Theo tài liệu được tờ Deutsche Welle (DW) của Đức công bố sau hội nghị thượng đỉnh liên minh châu Âu (EU) ngày 20/3, khối này quyết định không tịch thu tài sản của Nga bị đóng băng từ năm 2022 (khoảng hơn 200 tỷ USD).
Xem thêm: Nga “nổi giận” vì Pháp chuyển lãi từ tài sản đóng băng của Moscow cho Kiev
Tờ DW cho biết, lý do thực sự đằng sau quyết định này là do EU lo ngại hành động tịch thu có thể vi phạm luật pháp quốc tế và gây bất ổn tài chính. Tuy nhiên, lợi nhuận từ số tài sản trên vẫn sẽ tiếp tục được sử dụng để hỗ trợ Ukraine.
Sau khi bùng phát cuộc xung đột Nga-Ukraine vào tháng 2/2022, phương Tây đã phong tỏa một lượng tài sản lớn của Nga, bao gồm cả dự trữ của Ngân hàng Trung ương Nga gửi vào trái phiếu chính phủ ngắn hạn.
Hiện phần lớn số tài sản này đã được chuyển thành tiền mặt và được giữ tại các ngân hàng lưu ký trong EU, đáng kể nhất là tại tổ chức thanh toán bù trừ Euroclear của Bỉ.
Ba Lan và các nước Baltic ủng hộ mạnh mẽ việc tịch thu tài sản Nga để hỗ trợ Ukraine tái thiết sau chiến tranh, ước tính cần 524 tỷ USD trong vòng 10 năm, theo báo cáo của Ngân hàng Thế giới.
Tuy nhiên, nhiều quốc gia EU khác như Đức, Pháp phản đối, lo ngại nguy cơ pháp lý và ảnh hưởng tiêu cực đến uy tín tài chính của châu Âu.
Một nhà ngoại giao EU chia sẻ với DW: "Chúng ta có thể bắt đầu nghĩ đến hồi kết của cuộc xung đột tại Ukraine, về các cuộc đàm phán hòa bình, một lệnh ngừng bắn, hay thậm chí là một thỏa thuận hòa bình có thể được ký kết trong 3 tháng hoặc 3 năm tới. Và mọi người bắt đầu nhận ra rằng giữ những tài sản bị đóng băng của Nga có thể quan trọng hơn là tịch thu chúng mà chưa biết làm gì".
“Các nước châu Âu không nhất trí với đề xuất tịch thu tài sản của Nga vì lo ngại rằng các quốc gia khác trên thế giới như Ả Rập Saudi và Trung Quốc có thể bán tháo trái phiếu chính phủ châu Âu để đáp trả” chuyên gia kinh tế Elina Ribakova tại tổ chức tư vấn Bruegel ở Brussels cho biết. “Điều đó sẽ làm tăng chi phí đi vay đối với các chính phủ châu Âu vốn đã mắc nợ rất nhiều”.
Trước đó, hôm 11/3, Thủ tướng Pháp François Bayrou cảnh báo, việc EU tịch thu tài sản có thể làm rủi ro sự ổn định tài chính của châu Âu.
Dù vậy, EU vẫn cam kết tăng cường áp lực lên Nga thông qua các lệnh trừng phạt bổ sung và thực thi nghiêm ngặt hơn các biện pháp hiện có.
Trong một diễn biến liên quan, Thủ tướng Anh Keir Starmer hôm 19/3 nói rằng London cùng các đồng minh của Ukraine đang nỗ lực tìm kiếm một cơ chế pháp lý nhằm tịch thu tài sản chủ quyền của Nga, song thừa nhận điều này không phải là “đơn giản.
Theo tờ The Times, khoảng 30 tỷ USD tài sản của Ngân hàng Trung ương Nga hiện đang bị phong tỏa tại Vương quốc Anh sau khi Moscow phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine vào cuối tháng 2/2022.
Một số chuyên gia quốc tế cũng nhận định rằng việc tịch thu tài sản bị đóng băng của Nga không phải là một biện pháp đối phó hợp pháp.
"Theo quan điểm của tôi, nếu EU thực hiện kế hoạch này sẽ là hành vi vi phạm luật quốc tế” - giáo sư luật quốc tế Ingrid Brunk tại Trường Luật Đại học Vanderbilt cho biế.
Ông cũng nhấn mạnh rằng theo luật pháp quốc tế, các nước không được phép tịch thu bất kỳ tài sản dự trữ nào của các ngân hàng trung ương trên thế giới - một nguyên tắc đã được coi là "bất khả xâm phạm trong suốt một thế kỷ".
Về phần mình, Nga nhiều lần lên án mọi nỗ lực chiếm đoạt tài sản của nước này. Điện Kremlin đã cảnh báo rằng việc tịch thu tài sản của Nga à hành động bất hợp pháp và làm suy giảm niềm tin của nhà đầu tư.
Xem thêm: EU vào thế khó khi định tịch thu tài sản Nga bị phong tỏa
Người phát ngôn của Điện Kremlin Dmitry Peskov đã nhấn mạnh trong một buổi họp báo vào đầu tháng này: "Chúng tôi coi những ý định này là vi phạm pháp luật, và bất kỳ nỗ lực nào để thực hiện kế hoạch tịch thu tài sản bị đóng băng của Nga sẽ dẫn đến những hậu quả pháp lý rất nghiêm trọng".
