Hà Nội, những ngày tháng 5, chúng tôi có dịp theo chân hành trình của những “dũng sĩ diệt rác”, những tình nguyện viên vì một Hà Nội xanh “đội nắng” dầm mình dưới nước đen ngòm dọn rác trên các con sông, kênh, mương ô nhiễm nghiêm trọng trên địa bàn Hà Nội.
Hình ảnh đầu tiên chúng tôi bắt gặp dưới lòng sông Pheo (chảy qua phường Tây Tựu, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) đen kịt là các bạn trẻ trong trang phục bộ quần áo bảo hộ lọt thỏm giữa những khối phế thải lớn đang kiên trì, cặm cụi vớt từng tảng bèo, từng cái bàn, ban thờ mục ruỗng, cùng những kim tiêm, con dao hoen gỉ, xác chết động vật phân hủy trôi nổi… lên ven sông.
Dù trên đầu là nắng nóng oi ả, dưới sông là mùi hôi thối khó chịu đang bốc lên nhưng cả nhóm vẫn không có ai than thở một câu nào, như thể đây là công việc đã quá đỗi quen thuộc với các bạn trẻ.
Trên dòng sông đen đặc rác, bốc mùi hôi thối, các bạn trẻ vẫn lội bùn, liên tục gom, vớt rác bỏ vào bịch ni lông đen rồi chuyền nhau chuyển lên bờ. Xen lẫn tiếng hò nhau chuyển rác lên bờ sông là tiếng hát trong trẻo của những chàng trai, cô gái “Hà Nội Xanh” khiến không khí nơi đây rộn ràng hẳn lên, xua tan đi bao mệt mỏi. Sau những buổi lao động hăng say, miệt mài, “thành quả” của nhóm Hà Nội Xanh là hàng trăm bao rác lớn được đưa lên bờ, chờ chuyển đến địa điểm tập kết.
Gần đây, người dùng Tiktok và Facebook đã lan tỏa rất nhiều video, bài đăng về nhóm Hà Nội Xanh. Nhóm được biết tới qua những buổi dọn rác tại các con kênh, sông, mương đen kịt do người dân thải ra.
Với phương châm "Làm vì sức khoẻ cộng đồng, làm vì môi trường xã hội", dù không cùng độ tuổi, không cùng ngành nghề hay địa vị xã hội, tất cả những thành viên tham gia Hà Nội Xanh đều chung một tình yêu với môi trường, mong muốn Hà Nội trở nên xanh, sạch hơn. Hiện nay, thành viên tham gia tình nguyện của nhóm Hà Nội Xanh chủ yếu là các bạn trẻ học sinh, sinh viên, ngoài ra còn có nhiều người đã đi làm và đã lập gia đình.
Là một chàng trai sinh sống và làm việc tại Hà Nội 7-8 năm nay, anh Nguyễn Tiến Huy (sinh năm 1995 - người sáng lập và điều hành nhóm Hà Nội Xanh) có thể ghi nhớ hết tên các con sông bị ô nhiễm trên địa bàn. Có lẽ cũng vì thế mà chàng trai trẻ quê Hải Dương luôn đau đáu, muốn có thêm nhiều hành động đẹp, cống hiến hết mình vì môi trường, giúp Thủ đô ngày càng xanh, sạch, đẹp hơn.
Thế nên, cuối năm 2022, anh Tiến Huy đã thành lập một nhóm thanh niên tình nguyện “Hà Nội Xanh”, ban đầu chỉ có một vài thành viên,quyết tâm “hồi sinh” những con sông ô nhiễm tại Hà Nội với mục tiêu hàng tuần đi dọn sạch rác trên các con kênh, sông, mương. Sau 3-4 buổi dọn rác mới bắt đầu quay video đăng tải lên TikTok đầu tiên vào ngày 16/1/2023 với mục đích tuyên truyền và mở rộng dự án.
Chính tinh thần “Đâu cần thanh niên có, đâu khó có thanh niên” của nhóm Hà Nội xanh đã truyền cảm hứng cho cộng đồng, để ngày càng nhiều người tham gia dự án vớt rác khắp các con sông, kênh, mương ô nhiễm trên địa bàn Hà Nội.
Có lẽ, trong ký ức của anh Tiến Huy chẳng thể nào quên hình ảnh bạn nữ sinh viên (sinh năm 1999, quê Hưng Yên), học tại Hải Phòng nhưng bạn tha thiết mong muốn được về Hà Nội tình nguyện dọn rác, góp phần giúp Thủ đô xanh, sạch, đẹp hơn.
