Thêm loạt quốc gia NATO viện trợ Ukraine mua vũ khí "thép" từ Mỹ

Thụy Điển, Na Uy và Đan Mạch sẽ đóng góp tổng cộng khoảng 500 triệu Euro (tương đương 580 triệu USD) để cung cấp thiết bị quân sự của Mỹ cho Ukraine, cùng với Hà Lan bày tỏ ủng hộ đối với cơ chế mới của NATO nhằm thúc đẩy việc cung cấp vũ khí Mỹ cho Kiev.

Vào tháng trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố rằng nước này sẽ cung cấp vũ khí cho Ukraine nếu chi phí do các đồng minh châu Âu chi trả, nhưng không tiết lộ cụ thể về cách thức thực hiện kế hoạch này.

Ngày 4/8, Bộ trưởng Quốc phòng Hà Lan Ruben Brekelmans cho biết nước này sẽ đóng góp 500 triệu Euro cho một cơ chế mới có tên Sáng kiến Danh sách Yêu cầu Ưu tiên của NATO dành cho Ukraine (PURL).

Tiếp theo đó, ngày 5/8, Bộ trưởng Quốc phòng Na Uy Tore O. Sandvik thông báo nước này sẽ đóng góp khoảng 1,5 tỷ crown Na Uy (tương đương 146 triệu USD) cho sáng kiến. 

Về phía Đan Mạch, Bộ trưởng Quốc phòng Troels Lund Poulsen cam kết tài trợ khoảng 90 triệu USD, đồng thời bày tỏ sẵn sàng xem xét bổ sung nguồn hỗ trợ trong các giai đoạn sau.

Thụy Điển cũng xác nhận sẽ đóng góp 275 triệu USD cho gói viện trợ, bao gồm hệ thống tên lửa Patriot, các thiết bị phòng không khác, cũng như đạn chống tăng.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã nhiều lần kêu gọi các đồng minh phương Tây tăng cường viện trợ phòng không, đặc biệt là hệ thống Patriot và các tên lửa, để giúp Ukraine đối phó với các cuộc tấn công bằng tên lửa và máy bay không người lái của Nga diễn ra hàng ngày.

Đáp lại, Tổng thư ký NATO Mark Rutte, cựu Thủ tướng Hà Lan, bày tỏ sự cảm kích trước hành động khẩn trương của ba quốc gia Bắc Âu, đồng thời hoan nghênh thông báo về gói viện trợ.

Ông Zelensky cũng gửi lời cảm ơn đến các nước tham gia sáng kiến và khẳng định động thái này thúc đẩy tạo nên nền tảng mới cho an ninh lâu dài tại châu Âu.

“Sáng kiến này đem lại tác động rõ rệt, là một ví dụ mạnh mẽ để các quốc gia thành viên NATO khác noi theo nhằm tăng cường mối quan hệ an ninh giữa Mỹ và châu Âu, cũng như bảo vệ lục địa khỏi các cuộc tấn công của Nga,” Tổng thống Ukraine viết trên nền tảng X (trước đây là Twitter).

NATO cho biết sáng kiến mới sẽ được chia thành nhiều gói viện trợ với trị giá mỗi gói khoảng 500 triệu USD, được tài trợ bởi các quốc gia thành viên châu Âu và Canada, do khối này điều phối và dẫn dắt. 

Trong một tuyên bố, NATO cho biết: “Phối hợp chặt chẽ với Ukraine và Mỹ, lãnh đạo của NATO tại châu Âu Alexus Grynkewich phê duyệt các gói viện trợ dựa trên nhu cầu của Ukraine, bao gồm phòng không, đạn dược và các thiết bị quan trọng khác để có thể nhanh chóng chuyển giao từ kho dự trữ của Mỹ.”

Cuộc điện đàm mới

Trong một diễn biến liên quan, ông Zelensky khẳng định đã có một cuộc điện đàm "hiệu quả" với Tổng thống Donald Trump trong bối cảnh Nga gia tăng các cuộc tấn công, bất chấp tối hậu thư mà nhà lãnh đạo Mỹ đặt ra cho Moscow để chấm dứt chiến dịch quân sự đặc biệt vào Ukraine.

Hai nhà lãnh đạo cũng thảo luận về cam kết của các quốc gia châu Âu mua vũ khí do Mỹ sản xuất để chuyển giao cho Ukraine, cũng như hợp tác quốc phòng song phương với Mỹ, ông Zelensky cho biết.

Cuộc điện đàm diễn ra sau khi ông Trump rút ngắn đáng kể thời hạn để Tổng thống Nga Vladimir Putin tuân thủ lời kêu gọi của ông về một lệnh ngừng bắn với Ukraine hoặc phải đối mặt với các lệnh trừng phạt tiếp theo. Chính quyền Mỹ mô tả các biện pháp trừng phạt này có thể sẽ được áp dụng dưới hình thức "trừng phạt thứ cấp" đối với các quốc gia mua năng lượng của Nga. 

Hệ thống Patriot là gì?

Patriot - viết tắt của Phased Array Tracking Radar for Intercept on Target (Radar theo dõi mảng pha để đánh chặn mục tiêu), là hệ thống phòng thủ tên lửa đất đối không cơ động do Raytheon Technologies phát triển.

Được đưa vào sử dụng từ những năm 1980, Patriot được đánh giá là một trong những hệ thống phòng không tiên tiến nhất trong kho vũ khí của Mỹ. Hệ thống này có khả năng đánh chặn máy bay, tên lửa đạn đạo chiến thuật và tên lửa hành trình, tùy theo loại đạn đánh chặn được sử dụng.

Theo Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), chi phí sản xuất một tổ hợp Patriot mới có thể vượt quá 1 tỷ USD, trong đó khoảng 400 triệu USD cho hệ thống và 690 triệu USD cho tên lửa đi kèm. Mỗi tên lửa đánh chặn Patriot ước tính có giá khoảng 4 triệu USD.

Phía Nga đã nhiều lần lên tiếng phản đối việc cung cấp hệ thống Patriot cho Ukraine, coi đây là hành động leo thang căng thẳng. Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga, bà Maria Zakharova, hồi đầu năm nay từng tuyên bố rằng việc cung cấp bổ sung thêm hệ thống Patriot cho Ukraine sẽ chỉ làm giảm cơ hội hai bên tiến tới hòa bình.