Các đô thị lớn trên thế giới tăng cường quản lý nhu cầu giao thông

Seoul tối ưu hóa giao thông đô thị thông qua quản lý nhu cầu hiệu quả

Seoul (Hàn Quốc) là một trong những TP châu Á triển khai quản lý nhu cầu giao thông (Transportation Demand Management - TDM) một cách có hệ thống và hiệu quả. Thay vì mở rộng đường hay tăng thêm chỗ đỗ xe, Seoul chọn cách điều chỉnh hành vi đi lại thông qua các công cụ kinh tế, quy định thông minh và mạng lưới giao thông công cộng hiện đại. Cách tiếp cận này giúp TP giảm áp lực giao thông mà vẫn giữ được chất lượng sống ở khu trung tâm.

Một trong những biện pháp nổi bật nhất của Seoul là triển khai thu phí ùn tắc tại hầm Namsan, đoạn kết nối trực tiếp với khu trung tâm TP.

Mức phí được quy định cao hơn đối với xe chở ít người, qua đó khuyến khích người dân đi chung xe hoặc chuyển sang sử dụng bus, metro. Việc thu phí giúp giảm lượng xe và tăng tốc độ lưu thông, cho thấy công cụ kinh tế có thể điều chỉnh hiệu quả thói quen đi lại.

Seoul còn áp dụng “phí tác động ùn tắc” cho các tòa nhà có lượng xe ra vào lớn. Nếu dự án làm tăng áp lực giao thông, chủ đầu tư phải nộp thêm phí. Nhờ đó, các nhà phát triển buộc phải giảm số chỗ đỗ, tổ chức lối ra vào hợp lý và tăng kết nối với metro hoặc bus. Cách làm này giúp các công trình mới trong trung tâm không tạo thêm nhu cầu giao thông, mà hòa vào hệ thống vận tải công cộng hiện có.

Quản lý đỗ xe cũng là một yếu tố quan trọng trong mô hình TDM của Seoul. TP áp dụng giá đỗ xe cao và hạn chế thời gian đỗ ở khu trung tâm, trong khi các bãi đỗ lớn được đặt tại rìa đô thị và kết nối thuận tiện với bus và metro. Cách làm này khuyến khích người dân gửi xe bên ngoài rồi di chuyển vào trung tâm bằng giao thông công cộng, qua đó giảm đáng kể lượng xe cá nhân. Seoul cũng cho phép sử dụng bãi đỗ của trường học, cơ quan và khu dân cư theo giờ, giúp tận dụng hiệu quả quỹ đất sẵn có mà không cần xây thêm bãi mới.

Một hướng đi bổ trợ khác là phát triển các mô hình chia sẻ ô tô như Nanum Car, cho phép người dân thuê xe theo giờ thay vì phải sở hữu. Khi một chiếc xe được nhiều người dùng chung, nhu cầu mua xe riêng và nhu cầu đỗ xe dài hạn đều giảm đáng kể. Đây là giải pháp mềm nhưng mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc hạn chế số lượng phương tiện lưu thông hằng ngày.

Tất cả các biện pháp trên đều được xây dựng song song với việc nâng cấp giao thông công cộng. Mạng lưới metro rộng khắp, bus nhanh và làn ưu tiên hoạt động hiệu quả, kết hợp hệ thống vé và thông tin số hóa, tạo ra lựa chọn di chuyển tiện lợi hơn cho cư dân. Nhờ đó, các biện pháp hạn chế xe cá nhân trở nên hợp lý và nhận được sự đồng thuận cao hơn, giúp Seoul giữ được sự cân bằng giữa phát triển đô thị và chất lượng giao thông.

Amsterdam phát triển hạ tầng giao thông thân thiện và điều chỉnh dần không gian đô thị

Amsterdam áp dụng mô hình quản lý nhu cầu giao thông TDM theo hướng mềm mại, chú trọng cải thiện điều kiện đi lại thay vì sử dụng các biện pháp hạn chế mạnh. TP hướng đến một môi trường giao thông thân thiện, nơi người dân tự chọn cách di chuyển phù hợp nhất mà không cần đến các quy định quá cứng nhắc.

Bên cạnh đó, Amsterdam quản lý đỗ xe theo hướng chặt chẽ nhưng được điều chỉnh từng bước. TP áp dụng giá đỗ cao tại khu trung tâm và dần thu hẹp số chỗ đỗ trên đường phố. Những vị trí được chuyển đổi trở thành vỉa hè rộng, không gian xanh hoặc làn xe đạp an toàn. Nhờ triển khai có lộ trình, người dân thích nghi dễ dàng hơn và nhu cầu đưa ô tô vào trung tâm giảm đáng kể theo thời gian.

