử khiến ít nhất 66 người thiệt mạng và hơn 100.000 ngôi nhà bị ảnh hưởng, Mexico vẫn đang gồng mình tìm kiếm 75 người mất tích và khắc phục hậu quả nặng nề. Chính phủ của Tổng thống Claudia Sheinbaum đang chịu sức ép lớn từ dư luận về phản ứng chậm trễ và sự lúng túng trong giai đoạn đầu ứng phó.

Trận lũ bắt đầu khi những trận mưa như trút nước đổ xuống miền Trung và miền Đông Mexico, gây sạt lở, tràn bờ sông và sập cầu. Nhiều khu dân cư bị cô lập, đường phố bị cuốn trôi chỉ trong vài giờ.

Tổng thống Sheinbaum, người từng đạt tỷ lệ tín nhiệm cao sau một năm nhậm chức, đã trực tiếp đến các vùng bị thiệt hại nặng nhưng đối mặt với sự tức giận của người dân, đặc biệt tại bang Veracruz - nơi có ít nhất 29 người thiệt mạng.

Trong đám đông tìm kiếm người thân, nhiều người giơ cao ảnh người mất tích và hét lên vì tuyệt vọng. Cố gắng trấn an họ, bà nói: “Mọi người sẽ được quan tâm. Chúng tôi sẽ không giấu giếm bất cứ điều gì.”

Thảm họa lần này cũng khiến dư luận nhắc lại quyết định gây tranh cãi của chính quyền tiền nhiệm khi bãi bỏ Quỹ Thiên tai quốc gia (Fonden). Cựu Tổng thống Andres Manuel Lopez Obrador - người hiện là cố vấn chính trị thân cận của bà Sheinbaum - cho rằng quỹ này bị tham nhũng và cần giải thể.

Tiếp nối quan điểm đó, bà Sheinbaum cho rằng khôi phục Fonden chẳng khác nào “bảo vệ một cơ chế từng bị tham nhũng chi phối.”

Tuy nhiên, việc loại bỏ cơ chế tài chính từng giúp Mexico ứng phó nhanh với thiên tai khiến nhiều chuyên gia lo ngại chính phủ không còn đủ linh hoạt để hành động khi khẩn cấp xảy ra.

Bà Sheinbaum cho biết chính phủ có 19 tỷ peso (1,03 tỷ USD) dự phòng cho khẩn cấp, trong đó khoảng 3 tỷ peso (160 triệu USD) đã được sử dụng.

Kế hoạch cứu trợ được chia thành hai giai đoạn: dọn dẹp trước, sau đó là hỗ trợ tái thiết nhà cửa, đường sá và hệ thống thoát nước. Năm ngoái, sau khi bão Otis tàn phá thành phố biển Acapulco, các hộ dân bị thiệt hại đã nhận được hỗ trợ tiền mặt từ 400 đến hơn 3.000 USD tùy mức độ.

Đọc thêm: NATO có động thái mới hỗ trợ Ukraine: 10 đồng minh châu Âu nhập cuộc

Tuy nhiên, giới quan sát cho rằng việc phát tiền mặt không thể thay thế cho một chiến lược phòng ngừa bài bản. Nhà phân tích Antonio Ocaranza nhận xét, dù Tổng thống Sheinbaum thể hiện tinh thần hiện diện tại hiện trường, “hạn chế về năng lực trong phản ứng ban đầu là không thể phủ nhận.”

Ông cho rằng nhiều khu vực phải chờ nhiều ngày mới nhận được máy móc và cứu trợ cần thiết. Bên cạnh đó, việc chính phủ ngày càng phụ thuộc vào quân đội để xử lý các nhiệm vụ dân sự như cứu hộ, xây dựng hạ tầng và phân phối hàng cứu trợ cũng khiến công tác điều phối kém linh hoạt.

Theo bà Sheinbaum, lũ lụt năm nay xảy ra hoàn toàn ngoài dự báo khí tượng.

Khi chính phủ đang tập trung ứng phó hai cơn bão ở Thái Bình Dương, những trận mưa dữ dội bất ngờ trút xuống từ Vịnh Mexico đã khiến nhiều con sông vỡ bờ, gây ngập nặng ở các bang Veracruz, Hidalgo và San Luis Potosi.

“Không có dấu hiệu nào cho thấy lượng mưa sẽ lớn đến mức này,” bà nói.

Dù đang chịu sức ép chỉ trích, bà Sheinbaum cam kết sẽ huy động mọi nguồn lực để hỗ trợ người dân và khôi phục các vùng bị thiệt hại, khẳng định “sẽ không để ai bị bỏ lại phía sau.”