Y tế cơ sở quyết định kết quả chống dịch

Thay đổi nhận thức

Thực tiễn đợt dịch vừa qua đã càng chứng minh vai trò của tuyến YTCS là rất quan trọng. Hệ thống YTCS vừa qua thể hiện là nòng cốt trong phòng, chống dịch, đặc biệt hiện nay thêm nhiệm vụ quản lý, theo dõi các ca F0 tại nhà. Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ đây, YTCS là tuyến gần dân nhất, sát dân nhất, tiếp cận nhanh nhất, nếu không củng cố thì về tâm lý, người dân sẽ muốn lên tuyến trên. Theo Thủ tướng, ở các TP như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh, ai đi khám chữa bệnh cũng đi bệnh viện nên tuyến cơ sở thiếu được quan tâm. Vì vậy, phải thống nhất chủ trương, nhận thức, từ đó có đề án để thay đổi một cách căn cơ để thu hút nguồn nhân lực cho YTCS. Về tăng cường YTCS và y tế dự phòng, Thủ tướng yêu cầu đẩy nhanh việc tập huấn, nâng cao trình độ chuyên môn về phát hiện, xét nghiệm sàng lọc, điều trị ban đầu, điều trị sớm F0 tại cơ sở, tại nhà.

Trong những ngày này, cùng với cả nước, Hà Nội đang thực hiện sống thích ứng, an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch Covid-19 theo Nghị quyết 128 của Chính phủ, trong đó nhấn mạnh vai trò trụ cột, trung tâm của y tế, đặc biệt là tuyến YTCS. Theo Sở Y tế Hà Nội, hiện nay, toàn TP có 12.561 trường hợp F0 đang điều trị. Trong đó, hơn 2.000 bệnh nhân đang điều trị tại các bệnh viện trên địa bàn; 2.829 người điều trị tại cơ sở thu dung; có 3.960 người đang điều trị tại các trạm y tế lưu động; 3.497 F0 đang được theo dõi, cách ly tại nhà. Đến nay, Hà Nội có 32 bệnh viện, cơ sở thu dung và 27 cơ sở thu dung theo mô hình trạm y tế lưu động với năng lực điều trị cho 100.000 ca bệnh. Hà Nội đã thi công xong hệ thống oxy tại 25 bệnh viện với 3.200 đầu ra khí oxy phục vụ người bệnh; tập huấn chuyên môn trực tuyến cho tất cả xã, phường, thị trấn và triển khai ứng dụng phần mềm quản lý, theo dõi, điều trị cho F0 tại nhà.

Thời gian gần đây, với việc F0 gia tăng trở lại tại Hà Nội và nhiều tỉnh thành khác dẫn đến nhiều trạm y tế quá tải do lực lượng y tế tại địa phương mỏng, đặc biệt là trong quản lý và chăm sóc các ca mắc Covid-19. Hiện, quận Đống Đa đang “nóng” nhất TP với hơn 2.900 ca Covid-19 và con số này tiếp tục có dấu hiệu tăng, yếu tố dịch tễ phức tạp. Theo bác sĩ Nguyễn Chí Thành - Trưởng khoa Kiểm soát bệnh tật và HIV/AIDS, Trung tâm Y tế (TTYT) quận Đống Đa, khó khăn nhất của nhân viên y tế cơ sở hiện nay là công việc quá nhiều trong khi nhân lực “mỏng,” đảm đương đủ loại công việc. Nhiều việc chồng lên nhau, có người đang tiêm chủng nhưng lại phải rút đi điều tra truy vết, làm báo cáo, có lúc phải làm đến tận đêm. Trong khi đó, các lực lượng hỗ trợ khác giảm nhiều so với trước.