“Khi xem những video của anh Huy trên mạng xã hội chia sẻ về hành động dọn rác, em rất khâm phục và ngưỡng mộ các anh chị trong nhóm nên em cũng muốn tham gia hoạt động ý nghĩa này tháng/1 lần” – cô gái chia sẻ.
Sau 2 giờ đồng hồ dầm mình dưới dòng sông Pheo cùng những khối phế thải lớn, chàng trai trẻ Nguyễn Quang Huy (sinh năm 1997, ở Thạch Thất, Hà Nội) là một trong những thành viên bị ngấm nước nhiều nhất.
Lau những giọt mồ hôi lấm tấm lăn trên khuôn mặt bầu bĩnh, chàng trai Quang Huy chia sẻ: “Sau 2 tiếng dầm mình dưới sông, chúng em đã góp phần giảm bớt ách tắc của dòng sông Pheo, đồng thời loại bớt phần rác lên trên. Em thấm mệt nhưng cảm giác thật vui vì mình đã giúp ích được cho xã hội".
Tuy không phải lội xuống sông, kênh, mương như những thành viên khác, nhưng cô gái Bùi Bích Phương (sinh năm 1998) – thành viên nhóm lại làm nhiệm vụ đặc biệt hơn là “livestream” (phát trực tiếp) lên mạng xã hội về hoạt động dọn rác của nhóm để lan tỏa những điều tích cực trong xã hội, lan tỏa những hành động đẹp tới cộng đồng để người dân không vứt rác bừa bãi.
Mỗi buổi livestream, có đến hàng nghìn người xem, trong đó, 80% người xem ủng hộ, không ngớt dành lời khen ngợi cho nhóm. “Khi livestream nhóm dọn rác, nhiều người e ngại “sao lại dành thời gian đi dọn rác” nhưng em muốn lan tỏa thông điệp này đến cộng đồng rằng “Hãy cứ cho đi và đừng mong nhận lại, sống hết mình cho cuộc đời và về sau” - cô gái Bùi Bích Phương chia sẻ.
Trải qua hơn 6 tháng hoạt động, đến nay, nhóm đã có gần 400 thành viên, xử lý dọn sạch, làm sạch những con kênh, mương, sông bị ô nhiễm ở gần 60 điểm như dọc sông Tô Lịch, kênh La Khê, Linh Đàm, Thanh Oai, Cầu Chùa Ngòi, Tây Tựu, sông Nhuệ, sông Pheo… với hàng trăm tấn rác.
Trước mỗi buổi dọn rác, anh Tiến Huy cùng phó nhóm Lê Minh Hiếu (chàng trai quê Hà Nam) sẽ trực tiếp lội xuống nước khảo sát địa hình, số lượng rác rồi lên kế hoạch, phân chia khu vực. Công việc của một buổi kéo dài 4-5 tiếng, khá vất vả.
Mỗi khi bắt đầu dọn, ngoài những dụng cụ cơ bản như rổ lớn, bịch nilon, cào, dây, gậy, các thành viên trong nhóm phải đeo 2 lớp găng tay cao su, mặc đồ bảo hộ không thấm nước. Để đảm bảo sự an toàn cho các thành viên, trưởng nhóm yêu cầu các tình nguyện viên bắt buộc phải tiêm phòng uốn ván trước khi tham gia.
Những thành viên thực hiện công việc lội dưới lòng sông đều là những người gắn bó lâu dài với nhóm và từng có kinh nghiệm lội nước, phải đi lại nhẹ nhàng và cẩn trọng. Họ sẽ được trang bị đồ bảo hộ lao động chống nước đầy đủ để được đảm bảo an toàn nhất có thể. Các tình nguyện viên mới tham gia được phân công nhặt rác trên bờ hoặc đưa phế thải đã được đóng gói đến nơi tập kết.
Đưa ánh mắt nhìn về phía những túi rác đã được nhóm thu gom, Tiến Huy chia sẻ, trung bình mỗi tuần, nhóm sẽ làm 3-4 buổi với 10-15 người. Đặc biệt, cuối tuần có 25-30 người, tùy thuộc vào thời gian của các tình nguyện viên. Trung bình mỗi buổi dọn rác, nhóm thu gom được khoảng 30-40 túi, có nơi nhóm thu gom được tới 70-80 túi.
