Dự hội thảo có Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong; Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Hà Nội Lê Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban soạn thảo.
Hội thảo có sự tham dự của 350 đại biểu đến từ các bộ, ngành Trung ương; thành viên Ban Soạn thảo Dự thảo Luật Thủ đô. Đặc biệt, hội thảo có sự tham gia, đóng góp ý kiến của đội ngũ trí thức, nhà khoa học chuyên gia đầu ngành trên các lĩnh vực đến từ hơn 80 trường đại học, cao đẳng, học viện và đại học trên địa bàn TP Hà Nội.
Hoàn thiện luật Thủ đô là vấn đề cấp bách
Phát biểu đề dẫn tại Hội thảo, Bí thư Đảng khối các trường Đại học, Cao đẳng Hà Nội Nguyễn Thanh Sơn cho biết, Luật Thủ đô hiện hành được Quốc hội thông qua ngày 21/11/2012, sau hơn 10 năm triển khai thực hiện, đến nay tình hình kinh tế chính trị thế giới, khu vực và trong nước đã có nhiều thay đổi nhanh chóng, với nhất nhiều vấn đề mới đặt ra đã vượt qua các quy định hiện hành.
Đặc biệt, đón nhận tư tưởng, quan điểm chỉ đạo của Nghị quyết 15 ngày 5/5/2022 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, với yêu cầu Thủ đô Hà Nội phải là thành phố kết nối toàn cầu, có mức sống và chất lượng cuộc sống cao, kinh tế, văn hóa, xã hội phát triển toàn diện, đặc sắc, hài hòa, tiêu biểu cho cả nước, có trình độ phát triển ngang tầm thủ đô các nước phát triển trên khu vực và thế giới.
Để đạt được mục tiêu này thì việc hoàn thiện thể chế mà trọng tâm then chốt là hoàn thiện luật Thủ đô là vấn đề cấp bách hơn bao giờ hết. Đây là cơ hội để Thủ đô bứt phá phát triển.
Từ đó, Bí thư Đảng khối các trường Đại học, Cao đẳng Hà Nội đề nghị các chuyên gia, các nhà khoa học phát huy trí tuệ, sức sáng tạo trên tinh thần xây dựng, thẳng thắn tập trung thảo luận làm sáng rõ các vấn đề như: Vị trí, vai trò, tầm vóc của thủ đô trong xây dựng và phát triển đất nước cần bổ sung vấn đề gì. Tính đặc thù vượt trội, vượt trước trong luật để Thủ đô phát triển.
Sứ mạng tầm nhìn chiến lược trong các chính sách luật thủ đô đã đầy đủ toàn diện chưa. Cần bổ sung những điểm nào vào luật để huy động được mọi nguồn lực của Hà Nội và cả nước trong lĩnh các lĩnh vực. Đây là những luận cứ khoa học xác đáng đưa thực tiễn của cuộc sống vào luật.
“Các tham luận khoa học và các ý kiến phát biểu tại hội thảo là căn cứ khoa học quan trọng để các cơ quan chức năng tiếp tục nghiên cứu, từng bước hoàn thiện luật Thủ đô, thực hiện thành công mục tiêu nghị quyết 15 của Bộ Chính trị về phương hướng phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 là đưa Hà Nội phát triển văn hiến, văn minh, hiện đại có chất lượng cuộc sống cao ngang tầm Thủ đô các nước phát triển trong khu vực và thế giới” - Bí thư Đảng khối các trường Đại học, Cao đẳng Hà Nội nhấn mạnh.
Cần cơ chế đặc thù, vượt trội cho Thủ đô phát triển
Tại Hội thảo khoa học, các đại biểu đã có nhiều tham luận xung quanh các vấn đề được nêu ra trong Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi). Đồng thời cho răng, sau gần 10 năm đi vào đời sống, việc thực thi những cơ chế đặc thù trong Luật Thủ đô 2012 đã mang lại những kết quả tích cực trong công tác xây dựng, phát triển, quản lý của TP Hà Nội.
Tuy nhiên, về cơ bản Luật vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn. Do vậy, sửa đổi Luật Thủ đô là cần thiết để giúp Hà Nội tháo gỡ những hạn chế, bất cập hiện nay; tạo hành lang pháp lý thống nhất nhằm thể chế hóa các quan điểm, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước đối với cơ chế đặc thù của Thủ đô.
