Theo Wall Street Journal, EU, Mỹ, Anh và Canada cuối ngày 26/2 đã nhất trí phong tỏa một số ngân hàng Nga khỏi mạng lưới tin nhắn tài chính toàn cầu Swift, trong nỗ lực trừng phạt nền kinh tế và tài chính của Moscow, trong nỗ lực lên án cuộc tấn công của Nga vào Ukraine.
Swift là gì?
Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên ngân hàng Toàn cầu, hay Swift, là cơ sở hạ tầng nhắn tin tài chính liên kết các ngân hàng trên thế giới. Swift không tự xử lý các giao dịch chuyển tiền trên thực tế, mà là một hệ thống nhắn tin an toàn, thông qua đó các ngân hàng truyền các yêu cầu chuyển khoản cho nhau.
Tiền di chuyển từ tài khoản này sang tài khoản khác thường đi qua nhiều ngân hàng trước khi đến đích cuối cùng, đặc biệt nếu liên quan đến ngoại tệ.
Với vai trò trung gian, Swift định tuyến các tin nhắn với các hướng dẫn từ ngân hàng này sang ngân hàng khác, cho phép họ biết cuối cùng tiền sẽ đến nơi nào. Hệ thống này có trụ sở tại Bỉ - xử lý hàng triệu chỉ thị thanh toán hàng ngày trên hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ cùng 11.000 tổ chức tài chính.
Tại sao Swift lại quan trọng đối với các quốc gia, bao gồm Nga?
Tài trợ xuyên biên giới là rất quan trọng đối với mọi bộ phận của nền kinh tế, bao gồm thương mại, đầu tư nước ngoài, kiều hối và sự quản lý của ngân hàng trung ương đối với nền kinh tế. Việc ngắt kết nối một quốc gia, trong trường hợp này là Nga, khỏi Swift sẽ ảnh hưởng đến tất cả những điều đó.
Một phần của cuộc tranh luận về việc có nên chấp thuận cắt đứt Swift của Nga hay không là làm thế nào để tiếp tục mở một số kênh tài chính để mua dầu và khí đốt tự nhiên của Nga.
EU nhập khẩu 40% khí đốt từ Nga. Ngoài ra còn có vấn đề về việc ngân hàng phương Tây tiếp xúc với Nga - số tiền nợ sẽ khó thu được nếu Swift bị ngắt kết nối với Nga. Theo Ngân hàng Thanh toán Quốc tế, các ngân hàng nước ngoài có tài sản khoảng 121 tỷ USD. Trong số đó, khoảng 14,7 tỷ USD nợ các ngân hàng Mỹ.
Nếu Swift bị chặn, Nga có thể sử dụng các giải pháp thay thế không?
Có những giải pháp thay thế cho Swift cho phép thanh toán ngay cả sau khi ngắt kết nối Nga khỏi hệ thống. Fitch Ratings cho biết các ngân hàng có thể sử dụng các hệ thống nhắn tin khác - mặc dù kém hiệu quả hơn và đắt hơn - chẳng hạn như Telex. Nga cũng đã phát triển hệ thống thanh toán của riêng mình. Mặc dù hiện chỉ có 23 ngân hàng nước ngoài kết nối với hệ thống trên, nhưng nhiều ngân hàng có thể tham gia nếu Swift không còn là một lựa chọn.
Trung Quốc là một lựa chọn thay thế khác. Bắc Kinh cũng có hệ thống thanh toán của riêng mình, với nhiều ngân hàng quốc tế hơn Nga.
Richard Nephew, một cựu quan chức cấp cao của Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết việc phong tỏa toàn bộ các ngân hàng Nga khỏi Swift "sẽ có tác động lớn ngay lập tức mà Nga sẽ buộc phải chuyển hướng sang các phương tiện nhắn tin khác".
Phương Tây có tự "làm tổn hại"?
Giới phân tích cho rằng, động thái này có thể gây tổn hại nghiêm trọng đến nền kinh tế Nga, nhưng cũng gây hại cho các lợi ích kinh doanh của phương Tây, chẳng hạn như các công ty dầu mỏ lớn.
Ngoài ra, việc sử dụng Swift làm vũ khí có thể làm xói mòn hệ thống tài chính toàn cầu do đồng USD thống trị, bao gồm cả việc thúc đẩy các lựa chọn thay thế Swift đang được phát triển bởi Nga và nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, Trung Quốc. Điều đó có thể làm suy yếu sức mạnh của phương Tây, đặc biệt là đòn bẩy ngoại giao mà các lệnh trừng phạt mang lại.
