Chương trình 07-CTr/TU: bệ phóng đổi mới sáng tạo, nâng tầm doanh nghiệp Thủ đô

Truyền cảm hứng, tạo động lực đổi mới trong cộng đồng DN

Sau 5 năm triển khai, Chương trình số 07-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội về “Đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo giai đoạn 2020 - 2025” đã tạo nên bước chuyển căn bản trong tư duy và hành động của cộng đồng DN. Từ sản xuất truyền thống sang mô hình tăng trưởng dựa trên tri thức, công nghệ và đổi mới sáng tạo, DN Thủ đô đang khẳng định vai trò trung tâm trong công cuộc hiện thực hóa tầm nhìn xây dựng Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước và khu vực.

Ngay từ khi được ban hành, Chương trình 07-CTr/TU đã được xác định là một trong những chương trình công tác trọng tâm của Thành ủy Hà Nội khóa XVII, mang tính chiến lược lâu dài, định hình hướng đi mới cho sự phát triển kinh tế Thủ đô.

Thành phố đã triển khai đồng bộ nhiều kế hoạch, đề án cụ thể nhằm thúc đẩy hoạt động nghiên cứu - phát triển (R&D), hỗ trợ DN đổi mới công nghệ, xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo và phát triển thị trường khoa học, công nghệ. Đặc biệt, Khu Công nghệ cao Hòa Lạc được xác định là “hạt nhân” đổi mới sáng tạo, nơi hội tụ các viện nghiên cứu, trường đại học, DN công nghệ cao, hình thành chuỗi liên kết giữa nghiên cứu - ứng dụng - thương mại hóa sản phẩm.

Bên cạnh đó, Thành phố ban hành nhiều chính sách hỗ trợ DN khoa học, công nghệ như: hỗ trợ chi phí nghiên cứu, đổi mới quy trình sản xuất, ứng dụng chuyển đổi số; xây dựng cơ chế tín dụng ưu đãi và chương trình kết nối cung - cầu công nghệ giữa DN và cơ sở nghiên cứu.

Theo đánh giá của Sở KH&CN Hà Nội, đến năm 2025, toàn Thành phố có 168 DN khoa học, công nghệ, chiếm 21% tổng số của cả nước; hơn 1.000 DN khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, cùng gần 300 mô hình sản xuất nông nghiệp công nghệ cao hoạt động hiệu quả. Hà Nội cũng dẫn đầu cả nước về Chỉ số đổi mới sáng tạo cấp địa phương năm (PII) 3 năm liên tiếp, khẳng định vị thế tiên phong trong triển khai chính sách phát triển khoa học và công nghệ.

Không chỉ dừng lại ở chính sách, Chương trình 07-CTr/TU đã truyền cảm hứng và tạo động lực đổi mới thực chất trong cộng đồng DN Thủ đô, nhất là khối sản xuất công nghiệp, nông nghiệp công nghệ cao và dịch vụ đô thị.

Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông là ví dụ tiêu biểu. Từ DN sản xuất truyền thống, Rạng Đông đã mạnh dạn tái cấu trúc mô hình kinh doanh theo hướng “DN công nghệ - đổi mới sáng tạo”.

Phó Tổng Giám đốc Công ty CP Bóng đèn Phích nước Rạng Đông Nguyễn Đoàn Kết cho biết, đổi mới sáng tạo ở Rạng Đông không chỉ là nâng cấp dây chuyền hay thiết bị, mà là đổi mới toàn diện, từ tư duy, quản trị đến công nghệ và sản phẩm. “Chúng tôi đầu tư mạnh vào R&D, phát triển các giải pháp chiếu sáng thông minh, tích hợp IoT, cảm biến và dữ liệu lớn, hướng tới xây dựng hệ thống chiếu sáng xanh cho đô thị thông minh” – ông Nguyễn Đoàn Kết chia sẻ.

Nhờ chiến lược này, Rạng Đông đã nâng cao năng suất, tiết kiệm năng lượng, giảm chi phí sản xuất, đồng thời mở rộng thị trường xuất khẩu. Doanh thu năm sau luôn cao hơn năm trước, góp phần khẳng định thương hiệu Việt trong ngành chiếu sáng thông minh.

Theo ông Nguyễn Đoàn Kết, không có “mẫu hình” chung cho đổi mới sáng tạo. Mỗi DN cần xác định lộ trình phù hợp với năng lực, nguồn lực và mục tiêu phát triển, nhưng điểm chung là phải đầu tư cho tri thức và nhân lực sáng tạo.

Theo TS Đỗ Anh Đức (Trường Đại học Kinh tế Quốc dân), đổi mới sáng tạo là yếu tố quyết định để DN Việt Nam nói chung và DN Hà Nội nói riêng thoát khỏi “bẫy năng suất thấp”. “Chỉ khi DN đầu tư vào khoa học, công nghệ và chuyển đổi số, chúng ta mới có thể nâng cao giá trị gia tăng, thay vì phụ thuộc vào lao động rẻ và khai thác tài nguyên” – TS Đỗ Anh Đức nhấn mạnh.

