NATO có động thái mới hỗ trợ Ukraine: 10 đồng minh châu Âu nhập cuộc

Trong cuộc họp các bộ trưởng quốc phòng NATO tại Brussels ngày 15/10, 10 đồng minh châu Âu đã tuyên bố gia nhập Chương trình Danh sách yêu cầu ưu tiên của Ukraine (PURL) - một sáng kiến nhằm bảo đảm dòng viện trợ vũ khí ổn định cho Kiev giữa lúc nguồn cung từ phương Tây đang giảm sút.

Theo thỏa thuận tài chính mới, các quốc gia châu Âu sẽ được phép mua vũ khí do Mỹ sản xuất để chuyển giao cho Ukraine. Đây được xem là biện pháp nhằm bù đắp cho sự thiếu hụt nguồn cung gần đây, trong bối cảnh viện trợ quân sự của phương Tây cho Ukraine giảm mạnh.

Theo dữ liệu từ Viện Kiel của Đức, lượng viện trợ quốc phòng dành cho Ukraine trong tháng 7 và 8 đã giảm 43% so với nửa đầu năm nay.

Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết: “Chúng tôi biết chính xác Ukraine cần gì để duy trì sức mạnh trong cuộc chiến, và một số thứ chỉ Mỹ mới có thể cung cấp, chẳng hạn như tên lửa đánh chặn cho hệ thống Patriot.”

Ông nhấn mạnh PURL sẽ giúp các nước đồng minh tài trợ mua sắm những vũ khí quan trọng từ Mỹ mà châu Âu chưa sản xuất được cho Ukraine.

Trước cuộc họp, chỉ có sáu quốc gia tham gia PURL gồm Hà Lan, Đan Mạch, Na Uy, Thụy Điển, Canada và Đức. Tuy nhiên, sau cuộc họp, mười nước châu Âu khác đã chính thức gia nhập chương trình, cho thấy áp lực từ NATO và Mỹ đã tạo ra sự đồng thuận rộng rãi hơn.

Bộ trưởng Chiến tranh Mỹ Pete Hegseth phát biểu rằng: “Chúng tôi kỳ vọng nhiều quốc gia sẽ đóng góp nhiều hơn nữa, mua nhiều hơn nữa để hỗ trợ Ukraine và giúp đưa cuộc xung đột này kết thúc trong hòa bình.”

Sau phiên họp của Nhóm Liên lạc Quốc phòng Ukraine, với sự tham dự của Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Denis Shmyhal, Đức cam kết bổ sung 2 tỷ euro, bao gồm vũ khí chống tăng và kinh phí cho hệ thống phòng không Patriot.

Theo NATO, mục tiêu của PURL là tạo ra một nguồn hỗ trợ có thể dự đoán được, cả về vũ khí gây chết người lẫn phi sát thương, để Ukraine duy trì sức phòng thủ lâu dài.

Đọc thêm: Hiểm họa từ việc Mỹ đóng cửa chính phủ: dư chấn lan ra toàn cầu

Bên cạnh việc hỗ trợ Ukraine, các bộ trưởng quốc phòng NATO cũng thống nhất tăng cường năng lực phòng không và khả năng răn đe của khối, nhằm ứng phó với các vụ xâm nhập không phận gần đây bằng máy bay không người lái và máy bay quân sự.

Hàng loạt sự cố gần đây tại Ba Lan, Estonia, Romania và Đan Mạch đã khiến các nước thành viên cảnh giác cao độ. NATO đang xem xét tích hợp công nghệ chống UAV vào hệ thống phòng thủ tập thể, bảo đảm phản ứng nhanh hơn trong trường hợp bị tấn công.

Vấn đề này cũng là nội dung trọng tâm trong chương trình nghị sự quốc phòng của Liên minh châu Âu (EU). Ủy ban châu Âu đang đề xuất ưu tiên tài trợ cho dự án “bức tường máy bay không người lái” nhằm nâng cao khả năng bảo vệ biên giới và không phận của khối.

Theo Lộ trình sẵn sàng phòng thủ mà EU dự kiến công bố ngày 17/10, hệ thống này có thể đi vào hoạt động hoàn toàn vào cuối năm 2027. Tuy vậy, cả EU và NATO đều khẳng định hai bên không trùng lặp nhiệm vụ mà sẽ phối hợp chặt chẽ, tận dụng thế mạnh của mỗi bên.

Tổng thư ký NATO Mark Rutte cho biết hai bên đang phối hợp chặt chẽ để phát huy thế mạnh riêng: “NATO sẽ tập trung vào những việc thuộc chuyên môn của mình và để EU làm những gì họ làm tốt hơn.”

Ông cũng đánh giá cao sự phối hợp hiệu quả với các lãnh đạo của Liên minh châu Âu, gồm Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen, Trưởng ban Chính sách Đối ngoại Kaja Kallas và Ủy viên Quốc phòng Andrius Kubilius.

Bà Kaja Kallas, người chủ trì cuộc họp quốc phòng EU tối cùng ngày, cho biết NATO chịu trách nhiệm lập kế hoạch quân sự, còn việc mua sắm do các quốc gia thành viên đảm nhận, và nhiệm vụ của EU là hỗ trợ họ đạt được các mục tiêu năng lực này.

Các lãnh đạo EU dự kiến trong hội nghị thượng đỉnh tại Brussels tuần tới sẽ tiếp tục kêu gọi phát triển năng lực phòng không và chống UAV một cách khẩn trương.

Những bước đi mới của NATO và EU cho thấy sự đồng lòng ngày càng rõ rệt của phương Tây trong việc duy trì viện trợ cho Ukraine và bảo vệ không phận châu Âu, trong bối cảnh xung đột vẫn còn kéo dài và phức tạp.