Theo đó, UBND tỉnh Đồng Nai cho biết, sau khi xem xét văn bản số 9514/STNMT-ĐĐ ngày 14/11/2023 của Sở TN&MT báo cáo UBND tỉnh về việc báo cáo kết quả xử lý nội dung bài báo “Một xã có 900 hộ dân hơn 40 năm sống trong cảnh “hai không” (không Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, không được xây dựng nhà ở) của Báo Kinh tế và Đô thị.
UBND tỉnh cho rằng, nội dung báo cáo của Sở TN&MT chỉ báo cáo các hộ dân tự ý bao chiếm, tự ý chuyển nhượng đất của Công ty TNHH nông trường Thọ Vực đang quan lý, sử dụng để xây dựng nhà ở và đã được Sở TN&MT tổ chức thanh tra, đề xuất xử lý, theo Kết luận thanh tra số 09/KL-TNMT ngày 16/1/2013 của Sở TN&MT. Nhưng đến nay các đơn vị cũng chưa thực hiện kết luận thanh tra này của Sở TN&MT.
Đồng thời, trong báo cáo Sở TN&MT cũng chưa đề xuất được nội dung xử lý dứt điểm vấn đề mà báo Kinh tế và Đô thị đã phản ánh.
Vì những lý do trên, ông Võ Văn Phi - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai yêu cầu UBND huyện Xuân Lộc khẩn trương báo cáo rõ nguồn gốc đất, việc xây dựng các công trình nhà ở trên đất. Đồng thời xem xét, xử lý trách nhiệm của tổ chức cá nhân có liên quan trong việc để xảy ra các sai phạm trong công tác quản lý đất đai, xây dựng tại địa phương (huyện Xuân Lộc).
Ông Võ Văn Phi cũng yêu cầu Sở TN&MT tỉnh này rà soát lại kết quả thực hiện Kết luận thanh tra số 09/KL-TNMT ngày 16/1/2013 của Sở TN&MT và tổng hợp báo cáo của UBND huyện Xuân Lộc, trình UBND tỉnh chỉ đạo xử lý sự việc theo quy định.
Trước đó, báo Kinh tế & Đô thị có bài viết “Đồng Nai: Một xã có 900 hộ dân hơn 40 năm sống trong cảnh “hai không””, phản ánh Hàng trăm hộ dân tại xã Xuân Bắc (huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai) đang sống trong tình cảnh có nhà nhưng không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Khi phát sinh nhu cầu xây dựng nhà ở thì không thể xây dựng mới được. Cả chính quyền và người dân đang gặp nhiều khó khăn.
Xã Xuân Bắc được thành lập năm 1987 trên cơ sở tách từ xã Xuân Thọ và Nông trường quốc doanh Thọ Vực. Riêng diện tích đất có nguồn gốc từ Nông trường quốc doanh Thọ Vực quản lý là 1.391 ha theo Quyết định số 448/QĐ.CT.UBT ngày 21/5/1977 của Chủ tịch UBND tỉnh Đồng Nai về thành lập Nông trường quốc doanh Thọ Vực, gồm các loại đất như: đất ở, đất giao thông, đất sản xuất nông nghiệp... Trên diện tích đất này, đến nay, có khoảng 900 hộ dân thuộc ấp 1, ấp 3B, ấp 4B, ấp 5 và ấp 6 xã Xuân Bắc đã và đang sinh sống, sản xuất ổn định từ năm 1977 đến nay.
Tháng 6/2010, UBND tỉnh Đồng Nai phê duyệt dự án Khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao Thọ Vực (khu 3D) với diện tích hơn 522 ha (đất của Nông trường quốc doanh Thọ Vực) cho Tổng công ty Công nghiệp thực phẩm Đồng Nai thực hiện (Dofico). Phương án sau khi thực hiện dự án xong sẽ bàn giao số diện tích còn lại về địa phương quản lý. Tuy nhiên tính đến nay, thời gian triển khai kiểm kê, áp giá bồi thường, hỗ trợ mới đạt khoảng hơn 50%; số còn lại chưa thực hiện từ năm 2016 đến nay. Qua ghi nhận, một số diện tích đất thu hồi cho dự án hiện đang bỏ hoang không canh tác…
Nhiều hộ dân ở xã Xuân Bắc cho biết vào huyện Xuân Lộc (tỉnh Đồng Nai) từ những năm đầu sau ngày đất nước thống nhất, làm công nhân cho Nông trường quốc doanh Thọ Vực, được nông trường cấp đất trồng mía, xây dựng nhà để ở đến hôm nay. Qua quá trình phát triển, nhiều hộ gia đình có con cháu lập gia đình phát sinh nhu cầu xây dựng nhà để ở, nhưng không được phép xây dựng.
Qua nhiều lần họp hội đồng nhân dân các cấp (xã, huyện), người dân đã có rất nhiều kiến nghị về việc chính quyền cần xem xét cấp sổ đỏ cho dân, thế nhưng mọi chuyện vẫn đứng im. Người dân cho rằng, họ không hề lấn chiếm đất, mà vào đây sinh sống đều theo chủ trương của Nhà nước. Chỉ mong sao chính quyền giúp dân bớt khó khăn.
Ông Trần Văn Trình - Chủ tịch UBND xã Xuân Bắc (huyện Xuân Lộc) cho biết, về đất đai thì Nông trường quốc doanh Thọ Vực quản lý, nhưng về hành chính, dân cư, trật tự xây dựng thì xã quản lý. Khi con cái lập gia đình và tách ra khỏi hộ gia đình đều phải xây dựng nhà ở để ổn định cuộc sống. Những hộ dân tự xây dựng, nâng cấp, sửa chữa nhà đều nằm trong quy hoạch khu dân cư của Nông trường quốc doanh Thọ Vực trước đây. Điều này đã gây khó khăn trong công tác quản về trật tự xây dựng trên địa bàn trong thời gia qua.
Cũng theo ông Trần Văn Trình, hơn 40 năm nay, câu chuyện những căn nhà không sổ đỏ, không được tách thửa, không được xây dựng đã được cử tri xã Xuân Bắc đề đạt nhiều lần với chính quyền các cấp. Nhưng đến nay mới chỉ dừng lại ở mức độ ghi nhận, chứ chưa có giải pháp nào cụ thể để giải quyết dứt điểm ước nguyện an cư lạc nghiệp của người dân.
Trong quá trình triển khai thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng Nông thôn mới, nhân dân xã Xuân Bắc đã triển khai làm đường giao thông, cơ sở hạ tầng hoàn thiện, khang trang, sạch đẹp. Tuy nhiên, vấn đề những căn nhà “2 không” đã trở thành nỗi trăn trở của không chỉ nhân dân mà còn của chính quyền địa phương nơi đây.