Đề cập đến những thách thức về môi trường, gia tăng dân số ở đô thị lớn như Hà Nội, T.S Chu Mạnh Hùng - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Luật Hà Nội cho rằng, vấn đề kiểm soát đô thị hóa và giải tỏa áp lực cho các đô thị trung tâm là nhiệm vụ chính trị, kinh tế - xã hội cấp bách. Do đó, Hà Nội cần được phân quyền hơn nữa, thành lập thành phố thuộc thành phố, thúc đẩy sự ra đời và phát triển mạnh mẽ các đô thị vệ tinh.
Theo T.S Chu Mạnh Hùng, thành phố thuộc thành phố sẽ có vị trí pháp lý của đơn vị hành chính cấp huyện theo quy định của Hiến pháp, Luật Tổ chức chính quyền địa phương và là điểm nhấn rất đặc biệt gắn với vị thế đặc biệt của Hà Nội. Bởi tính vượt trội, đặc thù cho Hà Nội trong đó có các đô thị vệ tinh, nhất là thành phố thuộc Thủ đô cần phải được tính đến trong quy hoạch, quản lý và phát triển.
Ngoài ra, mô hình phát triển đô thị theo định hướng giao thông TOD (Transit Oriented Development) dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) đề xuất cũng là điểm đột phá. Song, cũng cần phải có sự phân biệt về khoảng cách với đô thị trung tâm Hà Nội và các đô thị khác. Xử lý tốt mối quan hệ “trục dọc, trục ngang” để các thành phố thuộc TP Hà Nội không rơi vào tình trạng đô thị vệ tinh là sự mở rộng của đô thị trung tâm như trường hợp của thành phố Thủ Đức (TP Hồ Chí Minh).
Liên quan vấn đề quy hoạch được nêu, PGS.TS Phạm Trọng Thuật - Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường Trường Đại học Kiến trúc Hà Nội đánh giá, dự thảo Luật lần này cụ thể hơn về vấn đề xây dựng, quy hoạch, phát triển Thủ đô. Tuy nhiên, để xây dựng, quy hoạch thực sự là điểm nhấn trong phát triển bền vững cần bổ sung thêm các quy định nhằm nâng cao vai trò của cộng đồng tham gia góp ý kiến, giám sát thực hiện quy hoạch xây dựng, phát triển Thủ đô. Quan tâm cải tạo, nâng cấp các khu tập thể cũ mà không làm tăng mật độ dân số.
Trong khi đó, PGS. TS Hoàng Tùng - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Xây dựng Hà Nội đề xuất, Luật Thủ đô (sửa đổi) phải bổ sung các điều khoản có tính pháp lý, tạo nền tảng, tính đặc thù vượt trội cho giai đoạn sau. Thu hút tinh thần và lực lượng của toàn xã hội phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và phát triển Thủ đô của một quốc gia 100 triệu dân, thành phố sáng tạo, hòa bình của thế giới. Đặc biệt là hỗ trợ cho việc lập quy hoạch Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050.
Bổ sung các luận cứ khoa học kịp thời hoàn thiện Dự thảo Luật
Ghi nhận những ý kiến góp ý tâm huyết và trách nhiệm của các chuyên gia, nhà khoa học, Phó Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong khẳng định, các ý kiến tham luận, góp ý của các chuyên gia, nhà khoa học sẽ được TP Hà Nội, Ban Soạn thảo, các cơ quan chức năng xem xét, nghiên cứu nhằm bổ sung các luận cứ khoa học kịp thời hoàn thiện Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) trình các cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Theo Phó Bí thư Thành ủy, phát triển Thủ đô không phải trách nhiệm của riêng Thủ đô mà còn là trách nhiệm của cả nước. Xây dựng Luật Thủ đô (sửa đổi) giúp Hà Nội giải quyết được những hạn chế, bất cập hiện nay trước hết là cơ chế, chính sách tài chính để đầu tư phát triển hạ tầng, xử lý ô nhiễm môi trường, di dời các cơ sở y tế, giáo dục ra khỏi nội đô, cải tạo chung cư cũ...
