Đại biểu Quốc hội: công chức cần được tham gia bảo hiểm thất nghiệp khi bỏ “biên chế suốt đời”

Kiến nghị tăng mức hưởng trợ cấp thất nghiệp

Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi). Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, Dự thảo Luật sau khi được rà soát, tiếp thu, chỉnh lý và hoàn thiện (sau đây viết là dự thảo Luật) bao gồm 8 chương, 58 Điều, giảm 1 chương và 36 điều so với Dự thảo Luật do Chính phủ trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ 8.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội Nguyễn Đắc Vinh, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát toàn bộ Dự thảo Luật để bảo đảm tính khả thi; đồng thời, bổ sung một số quy định nhằm giải quyết một số vấn đề thực tiễn đặt ra. Trong đó, quy định chính sách hỗ trợ tạo việc làm, tự tạo việc làm, chuyển đổi việc làm thích ứng với già hóa dân số, biến đổi khí hậu, sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị; quy định chính sách khuyến khích phát triển việc làm trong lĩnh vực khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế xanh...

Thảo luận tại hội trường về Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi), đa số ý kiến đại biểu Quốc hội đồng thuận với nội dung sửa đổi và đánh giá cao báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi).

Đóng góp thêm ý kiến vào Dự thảo Luật, đại biểu Quốc hội Trần Văn Khải (Đoàn Hà Nam) cho rằng, Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) là cơ hội để thể chế hóa các chủ trương lớn của Đảng về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế tư nhân và sắp xếp, tinh gọn bộ máy; từ đó, tạo động lực mạnh mẽ phát triển thị trường lao động một cách bền vững.

Đại biểu đề nghị tiếp tục rà soát, bổ sung để bảo đảm việc thể chế hóa đầy đủ nhất các chủ trương lớn của Đảng; trong đó cần ưu tiên, hỗ trợ kinh tế tư nhân là động lực chính trong tạo việc làm bền vững cho người lao động; xem xét phát triển sàn giao dịch việc làm trực tuyến tích hợp toàn quốc; có cơ chế phối hợp liên ngành trong triển khai chính sách giải quyết việc làm.

Quan tâm đến chính sách trợ cấp thất nghiệp cho người lao động, đại biểu Quốc hội Thạch Phước Bình (Đoàn Trà Vinh) cho rằng, về mức trợ cấp thất nghiệp, dự thảo Luật quy định mức hưởng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng, đây là mức thấp, khó bảo đảm mức sống trong hoàn cảnh người lao động bị mất việc làm, không có thu nhập. Do đó, đại biểu kiến nghị mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tăng lên khoảng 65% mức tiền lương bình quân đóng bảo hiểm thất nghiệp; trường hợp khủng hoảng kinh tế, dịch bệnh..., Chính phủ được phép nâng mức hưởng cho người lao động lên tối đa 75%.

Đề xuất thêm đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp

Theo đại biểu Quốc hội Dương Khắc Mai (Đoàn Đắk Nông), hiện nay, Đảng, Nhà nước đang thực hiện mạnh mẽ cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn bộ máy của hệ thống chính trị trong cả nước. Từ đó sẽ có một lực lượng lao động từ khu vực Nhà nước gia nhập thị trường lao động. Đây là đội ngũ có trình độ chuyên môn cao, kỷ luật tốt, vì vậy, ban soạn thảo dự thảo Luật cần cập nhật thực tế này để nghiên cứu và có chính sách phù hợp, phát huy tối đa nguồn lực này vào phát triển đất nước.

Một số đại biểu cần bổ sung thêm đối tượng cán bộ, công chức, viên chức đang hưởng lương ngân sách Nhà nước vào nhóm này đóng bảo hiểm thất nghiệp, vì họ cũng là người lao động. Theo quy định của Luật Việc làm và các luật hiện nay, công chức không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp, do công chức làm việc trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách Nhà nước, không phải làm việc theo hợp đồng lao động và hợp đồng làm việc. Nên công chức không phải đóng bảo hiểm thất nghiệp.

Theo đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị), đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức cũng là người lao động và cũng có thể thất nghiệp khi thực hiện tinh gọn bộ máy, tinh giản biên chế. Họ cũng cần được pháp luật bảo vệ và được thực hiện các chính sách liên quan đến bảo hiểm thất nghiệp khi vì những lý do nào đó, mặc dù vẫn có khả năng lao động, nhưng vẫn phải rời khỏi công vụ. Chính sách việc làm quy định trong Dự thảo Luật cũng cần quan tâm đến đội ngũ này, để bảo đảm an sinh xã hội và bảo đảm tính công bằng giữa các lực lượng lao động trong xã hội.

Cũng liên quan đến quy định về đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp, theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Hoàng Bảo Trân (đoàn Bình Dương), trước tình hình sắp xếp, tinh gọn bộ máy, hướng tới bỏ “biên chế suốt đời”, sẽ dẫn đến tình trạng nhiều cán bộ, công chức, viên chức, người lao động có khả năng mất việc nếu không hoàn thành nhiệm vụ được giao. Do đó, để khuyến khích cán bộ nỗ lực hoàn thành nhiệm vụ, có ý thức giữ việc làm, đại biểu đề nghị xem xét bổ sung đối tượng được tham gia bảo hiểm thất nghiệp là cán bộ, công chức, viên chức, người lao động. “Đây sẽ là bước đi chủ động của Nhà nước trong bảo vệ người lao động khu vực công trong điều kiện mới” - đại biểu Nguyễn Hoàng Bảo Trân nhấn mạnh.

Quan tâm đến quy định điều kiện hưởng bảo hiểm thất nghiệp khi chấm dứt hợp đồng lao động, đại biểu Quốc hội Nguyễn Hoàng Bảo Trân nêu cụ thể, theo Dự thảo Luật, người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu thì không thuộc đối tượng tham gia bảo hiểm thất nghiệp, do đó, đối tượng này không thuộc diện được hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Đại biểu nêu thực tế, nhiều trường hợp người lao động đã đủ điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu, song chưa đến tuổi nghỉ hưu theo quy định. Tuy nhiên, vì lý do khách quan phải thôi việc như ốm đau, bệnh tật, nhưng vẫn không được hưởng bảo hiểm thất nghiệp.

“Tôi cho rằng, đối với các trường hợp này, nên xem xét cho người lao động hưởng bảo hiểm thất nghiệp với thời gian hưởng theo quy định, nhằm giúp người lao động có chi phí trị bệnh trong khi chờ hưởng lương hưu” - đại biểu kiến nghị.

Các đại biểu cũng đề nghị ban soạn thảo Dự thảo Luật quy định thời gian nghỉ thai sản của người lao động được tham gia bảo hiểm thất nghiệp, để đồng nhất quy định với các loại bảo hiểm khác (đều được tham gia bảo hiểm trong thời gian nghỉ thai sản).

Phát biểu kết thúc phiên thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh đánh giá cao các ý kiến thảo luận của các đại biểu Quốc hội; đồng thời cho biết, cơ quan có thẩm quyền sẽ tổng hợp, nghiên cứu, giải trình các ý kiến để tiếp tục hoàn thiện dự thảo Luật một cách tốt nhất.

Theo dự kiến chương trình Kỳ họp thứ 9, Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) sẽ được Quốc hội thông qua vào ngày 11/6/2025.