Sau khi thu gom xong, nhóm sẽ nhờ công ty môi trường cùng địa phương hỗ trợ đưa lên xe hoặc thuê xe chuyển về bãi tập kết rác TP. Kinh phí hoàn toàn do Tiến Huy đóng góp, các thành viên khác không phải đóng bất cứ khoản tiền nào.
Sau hơn 6 tháng hoạt động, Hà Nội Xanh nhận lại được những ánh mắt trìu mến, những cái gật đầu thân thiện, cùng sự ủng hộ, lời động viên tích cực từ phía người dân, cộng đồng. Nhóm sẽ tiếp tục triển khai thêm nhiều dự án về môi trường, vì một Hà Nội xanh và sức khỏe cộng đồng. Mục tiêu sắp tới là nhóm phát triển lên 1.000 người.
Với tình yêu lớn lao dành cho Hà Nội và môi trường, bản thân anh Huy cũng đang ấp ủ một dự án nhằm nâng cao ý thức của người dân về bảo vệ môi trường, tuyên truyền để người dân biết cách phân loại rác thải. Tại mỗi địa điểm “Hà Nội Xanh” đi qua, nhóm sẽ đặt các thùng rác công cộng để người dân có thể vứt rác vào thùng, giúp cho công việc thu gom dễ dàng hơn.
Cảm kích với tình yêu của các tình nguyện viên nhóm Hà Nội Xanh dành cho Thủ đô, anh Đặng Đình Mạnh (Mạnh Cá Lăng), một người yêu ẩm thực ở Hà Nội trước đó đã tự bỏ kinh phí, vào bếp nấu những suất ăn ngon, tiếp sức cho những chàng trai, cô gái nhóm Hà Nội Xanh.
Khi nhìn thấy nhóm Hà Nội Xanh dọn rác, anh rất ấn tượng, cảm kích và nghĩ sẽ làm điều gì đó để tiếp sức, động viên các bạn. Nên có hôm, anh đến điểm dọn rác, động viên bằng tinh thần, xuống sông, mương làm cùng các bạn để cảm nhận được việc làm ý nghĩa.
"Nếu như không có một tình yêu thực sự, không có sự nhiệt huyết của tuổi trẻ, tôi nghĩ, các bạn trẻ không dấn thân, không cống hiến được như vậy. Đúng là "những dũng sĩ diệt rác”” – anh Mạnh tâm sự.
Thế nên, cứ hôm nào nhóm làm thông ca, anh chuẩn bị những cốc cháo cá lăng, suất bún chả chút hoa quả dùng trong những buổi trưa nóng nực. “Có hôm tôi tự tay nấu những bữa cơm quê với cá kho, cà muối, rau muống luộc để các bạn thấy ấm cúng, cảm giác như là người thân của mình. Đây là việc làm rất nhỏ nhưng phần nào sẽ kích thích, lan tỏa tinh thần cho các bạn” - Giọng anh Mạnh bỗng lạc hẳn đi, đôi mắt đỏ hoe nhìn xa xăm về phía nhóm Hà Nội Xanh đang dầm mình dưới dòng sông Pheo với đầy rẫy rác thải.
Dù hiện tại kinh tế còn khó khăn nhưng anh sẽ cố gắng đồng hành hết mức có thể, dài nhất có thể để lan tỏa, chia sẻ những hành động đẹp của nhóm tới cộng đồng. Nhiều hôm, anh đã quay livestream để lan tỏa những hành động đẹp, gửi gắm thông điệp ý nghĩa đến cộng đồng, xã hội cùng chung tay vào cuộc, bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp. Cũng chính vì lẽ đó, anh Mạnh đã theo chân nhóm suốt 2 tháng nay.
Dù nhiều người cho rằng hoạt động của nhóm như là đem muối bỏ bể vì gom dọn xong qua một vài hôm rác lại xuất hiện. Nhưng những điều đó không làm nản lòng những trái tim thiện nguyện, bởi ít nhiều những hành động trên cũng đã lan tỏa những thông điệp tích cực trong công tác bảo vệ môi trường không chỉ trên địa bàn Thủ đô mà ở nhiều nơi trên cả nước. Nhóm các bạn trẻ vẫn tin rằng từ những hành động nhỏ bé sẽ giúp thay đổi dần nhận thức và hành vi của người dân trong việc giữ gìn và bảo vệ môi trường.
14:53 31/05/2023