Theo đài RT, Thổ Nhĩ Kỳ cho biết hơn 30 triệu tấn ngũ cốc đã được vận chuyển qua hành lang Biển Đen kể từ tháng 8/2022 theo Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen.
Trung Quốc, Tây Ban Nha và Thổ Nhĩ Kỳ đã nhận các lô hàng ngũ cốc lớn nhất của Ukraine qua hành lang Biển Đen, tờ Milliyet đưa tin ngày 25/5, trích dẫn thông tin từ Ankara.
Lượng ngũ cốc được vận chuyển tương đương với 16,8 tỷ ổ bánh mì. Trong đó, ngô chiếm một nửa, 27% là lúa mì và 6% là bột hướng dương, sản phẩm phụ của quá trình chiết xuất dầu từ hạt hướng dương.
Theo thỏa thuận giữa Kiev và Moscow được ký vào tháng 7/2022 với sự trung gian của Liên hợp quốc (LHQ) và Thổ Nhĩ Kỳ, Ukraine được phép xuất khẩu ngô, lúa mì, đậu nành và các loại ngũ cốc khác sang thị trường quốc tế.
Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen nhằm ổn định giá lương thực toàn cầu và giúp các quốc gia ở châu Phi và một phần châu Á phụ thuộc vào nhập khẩu đáp ứng nhu cầu của họ.
Tuy nhiên, theo số liệu của LHQ, chỉ 27% ngũ cốc được chuyển đến các nước có thu nhập trung bình thấp và thấp như Ai Cập, Kenya và Sudan. Trong khi đó, 47% lượng ngũ cốc được chuyển đến các nước có thu nhập cao, bao gồm Tây Ban Nha, Italia và Hà Lan.
Phần lớn ngũ cốc xuất khẩu của Ukraine cuối cùng lại trở thành thức ăn gia súc ở các nước phương Tây giàu có. Cuộc điều tra do hãng tin Áo thực hiện vào tháng 2/2023 cho thấy các quốc gia có nguy cơ xảy ra nạn đói chỉ nhận được 15% số hàng được giao, trong khi gần 50% số ngô và lúa mì xuất khẩu sang EU được chuyển đến tay các nhà sản xuất dăm bông Tây Ban Nha để làm thức ăn cho lợn.
Trong một diễn biến liên quan, người phát ngôn LHQ Stephane Dujarric hôm 24/5 nói rằng cơ quan này đang nỗ lực để đảm bảo rằng các yêu cầu của Nga trong Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen được thực hiện, bao gồm cả việc loại bỏ trở ngại trong hoạt động ngân hàng đối với xuất khẩu nông sản của Nga.
Theo người phát ngôn Stephane Dujarric, LHQ đang hướng tới việc tạo điều kiện thuận lợi giao dịch cho Ngân hàng Nông nghiệp Nga Rosselkhozbank, vốn đã bị ngắt kết nối khỏi hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT vào năm ngoái do lệnh trừng phạt của phương Tây.
Ông Dujarric cho biết ngân hàng có cơ hội tiến hành kinh doanh mà không cần SWIFT. “Rõ ràng, mọi việc sẽ dễ dàng hơn theo SWIFT. Tuy nhiên, chúng tôi sẽ tiếp tục hợp tác với tất cả các đối tác của mình, bao gồm EU, Anh, Mỹ, Nga và các nước khác, để đảm bảo nguồn cung,” Tass dẫn lời ông Dujarric phát biểu với báo giới.
Việc Rosselkhozbank tái kết nối với SWIFT là một trong những điều kiện mà Nga yêu cầu để tiếp tục tham gia Sáng kiến ngũ cốc ở Biển Đen. Thỏa thuận này đảm bảo xuất khẩu an toàn ngũ cốc của Ukraina qua Biển Đen, đồng thời loại bỏ những trở ngại đối với xuất khẩu nông sản của Nga.
Mặc dù xuất khẩu của Nga không bị phương Tây trừng phạt trực tiếp, nhưng các hạn chế áp dụng đối với các ngân hàng và tàu của nước này đã khiến các nhà xuất khẩu Nga gần như không thể thực hiện các giao dịch quốc tế và tiếp cận các dịch vụ môi giới bảo hiểm.
Moscow đã nhiều lần cảnh báo có thể từ bỏ thỏa thuận trừ khi các điều khoản của thỏa thuận được tôn trọng. Tuy nhiên, phát ngôn viên phụ trách đối ngoại của EU Peter Stano cho biết, khối này không có ý định kết nối lại Rosselkhozbank với SWIFT cho đến khi cuộc xung đột ở Ukraine kết thúc.
Sáng kiến ngũ cốc Biển Đen đã được gia hạn thêm 60 ngày vào tuần trước và sẽ hết hạn vào ngày 17/7. Thỏa thuận cũ hết hạn ngày 18/5.