Nhấn mạnh đến vai trò của YTCS trong công tác phòng, chống dịch, Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Trần Thị Nhị Hà nhận định, hệ thống YTCS vừa qua thể hiện là nòng cốt trong phòng, chống dịch, đặc biệt hiện nay thêm nhiệm vụ quản lý, theo dõi các ca F0 tại nhà. Tuy nhiên, hệ thống này đang thiếu nhân lực trầm trọng. Thực tế cho thấy, nhân lực tại một trạm y tế ở Hà Nội chỉ khoảng từ 5 - 10 cán bộ, quá ít so với những vai trò họ “gánh” trên vai các nhiệm vụ về dịch tễ, hướng dẫn cách ly F1, điều trị F0 tại nhà, lấy mẫu xét nghiệm, điều trị bệnh nhân... Kể cả những xã, phường có tỷ lệ dân số cao trên 30.000 dân/đơn vị như tại quận Hoàng Mai và quận Đống Đa, gây quá tải cho hệ thống y tế. Chất lượng nhân lực YTCS chưa cao và chưa thu hút được nhân lực chất lượng cao. Cơ sở vật chất và trang thiết bị tại y tế cơ sở còn thiếu và xuống cấp, chưa đáp ứng đủ cho công tác phòng, chống dịch.

Cán bộ y tế huyện Sóc Sơn tiêm vaccine phòng, chống dịch Covid-19 cho người dân ngày 25/7. Ảnh: Thu Thủy.

Hà Nội tập trung đầu tư cho y tế cơ sở

Đề cập đến giải pháp nâng cao chất lượng hệ thống YTCS, Giám đốc Sở Y tế cho biết, Sở đã tăng cường tổ chức tập huấn cho lực lượng y tế, học hỏi kinh nghiệm các tỉnh phía Nam để điều trị các bệnh nhân nặng. Để giảm tải YTCS, Sở Y tế Hà Nội cũng xây dựng thêm lực lượng hỗ trợ tại từng địa phương để cùng làm nhiệm vụ theo dõi, chăm sóc F0. Mỗi phường thành lập tổ hỗ trợ chăm sóc người nhiễm SARS- COV-2 tại nhà. Đặc biệt, Sở Y tế Hà Nội đã cấp 40.000 viên thuốc Molnupiravir cho 32 đơn vị (2 BV và 30 TTYT quận, huyện, thị xã); phân bổ 6.000 túi thuốc điều trị F0 tại nhà cho 30 TTYT quận, huyện để từ đó đưa xuống các trạm y tế lưu động và y tế xã, phường phát cho người nhiễm Covid-19 điều trị tại nhà.

Ngoài ra, Sở Y tế đã đang phối hợp với Sở KH&ĐT trình UBND TP phê duyệt tổng kinh phí đầu tư cơ sở vật chất, và trang thiết bị cho tuyến YTCS là 2.447 tỷ đồng. Trong đó, đầu tư cơ sở vật chất cho 307/579 trạm y tế với tổng mức đầu tư khoảng 1.767 tỷ đồng; đầu tư trang thiết bị y tế phục vụ cho công tác khám bệnh, sơ cấp cứu, tai mũi họng, răng hàm mặt, y học cổ truyền, sản phụ khoa, kế hoạch hóa gia đình... với tổng mức đầu tư khoảng 680 tỷ đồng.

Tuy nhiên, theo bà Trần Thị Nhị Hà, trong giai đoạn hiện nay, cần phải đầu tư nâng cấp, mở rộng, cải tạo, xây mới các trạm y tế không đảm bảo chất lượng, đã xuống cấp. Bên cạnh đó, vấn đề về nhân lực y tế được xem là một tiêu chí rất quan trọng, quyết định sự thành công trong định hướng phát triển của tuyến YTCS, tuy nhiên cũng là một tiêu chí khó khăn nhất. Chúng ta không thể xây dựng một trạm y tế to đẹp, đầy đủ trang thiết bị hiện đại mà không đủ đội ngũ nhân viên y tế để vận hành và quản trị.

