Chương trình 07-CTr/TU: động lực đổi mới, nâng tầm nông nghiệp Thủ đô

Thay đổi tư duy sản xuất - nâng cao năng suất, giá trị nông sản

Ngay từ khi triển khai, Chương trình 07-CTr/TU đã xác định rõ mục tiêu: đưa khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành động lực trọng tâm trong phát triển nông nghiệp hiện đại. Trong đó, việc mở rộng mô hình ứng dụng công nghệ cao được xem là hướng đi chủ đạo để nâng cao năng suất, chất lượng và khả năng cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp Hà Nội.

Theo Sở NN&MT Hà Nội, đến nay, toàn TP đã hình thành hơn 400 mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, gồm 262 mô hình trong trồng trọt, 119 mô hình trong chăn nuôi và 25 mô hình thủy sản… Bên cạnh đó, Hà Nội đã có 68 hợp tác xã (HTX) ứng dụng công nghệ cao, liên kết sản xuất và tiêu thụ sản phẩm theo chuỗi, cùng hơn 20 DN đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao. Một số mô hình tiêu biểu như HTX Rau an toàn Thanh Xuân, HTX nấm công nghệ cao Đông Anh, Công ty TNHH Xuất nhập khẩu Kinoko Thanh Cao… đang tạo ra sản phẩm sạch, chất lượng cao, có chỗ đứng ổn định trên thị trường.

Việc ứng dụng công nghệ cao đã giúp tăng năng suất từ 15 - 30%, giảm đáng kể chi phí vật tư đầu vào, đồng thời nâng cao khả năng kiểm soát dịch bệnh và đảm bảo an toàn thực phẩm. Nhiều mô hình sử dụng hệ thống tưới tiết kiệm, nhà màng điều khiển tự động, cảm biến IoT trong chăn nuôi, hay phần mềm truy xuất nguồn gốc sản phẩm bằng mã QR đang mang lại hiệu quả thiết thực.

Không chỉ mang lại lợi ích về năng suất và chất lượng, Chương trình 07 còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất, từ “tư duy nông nghiệp” sang “tư duy kinh tế nông nghiệp”. Người nông dân không còn chỉ sản xuất theo kinh nghiệm, mà bắt đầu tính toán theo nhu cầu thị trường, hướng tới những giá trị xanh, sạch và bền vững.

Tại HTX Rau quả sạch Chúc Sơn (phường Chương Mỹ) chuyên sản xuất rau an toàn, trong đó 31,1ha đất trồng rau đạt tiêu chuẩn VietGAP, nhờ đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ trong sản xuất đã phát huy được giá trị chuỗi liên kết, nâng cao thu nhập cho người sản xuất.

Chủ tịch HĐQT HTX Rau quả sạch Chúc Sơn Hoàng Văn Thám cho hay, nhờ ứng dụng công nghệ số vào sản xuất, sản phẩm của HTX đã vào được các kênh phân phối uy tín vưới giá bán ổn định. Hiện nay, HTX cung cấp ra thị trường trên 100 tấn rau, củ/tháng cho toàn bộ hệ thống siêu thị Big C của 12 tỉnh, thành phố; các trường học; bếp ăn công nghiệp và bệnh viện.

Theo Phó Chủ tịch UBND phường Chương Mỹ Nguyễn Phùng Hưng, Chương Mỹ luôn coi trọng phát triển theo hướng chuyên canh và tăng cường ứng dụng khoa học, công nghệ, mang lại giá trị kinh tế cao. Trên địa bàn phường Chương Mỹ hiện có 4 chuỗi liên kết nông nghiệp. Thời gian tới, Chương Mỹ luôn xác định sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, công nghệ số là giải pháp quan trọng, một hướng đi đúng để tạo ra sự chuyển đổi văn bản của nền nông nghiệp trong thời kỳ hội nhập quốc tế. Điều đó là tiền đề phát triển các chuối liên kết, tạo ra các sản phẩm có giá trị cao, đảm bảo an toàn thực phẩm, góp phần thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn và nâng cao đời sống nông dân.

Đánh giá hiệu quả Chương trình 07 đối với lĩnh vực nông nghiệp Thủ đô, Chương trình 07 đã chứng minh tính đúng đắn và hiệu quả thực tế khi đưa khoa học, công nghệ vào mọi lĩnh vực của đời sống, đặc biệt là nông nghiệp. “Trước đây, nói đến khoa học công nghệ trong nông nghiệp, nhiều người cho rằng đó là chuyện xa vời. Nhưng nay, từ đồng ruộng đến chuồng trại, từ hộ nông dân đến hợp tác xã, ai cũng thấy lợi ích rõ rệt của công nghệ. Chuỗi giá trị nông sản được nâng lên, năng suất và chất lượng tăng cao, đời sống nông dân cải thiện rõ rệt” – PGS.TS Bùi Thị An nhận định.

