Ngôi nhà sàn của ông Đinh Văn Lâm (thôn Mang He, xã Sơn Bua, huyện Sơn Tây, tỉnh Quảng Ngãi) nằm chênh vênh trên mỏm núi. Ngoài 70 tuổi, sức yếu lại mắc nhiều bệnh như dạ dày, cao huyết áp, bệnh xương khớp, ông Lâm phải thường xuyên xuống trạm xá khám, lấy thuốc. Nhiều lúc đau quá phải nằm nhà, ông Lâm lại được điều dưỡng Nguyễn Văn Thanh đến tận nơi thăm khám.
“Tôi hay đau ốm, không lao động được, điều dưỡng Thanh thường đến nhà khám, cấp thuốc và dặn bỏ rượu thì uống thuốc mới bớt bệnh”- ông Lâm chia sẻ.
Điều dưỡng Nguyễn Văn Thanh (50 tuổi) là người quê ở xã Nghĩa Lâm (huyện Tư Nghĩa). Năm 2001, sau khi tốt nghiệp cao đẳng y, ông công tác tại Trạm Y tế xã Sơn Tân (huyện Sơn Tây).
Đến đầu năm 2025, ông lại được phân công về Trạm Y tế Sơn Bua. Dù mới chuyển đến một thời gian ngắn, nhưng nhiều người ở xã vùng cao nghèo khó này đã “quen mặt” điều dưỡng Thanh.
Kém may mắn hơn những người bình thường khác, điều dưỡng Thanh bị tật bẩm sinh ở hai bàn chân từ nhỏ nên đi lại khó khăn, nhất là khi công tác ở vùng núi.
Thế nhưng, bất kể trời mưa hay nắng, xa hay gần, chỉ cần biết ở đâu có người bệnh cần giúp đỡ là điều dưỡng Thanh lại vượt núi tìm đến. Bởi đối với ông, người đồng bào Cadong thật thà, hiền lành và còn nhiều khó khăn.
Là người miền xuôi nên thời gian đầu mới lên miền ngược công tác, điều dưỡng Thanh gặp rất nhiều bỡ ngỡ về văn hóa phong tục, tập quán, đặc biệt là bất đồng ngôn ngữ.
“Bên cạnh việc khám, chữa bệnh, tôi phải học tiếng của đồng bào để khai thác được các thông tin về người bệnh cũng như các triệu chứng, biểu hiện của bệnh nhằm đưa ra cách điều trị hiệu quả nhất”- điều dưỡng Thanh nói.
Gắn bó lâu với đồng bào Cadong ở huyện Sơn Tây, điều dưỡng Thanh hiểu tường tận về phong tục, tập quán của người dân nơi đây. Trước kia, nhận thức của đồng bào còn hạn chế, nên khi bị đau bệnh bà con thường giết gà, lợn hoặc trâu để cúng giải trừ "con ma".
Việc lễ bái có khi diễn ra cả tuần, cả tháng, cho đến lúc vật nuôi, lương thực trong nhà đã hết mà người bệnh vẫn không khỏi. Do vậy, ngoài khám, chữa bệnh, các thầy thuốc còn phải tuyên truyền, vận động đồng bào loại bỏ những hủ tục lạc hậu. Sau nhiều trường hợp người bệnh được y, bác sĩ kịp thời cứu sống, bà con mới dần tin tưởng.
Ở vùng núi cao, nhiều thôn làng nằm cheo leo lưng chừng núi, chưa có đường xe đi, nhất là mùa mưa lũ chia cắt giao thông, việc người bệnh tìm đến Trạm Y tế khám ít nhiều vẫn còn hạn chế. Kể cả việc sinh nở của phụ nữ cũng rất bất lợi.
Mấy chục năm công tác, điều dưỡng Thanh gặp kha khá trường hợp sinh con tại nhà. Trước kia, tình trạng này diễn ra khá phổ biến. Có những ca sinh khó nhưng người dân ở xa quá không kịp đến phòng khám. Lắm khi nửa đêm gà gáy người nhà bệnh nhân mới đến gõ cửa gọi giúp đỡ.
“Nhớ nhất khi đang làm việc tại Trạm Y tế xã Sơn Tân, tôi nhận được thông tin có một sản phụ tự sinh con tại nhà dẫn đến nguy kịch cả mẹ và con. Khi tôi cùng đồng nghiệp đến nơi, cháu bé đã tím tái, nhưng gia đình lại đang cúng gà, cúng lợn linh đình. Gần 30 phút hô hấp, hồi sức, cháu bé mới thở và cất tiếng khóc. Lúc đó tất cả mọi người đều vỡ òa trong hạnh phúc. Sau đó mẹ con sản phụ được dân làng khiêng tới trung tâm y tế tuyến trên để theo dõi, điều trị”- điều dưỡng Thanh nhớ lại.
Sơn Tây là một trong những huyện nghèo của cả nước, với khoảng 95% dân số là người Cadong. Đời sống của đồng bào vùng cao nơi đây còn gặp nhiều khó khăn, nhưng các y, bác sĩ vùng cao, tiêu biểu như điều dưỡng Thanh luôn cố gắng để chăm sóc sức khỏe cho đồng bào một cách tốt nhất.
“Xã Sơn Bua cách xa trung tâm huyện nhưng ngay từ những ngày mới đến đây, anh Thanh đã cùng đồng nghiệp đến những thôn xa xôi nhất để khám, chữa bệnh. Không quản ngại khó khăn, vất vả, điều kiện thời tiết khắc nghiệt vùng sơn cước, điều dưỡng Thanh đã yêu nghề cống hiến, khiến đồng bào nơi đây hết mực tin yêu, cảm phục”- Trưởng Trạm Y tế xã Sơn Bua- bác sĩ Đinh Minh Chiều cho hay.