Cải thiện từ cơ chế chính sách

Để phát triển YTCS, theo bà Trần Nhị Hà, Sở Y tế đã đề xuất TP có chính sách tuyển dụng, thu hút, hỗ trợ cán bộ y tế làm việc tại tuyến YTCS như hỗ trợ kinh phí một lần khi đăng ký về làm việc tại trạm y tế, hỗ trợ tăng thu nhập hàng tháng, hỗ trợ kinh phí khi cử đi đào tạo...; quan tâm tuyển dụng bác sĩ y học gia đình, y học dự phòng, y học cổ truyền. Đồng thời ban hành cơ chế chính sách cho phép TTYT tuyển dụng thêm lao động và được chi trả từ nguồn ngân sách TP.

Như đối với xã, phường, thị trấn có quy mô dân số trên 25.000 dân thì cứ thêm 2.000 - 3.000 dân được bổ sung thêm 1 nhân viên y tế và cứ trên 10 cán bộ y tế được tuyển dụng từ 2 bác sĩ trở lên. Đây là giải pháp căn cơ, cụ thể góp phần quan trọng nhằm ổn định nguồn nhân lực tuyến YTCS… Ngoài ra, TP cần tăng định mức kinh phí theo đầu dân cho các hoạt động phòng, chống dịch và sự nghiệp y tế tại tuyến cơ sở. Hiện nay, TP đang bố trí kinh phí sự nghiệp y tế dân số 18.000 đồng/người. Mức kinh phí này hiện giờ vẫn chưa đáp ứng được so với các hoạt động và nhiệm vụ về y tế và dân số ngày càng đa dạng.

Xác định tình hình dịch Covid-19 trên địa bàn đang ngày càng phức tạp, Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng yêu cầu tập trung tối đa cho y tế cơ sở, đồng thời yêu cầu Ban Cán sự đảng UBND TP chỉ đạo xây dựng kịch bản, phương án ứng phó khi số ca F0 tăng lên 2.000 và 3.000 ca/ngày. Đặc biệt, Bí thư Thành ủy giao Ban Cán sự Đảng UBND TP chỉ đạo toàn diện việc tổ chức phương án bố trí trạm y tế lưu động, tăng cường năng lực YTCS đáp ứng các cấp độ dịch, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.

Trước mắt, Ban Cán sự đảng UBND TP và Đảng đoàn HĐND TP phối hợp tháo gỡ ngay các khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách mua sắm vật tư, máy xét nghiệm, thiết bị y tế… để tăng cường cho BV cấp huyện nâng cao năng lực xét nghiệm khắc phục việc trả mẫu chậm, quá tải; xây dựng cơ chế, chính sách trả thù lao cho lực lượng y, bác sĩ về hưu, sinh viên ngành y được huy động... Cơ chế, chính sách phải đi trước một bước, là vấn đề mấu chốt phải triển khai làm ngay.

Thắng bại trong cuộc chiến chống dịch Covid-19 hiện nay nằm ở YTCS. Cấp ủy, chính quyền các địa phương phải quán xuyến toàn diện, bố trí đủ trạm y tế lưu động khi ca F0 tăng mạnh, không để dân gọi mà không thấy bác sĩ, cần điều trị mà không có thuốc. Chúng ta phải quyết định tổ chức thực hiện theo hướng lấy YTCS làm nòng cốt để chiến thắng dịch bệnh. Quá trình thực hiện vừa làm, vừa đánh giá, rút kinh nghiệm để tổ chức diện rộng toàn TP. Bí thư Thành ủy Hà Nội Đinh Tiến Dũng

Để kịp thời động viên lực lượng YTCS, Kỳ họp thứ 3, HĐND TP khóa XVI vừa qua đã đề ra 5 nhóm chính sách để phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn tới, trong đó có đầu tư 1.000 tỷ đồng cho YTCS. TP sẽ có chính sách thu hút, đãi ngộ cho hệ thống nhân lực YTCS, tăng cường đào tạo, tập huấn nâng cao năng lực chuyên môn cho tuyến này; ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong quản lý dữ liệu sức khỏe người dân theo mô hình y học gia đình, khám chữa bệnh từ xa; chủ động đào tạo nguồn nhân lực theo địa chỉ cho ngành y tế, hệ thống y tế nhằm nâng cao chất lượng YTCS.