Theo các thỏa thuận được công bố hồi cuối tuần qua, Liên minh trung hữu mới của New Zealand sẽ loại bỏ các luật do Chính phủ thuộc Đảng Lao động lãnh đạo trước đó đưa ra. Gói biện pháp này sẽ bao gồm lệnh cấm bán thuốc lá cho bất kỳ ai sinh sau ngày 1/1/2009 - đạo luật cấm thuốc lá toàn diện đầu tiên trên thế giới, giảm lượng nicotin được phép có trong các sản phẩm thuốc lá hút, cũng như cắt giảm hơn 90% số nhà bán lẻ có thể bán thuốc lá.
Chính phủ New Zealand từng đưa ra một số quy định chống thuốc lá cứng rắn nhất trên thế giới. Lệnh cấm hút thuốc cho các thế hệ tương lai sau đó cũng đã được đề xuất ở Vương quốc Anh và các quốc gia khác cũng đang xem xét các quy định tương tự. New Zealand cũng tự hào là một trong những quốc gia có tỷ lệ người trưởng thành hút thuốc thấp nhất trong Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD).
Reuters dẫn lời Boyd Swinburn, đồng chủ tịch của Liên minh Y tế Aotearoa (HCA) ở New Zealand, bình luận: "Đây là tổn thất lớn đối với sức khỏe cộng đồng và là chiến thắng to lớn đối với ngành công nghiệp thuốc lá. Lợi nhuận của ngành này sẽ tăng lên bất chấp cái giá phải trả là sức khỏe của người dân".
HCA trích dẫn một nghiên cứu học thuật cho thấy, luật cấm bán thuốc lá của New Zealand có thể tiết kiệm khoảng 1,3 tỷ USD chi phí hệ thống y tế nước này trong 20 năm và giảm tỷ lệ tử vong.
Sarah Jackson, Thành viên nghiên cứu chính của Nhóm nghiên cứu rượu và thuốc lá thuộc Đại học London (Anh), nói rằng quyết định của New Zealand có thể đe dọa các kế hoạch tương tự ở nhiều quốc gia khác. Bà nói: "Nguy cơ là sự quay đầu của New Zealand có thể khiến các nhà hoạch định chính sách ở Anh xem xét lại".
Theo các tài liệu, Chính phủ liên minh New Zealand cũng sẽ chỉ đánh thuế các sản phẩm có khói và cải cách các quy định đối với các sản phẩm thay thế như vape (thuốc lá điện tử), bao gồm lệnh cấm vape dùng một lần và các hình phạt cứng rắn hơn đối với những người bán cho khách hàng chưa đủ tuổi vị thành niên.
Trả lời báo giới địa phương, Bộ trưởng Tài chính New Zealand sắp nhậm chức Nicola Willis cho rằng các biện pháp của Chính phủ cũ sẽ làm giảm đáng kể nguồn thu từ thuế.
Trong khi đó, Deborah Arnott - giám đốc điều hành tổ chức từ thiện y tế ASH của Vương quốc Anh - cho biết việc hút thuốc lá gây tổn thất tài chính công gần gấp đôi doanh thu thuế thuốc lá.