Cũng theo TS Đỗ Anh Đức, Chương trình 07-CTr/TU đã tạo nên bước chuyển nhận thức mạnh mẽ trong cộng đồng DN Thủ đô, khi ngày càng nhiều DN coi đổi mới sáng tạo là trung tâm chiến lược phát triển. Cùng với sự hỗ trợ từ các chương trình của Thành phố, các DN đã chủ động hơn trong việc kết nối với viện, trường, trung tâm nghiên cứu để tìm kiếm giải pháp công nghệ phù hợp.

TS Dương Thị Kim Liên - Viện trưởng Viện hỗ trợ đổi mới sáng tạo DN đánh giá cao vai trò của chính quyền Hà Nội trong việc kiến tạo môi trường thuận lợi cho DN. Hà Nội đang sở hữu lợi thế hiếm có khi tập trung hàng trăm viện nghiên cứu, trường đại học, cùng đội ngũ nhà khoa học đông đảo, đây là nguồn lực tri thức khổng lồ nếu được kết nối hiệu quả với khu vực DN.

Kiến tạo DN thời công nghệ

Với tầm nhìn dài hạn, Thành ủy và UBND TP Hà Nội đang tiếp tục hoàn thiện thể chế, xây dựng các mô hình liên kết 3 nhà: Nhà nước - nhà khoa học - DN nhằm hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo thống nhất.

Hà Nội vừa thông qua Nghị quyết thành lập Quỹ đổi mới sáng tạo Thủ đô, thúc đẩy Trung tâm đổi mới sáng tạo Hà Nội và Liên minh các trường đại học đổi mới sáng tạo. Đồng thời mở rộng không gian thử nghiệm công nghệ (sandbox) tại các khu công nghệ cao, khu công nghiệp và đô thị thông minh. Những mô hình này cho phép DN thử nghiệm, ứng dụng công nghệ mới, giảm rủi ro và rút ngắn quá trình thương mại hóa sản phẩm.

Song song đó, Thành phố tiếp tục đầu tư cho nguồn nhân lực chất lượng cao, đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý DN, phát triển hạ tầng dữ liệu mở và thương mại điện tử, hỗ trợ DN khởi nghiệp tiếp cận thị trường toàn cầu.

TS Dương Kim Liên lưu ý rằng, để các chính sách ưu đãi thực sự phát huy tác dụng, cần có cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa cơ quan quản lý Nhà nước, DN và các tổ chức nghiên cứu, đào tạo. Đặc biệt, cần đẩy mạnh cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục để DN dễ tiếp cận vốn, nhân lực và hạ tầng công nghệ. Chỉ khi đó, DN Thủ đô mới tận dụng tối đa các cơ hội từ toàn cầu hóa và chuyển đổi số để phát triển bền vững.

Còn theo PGS.TS Bùi Thị An – Chủ tịch Hội Nữ trí thức Hà Nội, Để Chương trình 07 thực sự trở thành động lực phát triển, Hà Nội cần tiếp tục hoàn thiện chính sách đặc thù cho DN công nghệ cao, ưu tiên đất đai, tín dụng, thuế, đồng thời phát huy vai trò của các viện – trường trong nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Đặc biệt, phải coi nguồn nhân lực sáng tạo là trung tâm của chiến lược phát triển dài hạn.

Có thể khẳng định, sau 5 năm triển khai, Chương trình 07-CTr/TU của Thành ủy Hà Nội đã chứng minh tính đúng đắn, tầm nhìn chiến lược và hiệu quả thực tiễn trong việc thúc đẩy khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực phát triển của Thủ đô. Không chỉ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của DN, chương trình còn tạo nền tảng cho Hà Nội tiến gần hơn tới mục tiêu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu của cả nước và khu vực.

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu biến động, chuyển đổi xanh và chuyển đổi số trở thành xu thế tất yếu, việc tiếp tục triển khai, mở rộng và nâng cấp Chương trình 07 là yêu cầu cấp thiết, nhằm huy động mạnh mẽ hơn nữa nguồn lực của Nhà nước, DN và các tổ chức khoa học, công nghệ. Qua đó, Hà Nội không chỉ giữ vững vị thế đầu tàu về đổi mới sáng tạo, mà còn lan tỏa tinh thần sáng tạo, khởi nghiệp đến mọi lĩnh vực của đời sống kinh tế - xã hội, hiện thực hóa khát vọng phát triển Thủ đô giàu đẹp, văn minh và hiện đại.

Với tầm nhìn đến năm 2045, Hà Nội phấn đấu trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo, khoa học, công nghệ hàng đầu của quốc gia và khu vực Đông Nam Á, nơi DN Thủ đô không chỉ là “người tham gia” mà còn là người dẫn dắt quá trình đổi mới, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước hùng cường, thịnh vượng.