Trong suốt chiều dài lịch sử, văn hóa đã chứng minh sức mạnh to lớn trong việc nâng cao đời sống tinh thần, thúc đẩy sự sáng tạo và hội nhập. Chính vì vậy, phát triển văn hóa không chỉ là trách nhiệm của mỗi cá nhân, mà còn là nhiệm vụ chung của cả xã hội, để mỗi thế hệ đều có thể thừa hưởng và phát huy những giá trị vô giá mà cha ông để lại.
Hành lang pháp lý mới cho văn hóa cất cánh
Trong thời gian vừa qua, Đảng và Nhà nước ta đã đặc biệt coi trọng vai trò của văn hóa, coi văn hóa là nền tảng tinh thần của xã hội, vừa là mục tiêu, vừa là động lực, đồng thời là hệ điều tiết cho sự phát triển bền vững đất nước.
Tuy nhiên, trong bối cảnh hiện nay, khi đất nước bước vào quá trình hội nhập mạnh mẽ với thế giới, văn hóa cũng đứng trước không ít thách thức. Để văn hóa phát triển mạnh mẽ, bắt kịp những xu hướng mới mà vẫn giữ gìn được bản sắc, chính sách và pháp luật đóng vai trò quan trọng.
Trong đó, việc sửa đổi các bộ luật như Luật Di sản văn hóa, Luật Quảng cáo và việc thông qua Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa chính là những bước đi cần thiết và đúng đắn.
Đây sẽ là những yếu tố quyết định, mở ra một Kỷ nguyên mới cho sự phát triển văn hóa, giúp văn hóa không chỉ được bảo tồn mà còn tỏa sáng trong một thế giới toàn cầu hóa, với những giá trị độc đáo, bền vững. Sự thay đổi này không chỉ là một cuộc cách mạng về chính sách mà còn là nguồn động lực mạnh mẽ, giúp văn hóa Việt Nam vươn lên, hòa nhập và khẳng định vị thế trên trường quốc tế.
Trong hành trình phát triển của xã hội, hệ thống pháp lý đóng vai trò là ngọn đuốc soi đường, định hình và bảo vệ những giá trị cốt lõi của mỗi quốc gia. Đối với văn hóa, một trong những yếu tố căn bản để giữ gìn bản sắc và phát triển bền vững, việc xây dựng và điều chỉnh các bộ luật đã trở thành một trong những yếu tố quyết định.
Cùng với Luật Điện ảnh (sửa đổi) năm 2022 với kỳ vọng phát triển ngành công nghiệp điện ảnh Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc trong bối cảnh mới, việc sửa đổi Luật Di sản văn hóa và tới đây là Luật Quảng cáo cũng thể hiện mong muốn của Đảng và Nhà nước trong việc khuôn khổ, hành lang pháp lý mới cho sự phát triển của từng lĩnh vực này, cũng như cho cả lĩnh vực văn hóa nói chung.
Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) không chỉ đơn thuần là một bộ luật về bảo vệ và quản lý di sản, mà còn là kim chỉ nam trong công cuộc phát triển văn hóa của quốc gia trong bối cảnh kinh tế - xã hội thay đổi không ngừng. Mục tiêu của luật là bảo vệ, duy trì và phát huy giá trị của di sản văn hóa, không chỉ dưới góc độ lịch sử mà còn trong mối liên hệ với sự phát triển kinh tế bền vững. Điều này cho thấy rõ ràng rằng, di sản văn hóa không chỉ là tài sản tinh thần, mà còn là nguồn lực quan trọng để phát triển du lịch, kinh tế và giáo dục.
Những điểm thay đổi đáng chú ý trong Luật Di sản văn hóa (sửa đổi) nằm ở việc điều chỉnh các quy định về quyền sở hữu, quản lý và bảo vệ di sản. Các biện pháp mới nhằm tăng cường công tác bảo tồn di sản tại các cộng đồng và địa phương không chỉ giúp nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo ra một sự tham gia tích cực từ chính cộng đồng trong việc bảo vệ di sản. Những thay đổi này khẳng định rằng, việc bảo tồn không thể chỉ là nhiệm vụ của Nhà nước, mà phải còn là trách nhiệm của toàn xã hội.
Tác động lớn nhất của luật sửa đổi là tạo dựng sự kết nối sâu sắc giữa di sản và sự phát triển kinh tế. Khi cộng đồng nhận thức được giá trị của di sản không chỉ ở khía cạnh văn hóa mà còn trong phát triển kinh tế, đặc biệt là du lịch và sáng tạo, họ sẽ có trách nhiệm hơn trong việc bảo vệ, phát huy những giá trị ấy. Di sản giờ đây không chỉ là bảo tàng của quá khứ mà là tài sản sống động cho sự phát triển hiện tại và tương lai.
Bên cạnh Luật Di sản văn hóa, Luật Quảng cáo (sửa đổi) hy vọng cũng mang đến một sự thay đổi quan trọng, góp phần bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa dân tộc trong bối cảnh quảng cáo ngày càng có sức ảnh hưởng lớn đến xã hội.
Mục tiêu của Luật Quảng cáo (sửa đổi) không chỉ là điều chỉnh các hoạt động quảng cáo, đặc biệt là trên không gian mạng, mà còn bảo vệ những giá trị văn hóa, tránh những quảng cáo có thể làm tổn hại đến hình ảnh và bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc. Những quảng cáo sai lệch, đi ngược lại những giá trị văn hóa cơ bản, sẽ không còn có đất dụng võ trong xã hội này.
