Trả lời:
Về nguyên tắc đất đai được giao dịch trên cơ sở thỏa thuận, tự do mua bán. Vậy giá bán thế nào để không bị coi là trốn thuế? Ở đây, chúng ta không thể đánh đồng buộc các bên phải thỏa thuận bằng giá thị trường, tức là giá được các bên ước lượng trên cơ sở tự đánh giá nhu cầu, giao dịch xung quanh, liền kề hoặc các giao dịch tương tự. Không có quy định pháp luật nào buộc các bên phải bán bằng, hơn giá thị trường. Tuy nhiên, với cơ quan thuế xác định giá bán thực tế phải bằng tối thiểu giá được quy định trong khung giá đất do UBND tỉnh ban hành hàng năm cho từng vị trí đất, nếu thỏa thuận thấp hơn sẽ bị áp theo khung giá do Nhà nước quy định.
Vậy thế nào là trốn thuế? Đó là việc các bên thỏa thuận với nhau bằng một giá khác thể hiện trên các văn bản thực tế thỏa thuận, hoặc việc chuyển tiền các bên (đây chính là chứng cứ không thể chối cãi) nhưng sau đó dù vì bất cứ lý do gì, các bên lại thỏa thuận trong hợp đồng công chứng giá thấp hơn rất nhiều (đây chính là hợp đồng tính thuế), chính là hợp đồng "giả tạo" nhằm che dấu giao dịch khác với mục đích "trốn thuế". Như vậy, rõ ràng mục đích các bên thể hiện rõ ràng việc trốn thuế (giảm số tiền phải nộp thuế cho cơ quan nhà nước). Đó chính là căn cứ mà các cơ quan tiến hành tố tụng có thể khởi tố về hành vi trốn thuế.
Điều này khác hoàn toàn với việc các bên thỏa thuận, thanh toán với một giá duy nhất (có thấp hơn giá thị trường rất nhiều) và được ghi cả trên hợp đồng công chứng. Ở đây không bị coi là trốn thuế, mà đây gọi là giá trị thực của giao dịch. Lời khuyên cho các bên, đó là thỏa thuận mua bán, thanh toán và ghi trên hợp đồng phải ghi đúng giá trị thực của giao dịch. Trường hợp này sẽ không bị coi là trốn thuế.
Luật sư Nguyễn Ngọc Hùng - Trưởng Văn phòng Luật sư Kết Nối, Hà Nội
