Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) vừa phát cảnh báo, các lỗ hổng tiềm ẩn của hệ thống tài chính có thể bùng phát thành một cuộc khủng hoảng mới, làm suy giảm tốc độ tăng trưởng toàn cầu trong năm nay. Đồng thời cũng kêu gọi các nước thành viên tiếp tục thắt chặt chính sách tiền tệ để chống lạm phát cao kéo dài.
Dự đoán khủng hoảng mới tiềm ẩn
Những cảnh báo này tạo ra không khí căng thẳng cho các cuộc họp sắp tới của IMF và Ngân hàng Thế giới tại Washington vào tuần này, trong bối cảnh với các lực lượng kinh tế và thị trường xung đột đang khiến con đường chính sách trở nên mù mịt, tăng trưởng đình trệ như hệ quả của việc ngân hàng trung ương tăng lãi suất nhanh chóng.
Cụ thể, IMF hôm 10/4 đã hạ dự báo tăng trưởng toàn cầu năm 2023 xuống mức thấp hơn, các giả định cơ bản của tổ chức này hiện không bao gồm một đợt bùng phát khủng hoảng lớn mới của hệ thống tài chính sau sự sụp đổ liên tiếp hồi tháng 3 của các ngân hàng Mỹ là Silicon Valley Bank và Signature Bank cũng như việc Thụy Sĩ buộc phải bán Tín dụng Suisse.
Triển vọng Kinh tế Thế giới của IMF dự báo mức tăng trưởng GDP thực tế trên toàn cầu trong năm 2023 là 2,8% và 3,0% vào năm 2024 - thấp hơn 1/10 điểm phần trăm so với mức dự đoán vào tháng 1. Nền kinh tế toàn cầu tăng trưởng 3,4% vào năm 2022.
Động thái hạ bậc phản ánh khả năng tăng trưởng suy yếu hơn ở một số nền kinh tế lớn như Nhật Bản, Đức, Ấn Độ và Brazil, bù đắp cho hiệu suất khả quan hơn ở Mỹ và sự suy giảm chững lại ở Anh. IMF cũng đưa ra tiên liệu rằng các điều kiện tài chính sẽ được tiếp tục thắt chặt hơn trong năm nay.
Rủi ro "nguy hiểm"
Bên cạnh đó, dự báo của IMF bị chi phối bởi các rủi ro bao gồm lạm phát cao hơn, leo thang xung đột ở Ukraine và một kịch bản bất lợi nghiêm trọng của một cuộc khủng hoảng tài chính mới có thể khiến hoạt động cho vay và chi tiêu hộ gia đình giảm mạnh. Trong đó, kịch bản khủng hoảng tài chính có thể thổi bay khoảng 1% tăng trưởng trong năm nay, thực sự là một cuộc suy thoái trên cơ sở GDP bình quân đầu người.
Báo cáo ổn định tài chính toàn cầu của IMF đã cảnh báo về "sự kết hợp nguy hiểm của các lỗ hổng" trên thị trường tài chính, khẳng định rằng một số bên tham gia đã không chuẩn bị đầy đủ cho tác động của việc tăng lãi suất.
Các quan chức IMF cho biết những rủi ro này đã tăng lên nhanh chóng sau cuộc khủng hoảng tháng trước trong hệ thống tài chính toàn cầu, với việc các nhà đầu tư vẫn còn lo lắng và một số đang tìm kiếm mắt xích yếu nhất có thể khiến "sức khỏe" của hệ thống tài chính tiếp tục lao dốc.
"Ngay cả khi bạn nghĩ rằng trung bình, các ngân hàng có rất nhiều vốn và thanh khoản, thì vẫn có thể có những tổ chức yếu kém khiến hệ thống bị ảnh hưởng," Tobias Adrian, Giám đốc Ban Thị trường Vốn và Tiền tệ của IMF, khẳng định với Reuters.
Lạm phát vẫn là vấn đề hàng đầu
Bất chấp những cảnh báo, nhà kinh tế trưởng của IMF, Pierre-Olivier Gourinchas, cho biết lạm phát vẫn là vấn đề cần quan tâm hàng đầu và sự ổn định giá cả nên được ưu tiên hơn rủi ro ổn định tài chính đối với chính sách tiền tệ của các ngân hàng trung ương. Theo chuyên gia này, chỉ trong trường hợp xảy ra một cuộc khủng hoảng tài chính nghiêm trọng thì những ưu tiên đó mới bị đảo ngược.
Trong một cuộc họp báo, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen đã bác bỏ triển vọng của IMF, và khẳng định triển vọng là "sáng sủa hợp lý" dù vẫn cần "cảnh giác" trước những rủi ro suy giảm bao gồm áp lực ngân hàng và chiến sự ở Ukraine.
“Tôi sẽ không lạm dụng chủ nghĩa tiêu cực về kinh tế toàn cầu,” bà Yellen cho biết, đồng thời khẳng định rằng một số nền kinh tế, trong đó có Mỹ, đang chứng tỏ khả năng phục hồi với thị trường lao động mạnh mẽ, giảm bớt các vấn đề về chuỗi cung ứng và giảm chi phí năng lượng.
Bộ trưởng Yellen cũng nhận định, cho đến nay chưa có bằng chứng về việc tín dụng bị siết chặt sau khi SVB và Ngân hàng Signature sụp đổ. Hệ thống ngân hàng Mỹ vẫn hoạt động tốt với các vị trí thanh khoản và vốn mạnh. Bà nói thêm rằng hệ thống tài chính toàn cầu cũng có khả năng phục hồi nhờ những cải cách được ban hành sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.
