Minh bạch dữ liệu để kiểm soát

Có thể nói, đây không chỉ là một cuộc “tổng rà soát” để kiểm đếm đơn thuần, mà việc công khai, minh bạch dữ liệu tài sản công sau kiểm kê và phương án sắp xếp sử dụng mới là vấn đề quan trọng nhất được quan tâm.

Minh bạch và hiệu quả là những cụm từ hay được nhắc đến khi nói về nguồn lực tài sản công. Trong đó, tổng kiểm kê tài sản công được xem là bước đi quan trọng trong quản lý, đồng thời, việc số hóa và quản trị tài sản công bằng dữ liệu cũng sẽ là cơ sở để phát huy tính công khai, minh bạch và hiệu quả. Hiện các địa phương đang lên kế hoạch cho đợt tổng kiểm kê tài sản công năm 2026. Là địa phương có khối lượng tài sản công lớn nhất nhì cả nước, Hà Nội đã thể hiện vai trò tiên phong với lộ trình và bước đi cụ thể. Đặc biệt, tiến độ thực hiện sẽ được công khai, để vừa bảo đảm minh bạch, vừa nâng cao trách nhiệm của từng đơn vị trong việc quản lý và sử dụng tài sản công. Hà Nội cũng xác định, kết quả kiểm kê không chỉ nhằm đưa ra con số, mà quan trọng hơn là làm rõ hiệu quả sử dụng tài sản, qua đó sắp xếp, điều chuyển, xử lý hoặc khai thác lại nguồn lực công phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Thực tế hiện nay cho thấy, việc sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính tạo ra những xáo trộn về sử dụng trụ sở, nhà đất. Nhiều cơ quan, đơn vị đã sáp nhập, giải thể hoặc tinh giản cấp trung gian, khiến số lượng trụ sở cơ quan cũ, văn phòng làm việc… không còn được sử dụng hoặc sử dụng kém hiệu quả. Một bộ phận cán bộ quản lý ở cấp cơ sở có tâm lý chưa coi trọng việc quản lý tài sản công, xem đó là “của chung” không ai chịu trách nhiệm cụ thể. Thực trạng đáng lo ngại là không ít tài sản công, nhất là trụ sở nhà đất đang bị bỏ không hoặc chưa được xử lý kịp thời, hiệu quả, gây lãng phí lớn. Việc giải quyết tài sản công dôi dư thế nào vẫn là một vấn đề đang được đặt ra.

Qua các cuộc tổng kiểm kê đã từng được thực hiện, nhiều cơ quan, đơn vị đã phát hiện ra tài sản chưa được ghi nhận, hoặc sử dụng sai mục đích, từ đó tiến hành xử lý, điều chuyển, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng và giảm lãng phí. Với cuộc tổng kiểm kê lần này, không chỉ giúp làm rõ bức tranh toàn cảnh về tài sản công, mà đánh dấu bước chuyển mạnh về tư duy quản lý tài sản công kiểu hành chính, thủ công sang cơ sở dữ liệu số, chuẩn hóa và minh bạch.

Khi việc công khai, minh bạch dữ liệu tài sản công sau kiểm kê và đưa ra các phương án sắp xếp, sử dụng mới phát huy được hiệu quả của kiểm kê, thay vì chỉ đếm số lượng và để đó. Đồng thời, đúng như các ý kiến đã nhận định, khi kết quả kiểm kê được tích hợp vào cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản công, một phần của Chính phủ số, khi đó, việc ra quyết định quản lý tài sản công sẽ dựa trên dữ liệu lớn, phân tích chuyên sâu và tự động hóa, để tăng hiệu quả trong các phương án sử dụng, sắp xếp. Đặc biệt, với việc công khai, minh bạch dữ liệu cũng góp phần ngăn chặn các hành vi trục lợi, sử dụng sai mục đích, đồng thời giúp xã hội giám sát tốt hơn quá trình quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước ngay từ chính các dữ liệu. Khi việc kiểm kê được thực hiện kỹ lưỡng thay vì chỉ theo thời cuộc, việc công khai, minh bạch dữ liệu hợp lý, sẽ phát huy hiệu quả nguồn lực tài sản công và lấp “vùng trũng”, nơi dễ phát sinh tiêu cực, lãng phí.