Có thực sự cần thiết?
Kinhtedothi - Thời gian gần đây, tại nhiều khu dân cư, người dân nhận được phiếu yêu cầu kê khai thông tin cá nhân và hộ gia đình, giấy tờ đất đai. Nội dung phiếu không chỉ dừng ở những thông tin cơ bản như: họ tên, ngày tháng năm sinh, nơi đăng ký thường trú, nơi ở hiện tại… mà còn chi tiết đến cả số căn cước công dân, mã số bảo hiểm xã hội, thậm chí còn yêu cầu nộp bản photo căn cước công dân và giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ).
Không ít người đặt câu hỏi: Có thực sự cần thu thập chi tiết đến vậy? Ai chịu trách nhiệm bảo mật các thông tin cá nhân khi thu thập theo cách này? Băn khoăn, lo lắng của người dân không phải không có cơ sở. Bởi thực tế hiện nay nạn lừa đảo trực tuyến, mạo danh cơ quan công quyền, rao bán dữ liệu cá nhân đang diễn ra tràn lan. Chỉ cần vài thông tin cá nhân (họ tên, số căn cước, địa chỉ, số điện thoại…) kẻ gian có thể dựng hồ sơ giả, mở tài khoản ngân hàng, vay nợ, hoặc thực hiện hành vi phạm pháp. Khi những dữ liệu ấy được thu thập và lưu trữ thủ công, nguy cơ thất thoát là điều hoàn toàn có thể xảy ra.
Trước đây, việc thống kê dân cư thủ công được coi là bình thường, nhưng trong thời đại số, nhiều người cho rằng việc phát phiếu thu thập thông tin thủ công không phù hợp với tinh thần chuyển đổi số quốc gia. Bởi lẽ, hiện nay cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, đất đai, bảo hiểm xã hội… đã được xây dựng và liên thông giữa các cơ quan quản lý Nhà nước. Chỉ cần vài thao tác trên hệ thống, cán bộ có thẩm quyền hoàn toàn có thể tra cứu thông tin chính xác, cập nhật, được xác thực điện tử, mà không cần người dân phải kê khai lại.
Chỉ thị số 24/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về đẩy mạnh ứng dụng dữ liệu dân cư, định danh và xác thực điện tử đã nêu rõ không yêu cầu công dân nộp, xuất trình bản chính hoặc bản sao các giấy tờ, tài liệu đã được tích hợp trên VNeID khi công dân đã xuất trình thông tin tương ứng từ VNeID. Điều này khẳng định, Chính phủ đã xác định công nghệ là công cụ chính để quản lý dân cư hiện đại, giảm phiền hà, tránh trùng lặp dữ liệu.
Nhìn nhận dưới độ pháp lý, Luật An ninh mạng, Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân và nhiều văn bản liên quan đều khẳng định, mọi tổ chức, cá nhân thu thập dữ liệu cá nhân phải nêu rõ mục đích sử dụng, thời gian lưu trữ, phương thức bảo vệ và được sự đồng ý của người cung cấp. Nếu việc thu thập không có văn bản chỉ đạo từ cấp có thẩm quyền, không công bố phạm vi, không bảo đảm an toàn lưu trữ, thì hành vi này có thể vi phạm quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân.
Không ai phủ nhận vấn đề quản lý dân cư, nắm bắt thông tin lao động, việc làm, đất đai của các địa phương là cần thiết. Song, cách làm phải phù hợp với thời đại và đúng pháp luật. Việc yêu cầu người dân kê khai lại những thông tin đã có trong cơ sở dữ liệu quốc gia chẳng những lãng phí thời gian, nguồn lực, mà còn gây ra tâm lý hoài nghi về tính minh bạch. Thay vì phát phiếu và thu hồ sơ giấy, các cơ quan chức năng hoàn toàn có thể phối hợp khai thác dữ liệu có sẵn từ Bộ Công an, Bộ TN&MT, Bảo hiểm xã hội… thông qua nền tảng VNeID hoặc các hệ thống liên thông. Cách làm này vừa nhanh, chính xác, vừa bảo đảm an toàn dữ liệu.
Sự minh bạch trong quy trình thu thập và bảo mật dữ liệu không chỉ giúp người dân yên tâm mà còn củng cố niềm tin vào các cấp chính quyền. Bởi suy cho cùng, niềm tin là nền tảng của quản trị hiện đại và niềm tin chỉ tồn tại khi người dân cảm thấy thông tin của mình được tôn trọng và bảo vệ… Thu thập dữ liệu phải gắn với mục tiêu rõ ràng, thẩm quyền hợp pháp và cơ chế bảo mật chặt chẽ. Chỉ khi đó, chuyển đổi số mới thực sự phục vụ người dân, giảm phiền hà, tăng niềm tin, bảo vệ quyền riêng tư đúng nghĩa.

Bắc Ninh: khởi tố 2 đối tượng bán trái phép dữ liệu cá nhân trên mạng
Kinhtedothi - Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Bắc Ninh vừa liên tiếp khởi tố 2 vụ án, 2 bị can về tội “Sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông” theo quy định của pháp luật.

Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng: Phạt tối đa 10 lần khoản thu từ hành vi mua, bán dữ liệu cá nhân
Kinhtedothi - Theo Thượng tướng Lê Quốc Hùng - Thứ trưởng Bộ Công an, hành vi mua, bán dữ liệu cá nhân bị nghiêm cấm, trừ trường hợp luật có quy định khác sẽ tạo hành lang pháp lý để đấu tranh với tội phạm coi dữ liệu cá nhân như hàng hóa thông thường để mua, bán, xâm phạm nghiêm trọng đến quyền con người, quyền lợi hợp pháp của cá nhân, tổ chức.

Nguy cơ rò rỉ dữ liệu cá nhân từ trào lưu khoe ảnh căn cước công dân
Kinhtedothi - Trào lưu khoe ảnh căn cước công dân (CCCD) với quê quán mới trên ứng dụng VNeID đang thu hút sự quan tâm lớn trên mạng xã hội. Tuy nhiên, việc chia sẻ hình ảnh này tiềm ẩn nhiều nguy cơ rò rỉ dữ liệu cá nhân, tạo điều kiện cho các hành vi lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trong bối cảnh tội phạm công nghệ ngày càng tinh vi.