Tuyệt đối không chủ quan với bệnh dại

Nhiều ca bị chó cắn tổn thương nghiêm trọng

Thời điểm đầu Hè, Phòng tiêm chủng vaccine, Bệnh viện (BV) Bệnh Nhiệt đới T.Ư tiếp nhận nhiều trẻ nhỏ bị chó cắn, trong đó không ít trường hợp tổn thương nghiêm trọng, tiềm ẩn nguy cơ mắc bệnh dại. Nguyên nhân chủ yếu do sự chủ quan trong quản lý, chăm sóc vật nuôi của gia đình.

Bé M. (29 tháng tuổi, ở Hà Nội) được gia đình đưa về quê nghỉ Hè. Trong lúc chơi ở nhà hàng xóm, thấy con chó to khoảng 20kg được xích ở sân, cháu chạy lại gần vuốt ve thì bất ngờ bị tấn công. Con chó lao ra cắn nhiều nhát vào cổ, tay và đùi phải. Nặng nhất là vết rách vùng cổ rộng 3x5cm, chỉ cách hệ mạch cảnh 3cm, khu vực có thể đe dọa tính mạng nếu tổn thương lui xuống phía dưới 3cm. Sau sơ cứu ban đầu tại địa phương, cháu được đưa lên BV Bệnh Nhiệt đới T.Ư để tiêm phòng và theo dõi sát phản ứng sau tiêm.

Một trường hợp khác là bé trai 12 tuổi ở Hà Nội, bị chó nhà cắn vào tay khi đang bắt chó về nhốt. Do nghĩ vết thương nhỏ, cháu không nói với người lớn. Hôm sau, con chó đột ngột lăn ra chết, miệng chảy dãi. Phải đến 4 ngày sau, khi đọc được thông tin trên mạng về bệnh dại, cháu mới kể lại với bố mẹ và lập tức được đưa đến BV để tiêm phòng.

Cách đây không lâu, BV cũng đã tiếp nhận 2 trường hợp bị chó nhà cắn, trong đó có bé gái 5 tuổi ở Hà Nội, bị chó nhà nặng hơn 20kg tấn công. Bé gái bị chó tấn công vào vùng đầu, mặt, khu vực gần hệ thần kinh T.Ư, làm tăng nguy cơ lan truyền virus nếu con vật mang mầm bệnh. Khi nhập viện, bé có hơn 10 vết thương, trong đó một vết sâu in rõ dấu răng chó.

Bác sĩ Phạm Văn Tỉnh - Khoa Ngoại chấn thương chỉnh hình và thần kinh cột sống, BV Bệnh Nhiệt đới T.Ư cho biết, nhiều người nghĩ khâu kín sẽ mau lành, nhưng với vết cắn, khâu hở giúp theo dõi và ngừa biến chứng tốt hơn. Bệnh nhi trên đã được tiêm vaccine, huyết thanh kháng dại.

Tương tự, một người phụ nữ 45 tuổi ở Hà Nội cũng bị chính chó nhà cắn vào tay. Con vật chỉ nặng khoảng 5kg -6kg nhưng đã chết ngay sau đó. Đây là dấu hiệu đáng ngờ có thể liên quan đến bệnh dại, dù cần xét nghiệm để xác định chính xác.

Bệnh nhân lập tức đến cơ sở y tế gần nhà để xử trí và tiêm vaccine. Tuy nhiên, do có tiền sử lupus ban đỏ, bệnh tự miễn gây rối loạn miễn dịch, người phụ nữ này được chuyển đến BV Bệnh Nhiệt đới T.Ư để theo dõi sát quá trình tiêm, phòng ngừa sốc phản vệ hoặc biến chứng. “Với bệnh nhân có rối loạn miễn dịch như lupus, việc tiêm phòng dại cần thực hiện tại cơ sở y tế có đầy đủ năng lực cấp cứu” - bác sĩ Trần Quang Đại - BV Bệnh Nhiệt đới T.Ư lưu ý.

Còn tại BV Nhi T.Ư cũng đã tiếp nhận một bệnh nhi 8 tuổi ở Vĩnh Phúc được chẩn đoán mắc viêm não do virus dại và suy hô hấp. Đáng lưu ý, trẻ bị chó nhà cắn vào chân khoảng 5 tháng trước, nhưng không được tiêm vaccine phòng bệnh dại.