Từ nay đến khi Quốc hội thông qua Dự thảo Luật, Phó Bí thư Thành ủy đề nghị Đảng ủy Khối các trường đại học, cao đẳng Hà Nội tiếp tục tổ chức các hội thảo, lĩnh hội các ý kiến góp ý trách nhiệm của các chuyên gia, nhà khoa học, về 3 nhiệm vụ quan trọng hàng đầu đang được triển khai cùng lúc là lập Quy hoạch Thủ đô Hà Nội thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050; điều chỉnh Quy hoạch chung Thủ đô Hà Nội và xây dựng Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi).
Phó Bí thư Thành ủy cũng đề nghị, các đề xuất đưa ra phải thực tiễn, khả thi giúp Hà Nội phát triển trong trung hạn, dài hạn, trở thành đô thị thông minh, hiện đại, xanh, sạch đẹp, an ninh an toàn xứng với truyền thống mục tiêu là văn hiến, văn minh, hiện đại phát triển nhanh và bền vững, có sức lan tỏa để thúc đẩy Vùng đồng bằng sông Hồng, Vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ và cả nước cùng phát triển.
Phát biểu bế mạc Hội thảo, Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội Ngô Anh Tuấn nhận định, các ý kiến phát biểu tâm huyết, trí tuệ, trách nhiệm của các chuyên gia, các nhà khoa học, lãnh đạo các trường Đại học, học viện… đã khẳng định những vấn đề mang tính chất quan điểm, nguyên tắc trong xây dựng Dự thảo Luật Thủ đô sửa đổi. Cụ thể như, thể chế hóa các chủ trương nhiệm vụ giải pháp của Đảng về xây dựng và phát triển Thủ đô Hà Nội; các cơ chế chính sách đưa vào luật đảm bảo cơ chế chính sách đặc thù, vượt trội cho Thủ đô; tính thống nhất, đồng bộ của Dự thảo Luật Thủ đô, phải nằm trong tổng thể hê thống pháp luật Việt Nam. Bên cạnh đó, Luật Thủ đô phải khắc phục điểm nghẽn…
Hội thảo đã tập trung tham luận, góp ý cụ thể vào Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) với nội dung chủ yếu: Tổ chức chính quyền Thủ đô theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại, hoạt động hiệu lực, hiệu quả; Thu hút, sử dụng nguồn lực chất lượng cao phục vụ phát triển Thủ đô; Nâng cao năng lực tài chính-ngân sách và huy động nguồn lực cho phát triển Thủ đô; Phát triển đô thị và cơ sở hạ tầng kỹ thuật, giao thông; Xây dựng, phát triển nông nghiệp sinh thái, nông thôn hiện đại, nông dân văn minh, quản lý sử dụng đất đai; đào tạo giáo dục Thủ đô và phát triển văn hóa; Huy động, sử dụng, phát triển tiềm lực khoa học và công nghệ, đổi mới sáng tạo…
Bên cạnh đó, vẫn còn không ít ý kiến băn khoăn, trăn trở về tính thống nhất, đồng bộ của Dự thảo với hệ thống pháp luật hiện hành; về yêu cầu tinh gọn, chuyên nghiệp, hiện đại của bộ máy chính quyền Thủ đô; về sự vượt trội, đột phá trong các cơ chế, chính sách đặc thù cho Thủ đô trong công tác tổ chức cán bộ, thu hút, trọng dụng nhân tài, xây dựng, phát triển, quản lý thủ đô, tài chính ngân sách và huy động nguồn lực đầu tư và phát triển Thủ đô…
“Luật Thủ đô là vấn đề khó, phạm vi điều chỉnh rộng, phức tạp nên có nhiều ý kiến khác nhau. Trân trọng cảm ơn sự tham gia và đóng góp ý kiến của các quý vị đại biểu, khách quý, các nhà khoa học. Các ý kiến tham luận, góp ý của đội ngũ các nhà khoa học tại Hội thảo sẽ được TP Hà Nội, Ban Soạn thảo, các cơ quan chức năng xem xét, nghiên cứu nhằm bổ sung các luận cứ khoa học kịp thời bổ sung, hoàn thiện Dự thảo Luật Thủ đô (sửa đổi) trình các cơ quan nhà nước có thẩm quyền” - Giám đốc Sở Tư pháp Hà Nội cho biết.
