EU bùng nổ nhập khẩu LNG, nguy cơ rủi ro chiến lược

Châu Âu trở thành trung tâm mới của thị trường LNG

Trong nhiều năm qua, châu Á là động lực chính thúc đẩy nhu cầu LNG trên thị trường toàn cầu. Tuy nhiên, năm 2025 chứng kiến sự đảo chiều bất ngờ khi nhu cầu LNG của châu Á giảm mạnh, trong khi châu Âu lại tăng mạnh nhập khẩu khí đốt.

Theo dữ liệu của Kpler, sản lượng nhập khẩu LNG của châu Á trong tháng 10 đạt 22,84 triệu tấn, tăng nhẹ so với tháng trước đó, nhưng giảm đáng kể so với mức 24,39 triệu tấn ghi nhận cùng kỳ năm ngoái. Tính chung trong 10 tháng đầu năm, châu Á nhập khẩu tổng cộng 225,8 triệu tấn LNG, giảm hơn 14 triệu tấn so với cùng kỳ 2024. Nguyên nhân chủ yếu là do lượng nhập khẩu LNG của Trung Quốc giảm liên tục kể từ tháng 11/2024, theo nhà phân tích Clyde Russell.

Ngược lại, các nhà nhập khẩu châu Âu ồ ạt mua LNG trong năm nay. Theo dữ liệu mới nhất, trong 10 tháng đầu năm nay, Liên minh châu Âu (EU) đã nhập khẩu tổng cộng 101,38 triệu tấn LNG, tăng 16,75 triệu tấn so với cùng kỳ năm 2024. Trong khi đó, các quan chức EU từng cam kết khối này sẽ giảm tiêu thụ khí tự nhiên nhập khẩu từ Nga và các nhà cung cấp khác.

Nhờ nhu cầu nhập khẩu LNG tăng mạnh, EU đã trở thành “thị trường trọng điểm” đối với các nhà cung cấp khí đốt hàng đầu thế giới. Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Chris Wright nhiều lần kêu gọi EU tăng mua LNG Mỹ, đồng thời ngừng nhập khẩu năng lượng từ Nga. Gần đây, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã ký thỏa thuận thương mại với Tổng thống Mỹ Donald Trump, theo đó cam kết tăng nhập khẩu LNG từ Washington.

Tuy nhiên, một số nhà cung cấp LNG lớn của EU gần đây đã cảnh báo ngừng cung cấp khí đốt cho châu Âu nếu EU không nới lỏng đạo luật bền vững mới.

Tập đoàn năng lượng Mỹ Exxon Mobil tuyên bố, nếu EU thông qua Chỉ thị Thẩm định tính bền vững doanh nghiệp (CSDDD) ở dạng hiện nay, họ có thể rút lui khỏi thị trường châu Âu - nơi phụ thuộc lớn vào khí đốt nhập khẩu.

Theo dự thảo, CSDDD yêu cầu mọi công ty kinh doanh trong EU phải chịu trách nhiệm về rủi ro môi trường và nhân quyền trên toàn chuỗi cung ứng, kể cả ngoài châu Âu. Doanh nghiệp lớn còn buộc phải có kế hoạch khí hậu phù hợp với mục tiêu 1,5 độ C của Thỏa thuận Paris, nếu không sẽ bị phạt tới 5% doanh thu toàn cầu.

Thậm chí, Qatar - nhà xuất khẩu LNG lớn thứ hai thế giới, cũng dọa ngừng bán khí đốt cho châu Âu nếu EU buộc tập đoàn năng lượng QatarEnergy phải theo dõi và giảm phát thải, cũng như giám sát các vấn đề nhân quyền, nếu không sẽ bị phạt tới 5% doanh thu toàn cầu hàng năm.

Rủi ro từ sự phụ thuộc vào LNG Mỹ

Nguy cơ lớn nhất với an ninh năng lượng của EU là sự phụ thuộc ngày càng lớn vào nguồn cung LNG từ Mỹ. Báo cáo của Viện Phân tích Kinh tế và Tài chính Năng lượng (IEEFA) cho biết, trong nửa đầu năm 2025, nguồn cung khí đốt từ Mỹ chiếm tới 57% lượng LNG nhập khẩu của châu Âu, với Đức và Hy Lạp phụ thuộc nhiều nhất, lần lượt ở mức 94% và 84%. Điều này khiến châu Âu dễ bị tổn thương nếu nguồn cung từ Mỹ bị gián đoạn do bất ổn chính trị, thương mại hay yếu tố pháp lý.

Một tổ chức ủng hộ chuyển dịch năng lượng cảnh báo rằng EU không nên ký hợp đồng dài hạn nhập khẩu LNG vì nhu cầu khí đốt của khu vực sẽ giảm khoảng 25% trong 25 năm tới nhờ phát triển năng lượng gió và mặt trời.

Ngoài ra, các chuyên gia cảnh báo, việc ký hợp đồng nhập khẩu LNG dài hạn với Mỹ cũng có thể gây ra những rủi ro về chiến lược an ninh năng lượng. Khi giá LNG giảm, nhu cầu toàn cầu sẽ tăng mạnh khiến cạnh tranh trên thị trường khí đốt gia tăng.

Trên thực tế, nhu cầu LNG của EU hiện đang ở mức rất cao, đặc biệt vào mùa đông. Tại Đức, số liệu mới nhất cho thấy tỷ lệ điện sản xuất từ LNG trong năm nay tăng cao nhất trong nhiều năm gần đây do thiếu gió.