Theo PGS.TS Bùi Thị An, điều quan trọng nhất mà Chương trình 07 mang lại chính là sự thay đổi nhận thức. Khi người quản lý, nhà khoa học và nông dân cùng nhận thức được tầm quan trọng của đổi mới sáng tạo, thì mọi chính sách sẽ được vận hành trơn tru, thực chất. Đây là nền tảng để nông nghiệp Hà Nội phát triển bền vững trong giai đoạn tới.

Thực tế, từ đồng ruộng, chuồng trại đến hợp tác xã, DN, đổi mới sáng tạo đã trở thành xu thế chủ đạo. Hàng trăm mô hình nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái được triển khai rộng khắp. Các vùng rau an toàn đang hình thành chuỗi giá trị khép kín, nâng cao thu nhập cho người dân.

Hướng tới nông nghiệp sinh thái, hiện đại, bền vững

Theo Giám đốc Sở NN&MT Hà Nội Nguyễn Xuân Đại, Chương trình 07 không chỉ dừng ở việc hỗ trợ mô hình, mà còn định hướng chiến lược phát triển dài hạn, hướng tới nông nghiệp sinh thái – hiện đại – bền vững. Thành phố đang triển khai kế hoạch phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao đến năm 2030, với mục tiêu hình thành ít nhất 40 DN nông nghiệp công nghệ cao, 250 HTX ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số, cùng một trung tâm và một vùng nông nghiệp công nghệ cao được công nhận.

Cùng với đó, Hà Nội chú trọng xây dựng cơ sở dữ liệu số về nông nghiệp, kết nối với hệ thống quản lý đất đai, môi trường và thương mại điện tử; thúc đẩy liên kết “4 nhà” Nhà nước - nhà khoa học - DN và nông dân. “Chúng tôi xác định mọi sản phẩm nông nghiệp công nghệ cao của Hà Nội phải đáp ứng tiêu chuẩn về an toàn thực phẩm, môi trường, có chứng nhận và khả năng truy xuất rõ ràng trước khi lưu thông trên thị trường” - ông Nguyễn Xuân Đại khẳng định.

Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, song theo các chuyên gia, nông nghiệp công nghệ cao của Hà Nội vẫn còn dư địa lớn. Quy mô sản xuất chưa tương xứng tiềm năng, việc đầu tư công nghệ còn phân tán, thiếu liên kết vùng. Một số DN còn e dè do khó tiếp cận đất đai và vốn vay ưu đãi.

Theo PGS.TS Bùi Thị An, để Chương trình 07-CTr/TU tiếp tục phát huy hiệu quả, Hà Nội cần tập trung vào ba nhóm giải pháp đột phá. Trước hết là hoàn thiện cơ chế, chính sách đặc thù nhằm khuyến khích DN đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, có ưu đãi rõ ràng về đất đai, tín dụng và thuế. Cùng với đó, tăng cường liên kết giữa Nhà nước – nhà khoa học – DN – nông dân, hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo nông nghiệp. Cuối cùng, đầu tư phát triển nguồn nhân lực và hạ tầng số, đào tạo đội ngũ nông dân, cán bộ kỹ thuật có trình độ, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi số, truy xuất nguồn gốc và quản lý sản xuất thông minh

Cùng quan điểm, Giám đốc Sở KH&CN Hà Nội Trần Anh Tuấn cho biết, thời gian tới, Thành phố sẽ nâng cấp Chương trình 07 thành chương trình động lực, tập trung vào nghiên cứu, chuyển giao, thương mại hóa kết quả khoa học trong lĩnh vực nông nghiệp, đồng thời xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo nông nghiệp gắn với phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn.

Nhìn lại chặng đường 5 năm qua, có thể khẳng định, Chương trình 07-CTr/TU đã tạo nền tảng vững chắc cho quá trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng nông nghiệp của Hà Nội. Những mô hình ứng dụng công nghệ cao, nông nghiệp thông minh, chuỗi liên kết giá trị đang lan tỏa khắp các địa phương, mang lại hiệu quả kinh tế, xã hội và môi trường rõ rệt.

Từ tư duy đến hành động, từ hộ sản xuất nhỏ lẻ đến DN lớn, nông nghiệp Hà Nội đang khẳng định vị thế mới, một nền nông nghiệp hiện đại, sinh thái, có khả năng cạnh tranh cao, đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng Thủ đô xanh, văn minh, hiện đại.