Tiếp tục nghiên cứu mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện

Làm rõ căn cứ bảo vệ quyền lợi phóng viên và cơ quan báo chí

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, ngay sau khi được giao nhiệm vụ quản lý lĩnh vực báo chí, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã khẩn trương phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng Dự thảo Luật Báo chí (sửa đổi). Quy trình xây dựng được thực hiện đầy đủ theo quy định về ban hành văn bản quy phạm pháp luật, đồng thời tiếp thu chuyên sâu ý kiến tại thảo luận tổ và tại hội trường.

Theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, các góp ý của đại biểu đều hướng tới một mục tiêu chung: đảm bảo Luật sửa đổi bám sát 3 yêu cầu cốt lõi. Thứ nhất, thể chế hóa kịp thời đường lối, chủ trương của Đảng về phát triển báo chí. Thứ hai, tạo khuôn khổ pháp lý để báo chí cách mạng Việt Nam - với truyền thống hơn 100 năm - phát triển theo hướng nhân văn, hiện đại và chuyên nghiệp. Thứ ba, giải quyết những điểm nghẽn, bất cập của Luật Báo chí sau 8 năm thực hiện.

“Ý kiến của các vị đại biểu rất tâm huyết, trách nhiệm. Dù thời lượng giải trình tại hội trường chỉ 10 phút nhưng chúng tôi đã tổng hợp đầy đủ để làm rõ những nhóm vấn đề được quan tâm nhất” - Bộ trưởng nói.

Một trong những nội dung được trên 10 đại biểu đề cập là hoạt động sản xuất thông tin của cá nhân, tổ chức trên không gian mạng, gây cạnh tranh không lành mạnh với báo chí và ảnh hưởng quyền sở hữu báo chí. Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng khẳng định, Dự thảo Luật Báo chí không điều chỉnh hành vi đưa thông tin của cá nhân trên nền tảng số.

Luật chỉ tập trung điều chỉnh đối tượng là các cơ quan, tổ chức, cá nhân trực tiếp tham gia hoạt động báo chí. Còn các hành vi vi phạm trên môi trường mạng đã nằm trong phạm vi điều chỉnh của Luật An ninh mạng và Nghị định 147 của Chính phủ.

“Chúng tôi xin nói rõ để đại biểu yên tâm: việc xử lý vi phạm trên mạng xã hội đã có quy định và chế tài đầy đủ. Luật Báo chí lần này không chồng chéo, không mở rộng phạm vi điều chỉnh” - Bộ trưởng nhấn mạnh.

Nhiều đại biểu đặt câu hỏi: làm thế nào để bảo vệ quyền lợi chính đáng của phóng viên, quyền tự do báo chí của nhân dân? Theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, cơ quan soạn thảo đã rà soát sự tương thích của Luật Báo chí với Luật An ninh mạng, Luật Quảng cáo, Bộ luật Hình sự, Luật Khoa học Công nghệ và nhiều luật khác.

Những quy định đã được nêu rõ trong luật khác thì không lặp lại trong Luật Báo chí. Điều này nhằm đảm bảo hệ thống pháp luật thống nhất, minh bạch, tránh tình trạng “luật dẫn luật” gây phức tạp và chồng chéo.

Tiếp tục nghiên cứu mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện

Nhóm vấn đề nhận nhiều ý kiến nhất thuộc về mô hình cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện. Theo Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng, hiện Việt Nam có 6 cơ quan báo chí chủ lực theo Quyết định 362. Tuy nhiên, nhiều đại biểu đề xuất xem xét thêm điều kiện để báo chí địa phương được phát triển bền vững, tránh tình trạng xin - cho trong thành lập cơ quan báo chí mới.

Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, tinh thần chung là cơ quan soạn thảo sẽ phối hợp các cơ quan hữu quan sớm tổng kết và xây dựng chiến lược phát triển báo chí toàn quốc, sau đó trình cấp có thẩm quyền và thể hiện bằng Nghị định của Chính phủ. “Đây là vấn đề căn cơ, phải đặt trong quy hoạch tổng thể, không giải quyết riêng lẻ trong Luật Báo chí” - Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng nói.

Trước ý kiến về trí tuệ nhân tạo (AI), Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng khẳng định: AI chỉ là công cụ hỗ trợ làm báo. Dù tác phẩm báo chí được hỗ trợ bằng AI hay do con người sáng tạo, người đứng đầu cơ quan báo chí và tác giả vẫn phải chịu trách nhiệm hoàn toàn về nội dung.

Dự thảo đã thiết kế Điều 39 để quy định nguyên tắc sử dụng AI trong sản xuất báo chí, yêu cầu cơ quan báo chí ban hành quy định nội bộ, đảm bảo tuân thủ đạo đức nghề nghiệp và trách nhiệm thông tin.

Một điểm đáng chú ý được nhiều đại biểu quan tâm là điều kiện cấp thẻ nhà báo và quy định đào tạo, bồi dưỡng trước khi cấp thẻ. Bộ trưởng đưa ra số liệu: hiện có khoảng 21.000 nhà báo được cấp thẻ, trong đó chỉ 31,25% tốt nghiệp ngành báo chí; còn lại 68,75% đến từ các chuyên ngành khác.

Do đó, việc bổ sung lớp đào tạo nghiệp vụ trước khi cấp thẻ nhằm hai mục đích: Bảo vệ uy tín nghề nghiệp, đảm bảo người hành nghề báo chí tuân thủ chuẩn mực đạo đức; Trang bị hành trang tác nghiệp trong bối cảnh môi trường truyền thông phức tạp.

Bộ trưởng nhấn mạnh quy định này không phải “giấy phép con” mà là yêu cầu cần thiết, tương tự như đào tạo nghề của luật sư hay công chứng viên. Bình quân mỗi năm có khoảng 2.000-3.000 thẻ nhà báo mới được cấp, và các trường hợp này đều có thể tham gia lớp bồi dưỡng mà không gây áp lực thủ tục.

Liên quan ý kiến về kinh tế báo chí, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng khẳng định, Dự thảo không sử dụng khái niệm này. Những nội dung đại biểu quan tâm như cơ chế liên kết, chính sách tài chính sẽ được cụ thể hóa trong Nghị định hướng dẫn, nhằm vừa ngăn chặn tình trạng tư nhân lợi dụng báo chí để trục lợi, vừa đảm bảo cơ quan báo chí được hưởng đúng thành quả lao động của mình.

Ngoài ra, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng cho biết, Bộ sẽ tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Ủy ban của Quốc hội để hoàn thiện Dự thảo. Những góp ý phù hợp sẽ được tiếp thu tối đa trước khi trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét.