Với những kết quả tích cực, lần đầu tiên cả nước hoàn thành vượt mục tiêu tinh giản biên chế (10%) mà Bộ Chính trị đề ra tại Nghị quyết số 39-NQ/TW. Tuy nhiên, việc phải đột phá rất mạnh vào sắp xếp tổ chức bên trong các bộ, cơ quan ngang bộ, đơn vị sự nghiệp và đơn vị hành chính vấn đề được đặt ra.

Như con số thống kê của Bộ Nội vụ, tính đến hết năm 2021, biên chế công chức giảm 10,01%; biên chế sự nghiệp giảm 11,67%. Với bộ máy hành chính đối với cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh và tương đương giảm 7 tổ chức; tổ chức bên trong cơ quan chuyên môn cấp sở giảm 1.648 tổ chức; cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp huyện giảm 451 phòng; số lượng đơn vị sự nghiệp công lập giảm được 12,35% so với năm 2015. Đây là những con số rất đáng chú ý.

Nhiều bộ ngành, địa phương đã thực hiện tinh gọn hàng nghìn đầu mối, giảm một loạt lãnh đạo cấp trưởng, cấp phó và tinh giản hàng nghìn biên chế. Nhiều giải pháp hay, cách làm sáng tạo, quyết liệt đã được triển khai, tạo ra hiệu quả thực tiễn. Việc đẩy nhanh mô tả vị trí, việc làm cũng tạo ra những cách làm hay, tiến bộ, thúc đẩy việc tin gọn bộ máy, loại bỏ được những người không phù hợp với vị trí và phát triển được những người có năng lực phù hợp.

Nhưng thực tế cũng cho thấy, bộ máy bên trong của một số đơn vị cũng có chiều hướng tăng ở các phân khúc, đặc biệt là số cơ quan chuyên môn. Các đơn vị, tổ chức đều xây dựng vị trí việc làm, khung năng lực và mô tả vị trí làm việc nhưng còn một số hạn chế, bất cập, chưa quyết liệt, chưa góp ích nhiều trong tinh giản biên chế. Thực trạng này dẫn đến, bộ máy hiện nay vẫn còn cồng kềnh, tầng nấc trong tổ chức đầu mối bên trong, việc sắp xếp, tổ chức lại các cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh, cấp huyện và đơn vị sự nghiệp công lập còn chậm, chưa đạt được mục tiêu, yêu cầu đã đề ra. Việc sắp xếp tổ chức bộ máy bên trong các Bộ, cơ quan ngang Bộ đi đôi với nâng cao hiệu lực hiệu quả, tinh giản biên chế và nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức tiếp tục được đặt ra.

Năm 2022, những quyết tâm lớn với lộ trình tinh nhuệ bộ máy, để bộ máy phải gọn nhẹ nhưng đảm bảo chất lượng đã được xác định. Đụng đến bộ máy, đến con người là vấn đề rất nhạy cảm, phức tạp, không hề dễ dàng. Để thực sự tạo ra những cú hích trong cuộc cách mạng về tinh gọn đầu mối, bộ máy, tránh tình trạng “giảm chỗ nọ phình chỗ kia”, giảm nhưng tổng thể vẫn tăng hoặc việc giảm đầu mối và tinh giản bộ máy còn nặng tính cơ học, bài học thành công ở một số bộ, ngành, địa phương cần được phát huy, nhân rộng. Việc Bộ Nội vụ tiếp tục tiến hành tổng kết việc tinh giản biên chế, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp tiếp tục thực hiện tinh giản gắn với nâng cao chất lượng, cơ cấu lại đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức theo vị trí việc làm và theo chức danh, chức vụ lãnh đạo, quản lý là cần thiết.

Trong đó, vấn đề được nhiều ý kiến đề cập đến là sau quyết tâm, sau những giải pháp cần phải có sự quyết liệt vào cuộc đồng bộ và thực chất. Và quan trọng hơn cả, để có bộ máy gọn nhưng tinh, cần vượt qua rào cản, cũng là khuyết điểm hiện nay là tình trạng nể nang, né tránh, ngại va chạm, vì lợi ích riêng của ngành, địa phương. Không nhất thiết cấp trên có cơ quan, tổ chức nào thì cấp dưới có cơ quan, tổ chức đó và ngược lại; không nhất thiết các cơ quan, đơn vị, địa phương phải có mô hình tổ chức bộ máy giống nhau.