Tỉnh Ninh Bình mới - Từ vùng địa linh đến trung tâm du lịch và ẩm thực tầm quốc tế

Vùng hội tụ của những giá trị du lịch đặc sắc

Từ ngày 1/7/2025, theo quyết định của Quốc hội và đề án sắp xếp đơn vị hành chính, 3 tỉnh Hà Nam, Nam Định và Ninh Bình chính thức hợp nhất thành một tỉnh mới mang tên Ninh Bình. Sự kiện này không chỉ mang tính hành chính, mà còn là dấu mốc chiến lược để tạo ra một “siêu vùng du lịch” với diện tích gần 4.000 km² và dân số trên 4,4 triệu người.

Với địa thế hội tụ: phía Bắc giáp Hà Nội, phía Đông tiếp giáp biển, phía Tây là vùng núi và rừng quốc gia, Ninh Bình mới là một trong những khu vực hiếm hoi hội tụ đầy đủ: núi, rừng, đồng bằng, sông ngòi, biển cả và cả hệ thống di sản dày đặc. Hiện toàn tỉnh có hơn 5.000 di tích, trong đó có 8 di tích quốc gia đặc biệt, nổi bật như: quần thể Tràng An - di sản kép thế giới đầu tiên của Việt Nam, Cố đô Hoa Lư, đền Trần - Nam Định, chùa Tam Chúc - Hà Nam, nhà thờ Phát Diệm, Phủ Dầy...

Việc hợp nhất giúp xóa bỏ ranh giới hành chính, mở rộng không gian phát triển du lịch toàn vùng. Du khách đến Ninh Bình giờ đây không chỉ ghé thăm Tràng An hay Tam Cốc, mà có thể di chuyển dễ dàng đến chùa Tam Chúc, biển Thịnh Long, khu sinh thái Vân Long, đầm Vân Cư, rừng Cúc Phương hay làng nghề thêu truyền thống ở Nam Định.

Dưới góc độ phát triển, các chuyên gia du lịch nhận định, Ninh Bình mới có thể trở thành trung tâm du lịch tổng hợp cấp vùng, có khả năng dẫn dắt các tỉnh Bắc Trung Bộ và đồng bằng Bắc Bộ trong phát triển du lịch văn hóa, tâm linh, sinh thái và nghỉ dưỡng cao cấp.

Ẩm thực Ninh Bình: sự giao thoa của 3 miền di sản

Nếu du lịch là "bộ mặt" thì ẩm thực chính là "tâm hồn" của một vùng đất. Sau sáp nhập, nền ẩm thực Ninh Bình mới được đánh giá là đa dạng bậc nhất miền Bắc với hàng chục đặc sản nổi tiếng, hội tụ đủ vị rừng - vị đồng - vị biển - vị lễ hội - vị dân gian.

Từ phía Tây, vùng núi đá vôi và rừng quốc gia mang đến những món như thịt dê núi Hoa Lư, cơm cháy Ninh Bình, ốc núi, cá rô Tổng Trường, gà đồi Cúc Phương. Về phía Đông, vùng biển Nam Định đóng góp những món ăn dân dã như gỏi sứa Thịnh Long, cá nướng Giao Thủy, nộm sứa, mắm tép Gia Viễn.

Trong khi đó, Hà Nam - nơi nổi tiếng với cá kho làng Vũ Đại, chuối ngự Đại Hoàng, bánh cuốn Phủ Lý - góp thêm chiều sâu vào hương vị ẩm thực. Sự kết hợp này không chỉ tạo nên một bản đồ ẩm thực phong phú mà còn là cơ sở để phát triển các tuyến du lịch trải nghiệm ẩm thực.

Nhiều chuyên gia văn hóa cho rằng, Ninh Bình mới nên được quy hoạch như một vùng di sản ẩm thực cấp quốc gia. Không chỉ giới thiệu món ăn, mà còn phải bảo tồn làng nghề, nguyên liệu truyền thống và cách chế biến đặc thù.

Một số ý tưởng đang được Sở Du lịch đề xuất gồm: xây dựng bản đồ số ẩm thực tỉnh, tổ chức lễ hội ẩm thực vùng di sản, hình thành các tuyến du lịch ẩm thực kết hợp văn hóa tại Tràng An - Phủ Dầy - Phát Diệm - Giao Thủy - Phủ Lý, cùng nhiều hoạt động tương tác như: “nấu cùng nghệ nhân”, “vào bếp cùng nông dân”, “ẩm thực xanh sạch từ nông trại tới bàn ăn”…

Tuy nhiên, Ninh Bình mới cũng đối diện nhiều thách thức: áp lực hạ tầng, thiếu nhân lực chất lượng, thiếu liên kết chuỗi dịch vụ và đặc biệt là nguy cơ thương mại hóa ồ ạt, làm mờ đi bản sắc địa phương.

Giải pháp được tỉnh đưa ra là phát triển đồng bộ 3 trụ cột: quy hoạch vùng thông minh - đầu tư chất lượng cao - bảo tồn bản sắc địa phương. Trong đó, ngành du lịch chú trọng đào tạo nhân lực ngoại ngữ, thái độ phục vụ, nâng cao chất lượng sản phẩm lưu trú (resort, homestay, farmstay), đồng thời xây dựng chuỗi giá trị ẩm thực từ sản xuất - chế biến - giới thiệu - truyền thông.

Bên cạnh đó, cần sự chung tay của cộng đồng doanh nghiệp, người dân và đặc biệt là người trẻ, để truyền cảm hứng, giữ gìn, và làm mới những giá trị cũ trên nền tảng công nghệ hiện đại, từ đó đưa Ninh Bình vượt lên không chỉ về số lượng mà cả chất lượng du lịch.