Trước khi vào viện, trẻ bắt đầu có biểu hiện sốt, đau đầu, yếu tay chân, sau đó dần rơi vào tình trạng giảm ý thức và khó nuốt. Trẻ được đưa đến BV tỉnh điều trị nhưng bệnh diễn biến nặng, nên được chuyển đến BV Nhi T.Ư điều trị tích cực. Tại đây, trẻ được tìm thấy virus dại trong dịch não tuỷ. Sau 4 ngày điều trị tích cực, tình trạng của trẻ tiếp tục xấu đi với suy hô hấp và tổn thương não nặng, tiên lượng tử vong.

Nguy cơ gia tăng bệnh dại mùa Hè

Mùa Hè là thời điểm bệnh dại có nguy cơ gia tăng, do trẻ em thường xuyên chơi ngoài trời, trong khi thời tiết nắng nóng khiến chó mèo dễ bị kích động, hung dữ hơn. Bên cạnh đó, các gia đình có xu hướng đi lại du lịch nhiều, làm tăng khả năng tiếp xúc với nguồn lây bệnh.

Theo các số liệu thống kê, hàng năm, thế giới ghi nhận khoảng 59.000 trường hợp tử vong do bệnh dại ở người, chủ yếu ở châu Á (59,6%) và châu Phi (36,4%). Tại Việt Nam, bệnh dại đã lưu hành nhiều năm nay ở hầu hết các tỉnh, thành. Đây là một trong những bệnh truyền nhiễm nguy hiểm gây tử vong hàng đầu, với tỷ lệ tử vong gần 100% khi xuất hiện các biểu hiện lâm sàng.

TS Lê Kiến Ngãi – Trưởng khoa Dự phòng và Kiểm soát nhiễm khuẩn, BV Nhi T.Ư cảnh báo, nhiều vật nuôi tấn công người đã không được tiêm vaccine phòng dại trước đó. Những vết cắn của chó, mèo nếu không xử lý kịp thời, có thể dẫn đến nhiễm trùng hoặc nguy cơ mắc bệnh dại – một căn bệnh nguy hiểm có thể gây tử vong nếu không điều trị đúng cách.

Các chuyên gia đầu ngành khuyến cáo, kể cả chó mèo đã tiêm phòng dại đầy đủ cũng không phải tuyệt đối an toàn. Bởi hiệu quả vaccine tiêm phòng trên vật nuôi phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: thời điểm tiêm, lịch trình tiêm phòng nhắc lại hàng năm có đầy đủ hay không, có đúng phác đồ tiêm, chất lượng vaccine… Virus dại tồn tại trong nước bọt chó mèo, có thể lây sang người qua vết cắn. Do đó, người bị chó mèo cắn, dù vật nuôi có tiêm phòng hay không vẫn cần tiêm phòng dại để phòng bệnh.

Các chuyên gia y tế khuyến cáo, người dân không để trẻ nhỏ chơi gần chó mèo, đặc biệt là chó lạ, chó đang ăn, ngủ, trông con hoặc có biểu hiện hung dữ. Khi bị chó cắn, cần nhanh chóng rửa sạch vết thương bằng xà phòng dưới vòi nước chảy trong ít nhất 15 phút, sát trùng và đến cơ sở y tế để được tư vấn, tiêm phòng kịp thời.

Ngay cả chó mèo đã được tiêm phòng dại, nếu cắn người vẫn phải được theo dõi chặt chẽ trong 10–15 ngày. Nếu vật nuôi có biểu hiện bất thường hoặc chết, người bị cắn cần tiêm vaccine phòng dại đầy đủ. Gia đình cũng cần tiêm phòng dại định kỳ cho chó, mèo theo hướng dẫn của ngành thú y; không nuôi chó thả rông và khi đưa chó ra nơi công cộng, cần xích và rọ mõm để đảm bảo an toàn cho cộng đồng; tuyệt đối không để trẻ nhỏ tiếp xúc gần với chó lớn khi không có người giám sát.