Song song với đó, Amsterdam chú trọng mở rộng hạ tầng dành cho xe đạp. TP này xây dựng mạng lưới đường xe đạp liên tục, dễ tiếp cận và an toàn, giúp phương tiện này trở thành lựa chọn thuận tiện cho hầu hết các chuyến đi ngắn hằng ngày. Ở các điểm trung chuyển lớn, những bãi gửi xe đạp nhiều tầng được bố trí để người dân dễ dàng kết hợp giữa đạp xe và sử dụng tram, metro hoặc bus. Khi việc di chuyển bằng xe đạp trở nên đơn giản và thoải mái, người dân tự nhiên ưu tiên lựa chọn phương thức này thay vì dùng ô tô cho những quãng đường ngắn.

Giao thông công cộng giữ vai trò bổ trợ quan trọng trong mô hình TDM. Mạng tram, bus và metro của Amsterdam được vận hành ổn định, kết nối đều khắp và dễ sử dụng. Ở rìa đô thị, các bãi đỗ xe được bố trí sát các ga metro và tram, cho phép người dân gửi xe rồi tiếp tục hành trình bằng phương tiện công cộng với chi phí hợp lý. Cách tổ chức này tạo điều kiện cho người dùng ô tô chuyển sang mô hình di chuyển kết hợp mà không gặp nhiều bất tiện.

Điểm đáng chú ý trong cách làm của Amsterdam là TP không đặt nặng các biện pháp cưỡng chế như siết chặt kiểm soát phương tiện hay áp đặt hạn chế đột ngột. Thay vào đó, chính quyền tập trung nâng cao chất lượng các phương thức đi lại thay thế. Khi việc đi bộ trở nên thoải mái hơn, đạp xe an toàn hơn và giao thông công cộng thuận tiện hơn, lựa chọn lái ô tô vào trung tâm dần trở nên kém hấp dẫn và kém hiệu quả.

Nhờ cách điều chỉnh hành vi dựa trên sự tiện lợi và trải nghiệm thực tế, Amsterdam tạo ra sự chuyển dịch bền vững trong thói quen đi lại. Người dân giảm dần phụ thuộc vào ô tô không phải vì bị ép buộc, mà vì những lựa chọn khác đơn giản là phù hợp hơn với nhu cầu di chuyển hằng ngày.

London triển khai đa giải pháp với giao thông công cộng làm nền tảng

London đang triển khai mô hình TDM theo hướng kết hợp nhiều công cụ khác nhau, tạo thành một hệ thống đồng bộ và mang tính chiến lược. Thay vì chỉ tập trung vào giải pháp duy nhất, TP xây dựng một “bộ chính sách” gồm thu phí, quản lý đỗ xe, cải thiện vận tải công cộng và mở rộng hạ tầng thân thiện với môi trường, qua đó điều chỉnh hành vi di chuyển theo cách tự nhiên và bền vững.

Nổi bật nhất trong hệ thống TDM của London là việc thiết lập khu vực thu phí vào trung tâm, áp dụng cho ô tô đi vào vùng Congestion Charge Zone trong những khung giờ quy định. Biện pháp này không chỉ giúp giảm lượng xe cá nhân, mà còn phân bổ lại nhu cầu đi lại theo thời gian và không gian, tránh tình trạng dồn phương tiện vào cùng một thời điểm. Đây được xem là nền tảng quan trọng giúp TP từng bước cải thiện chất lượng giao thông tại các tuyến phố đông đúc nhất.

Cùng với thu phí, London còn kiểm soát việc đỗ xe rất chặt chẽ. Các khu vực trung tâm và nội thành áp dụng mức giá cao, đi kèm quy định hạn chế chỗ đỗ mới trên đường phố. Không gian trước đây dành cho ô tô được ưu tiên chuyển thành lối đi bộ, vườn nhỏ hoặc làn xe đạp nếu phù hợp với quy hoạch. Nhiều quận áp dụng cơ chế giấy phép đỗ xe theo khu vực cư trú, trong đó phương tiện phát thải cao phải chịu chi phí lớn hơn. Nhờ cách phân nhóm này, người dân có xu hướng cân nhắc sử dụng ô tô cho các chuyến đi không thật sự cần thiết.

Một phần không thể thiếu trong mô hình TDM của London là hệ thống giao thông công cộng đáp ứng được nhu cầu đi lại lớn của cư dân. Tàu điện ngầm, tàu mặt đất, xe bus và tuyến DLR (Docklands Light Railway - tàu tự động phục vụ khu Đông London) được vận hành với tần suất ổn định, kết nối giữa nhiều khu vực trong TP và vùng lân cận.

Việc thanh toán bằng thẻ Oyster (thẻ trả trước dùng cho mọi loại phương tiện) hoặc thanh toán trực tiếp bằng thẻ ngân hàng hay thiết bị thông minh giúp quá trình di chuyển diễn ra nhanh hơn, giảm thời gian chờ tại cổng soát vé và mang lại sự tiện lợi cho hành khách. Trên nhiều trục giao thông chính, xe bus được ưu tiên bằng làn riêng để duy trì tính đúng giờ, qua đó củng cố niềm tin của người dân vào phương tiện công cộng như một lựa chọn di chuyển đáng tin cậy.