Các quy định mới trong luật tập trung vào việc kiểm soát các quảng cáo, đặc biệt là trong lĩnh vực văn hóa. Các biện pháp này bao gồm việc giám sát chặt chẽ các nội dung quảng cáo liên quan đến văn hóa, nhằm bảo vệ hình ảnh văn hóa dân tộc khỏi những sự xâm phạm hay làm méo mó. Thay vì những quảng cáo phi văn hóa, Luật Quảng cáo (sửa đổi) khuyến khích các chiến lược quảng bá văn hóa tích cực, giúp giới thiệu những giá trị tinh túy của văn hóa Việt Nam đến với thế giới.
Tác động của những thay đổi này đối với ngành quảng cáo và văn hóa là vô cùng lớn. Các DN quảng cáo sẽ phải sáng tạo hơn trong việc xây dựng thông điệp, bảo đảm rằng mỗi chiến dịch quảng cáo không chỉ mang tính thương mại mà còn góp phần bảo vệ và phát huy giá trị văn hóa.
Đây vừa là cơ hội để ngành quảng cáo nâng cao trách nhiệm xã hội, vừa là thách thức trong việc tạo ra những quảng cáo không chỉ thu hút người xem mà còn phản ánh đúng đắn và đầy đủ về văn hóa dân tộc. Những thay đổi này không chỉ mở ra cơ hội mới cho việc quảng bá văn hóa mà còn bảo đảm rằng mỗi bước đi trong việc phát triển văn hóa đều được bảo vệ và xây dựng trong một khuôn khổ pháp lý rõ ràng, mạnh mẽ, bền vững.
Nguồn lực quan trọng cho phát triển văn hóa
Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV đã thông qua nghị quyết về việc thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa - một dấu mốc quan trọng trong hành trình phát triển văn hóa của dân tộc, là nguồn lực mạnh mẽ, đầy tiềm năng, mở ra cơ hội để văn hóa Việt Nam không chỉ vững bước mà còn vươn mình mạnh mẽ trong Kỷ nguyên mới.
Đây không chỉ là một chương trình mang tính chất kinh tế, mà là biểu tượng của sự quyết tâm, là lời khẳng định của đất nước trong việc đặt văn hóa làm nền tảng vững chắc cho sự phát triển bền vững và hội nhập quốc tế.
Kỷ nguyên mới, với sự phát triển vượt bậc của công nghệ và toàn cầu hóa, đặt ra không ít thử thách cho văn hóa dân tộc. Nhưng chính trong bối cảnh ấy, chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa lại tỏa sáng như một nguồn lực quan trọng giúp chúng ta giữ vững bản sắc văn hóa, đồng thời mở rộng không gian sáng tạo để văn hóa có thể phát triển, hòa nhập và tỏa sáng trong cộng đồng quốc tế.
Đây là cơ hội để tái cấu trúc lại môi trường văn hóa, nâng cao chất lượng các giá trị di sản, đồng thời khuyến khích sáng tạo, đổi mới trong mọi lĩnh vực từ nghệ thuật, biểu diễn đến các ngành công nghiệp văn hóa hiện đại.
Với những mục tiêu cụ thể, chương trình không chỉ huy động nguồn lực từ Nhà nước mà còn là lời kêu gọi toàn xã hội chung tay bảo vệ và phát huy di sản văn hóa. Chính từ đó, văn hóa không chỉ là di sản được gìn giữ mà còn là động lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế, nâng cao đời sống tinh thần của mỗi người dân, từ thành thị đến nông thôn, từ miền núi đến đồng bằng. Đầu tư vào văn hóa không chỉ là bảo vệ những giá trị lịch sử mà còn là tạo dựng nền tảng cho sự sáng tạo, giúp các thế hệ trẻ có cơ hội tiếp cận và phát huy những tiềm năng văn hóa vốn có.
Chương trình này còn mở ra những cơ hội to lớn trong việc phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, tạo ra việc làm và thu nhập cho người dân, đồng thời làm phong phú thêm nền kinh tế đất nước. Từ du lịch văn hóa đến các sản phẩm sáng tạo, từ phim ảnh, âm nhạc đến các lễ hội truyền thống, tất cả sẽ cùng nhau góp phần tạo dựng một nền văn hóa thịnh vượng, mang tính hội nhập nhưng vẫn vững vàng giữ gìn bản sắc dân tộc.
Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa không chỉ là hành động, mà là khát vọng, niềm tin vào một tương lai văn hóa vững mạnh và đầy sức sống. Trong kỷ nguyên mới, nơi mọi giá trị đều phải đổi mới để tồn tại, văn hóa vẫn là yếu tố không thể thiếu, là nguồn sức mạnh nội tại, là "linh hồn" kết nối cộng đồng, gìn giữ và phát huy những giá trị vô giá của dân tộc. Và với sự ra đời của chương trình này, văn hóa Việt Nam không chỉ đứng vững mà còn tỏa sáng, vươn ra thế giới, khẳng định vị thế và sức mạnh của một dân tộc giàu bản sắc, năng động, sáng tạo.
Cuối cùng, chúng ta có thể thấy rằng, năm 2024, những thay đổi quan trọng trong Luật Di sản văn hóa (sửa đổi), dự định trong Luật Quảng cáo (sửa đổi) và Chương trình mục tiêu quốc gia về phát triển văn hóa không chỉ là những cải cách pháp lý, chính sách mang tính thời sự, mà là những bước đi vững chắc, quyết định cho sự phát triển văn hóa bền vững của đất nước.
Những thay đổi này mang đến một cơ hội lớn để đất nước nâng cao vị thế văn hóa trong cộng đồng quốc tế, không chỉ thể hiện sự tôn vinh những giá trị truyền thống mà còn khẳng định sự sáng tạo, đổi mới và hội nhập của văn hóa Việt Nam.
Đây chính là nền tảng vững chắc để xây dựng một nền văn hóa phát triển bền vững, góp phần xây dựng đất nước ngày càng thịnh vượng, văn minh và hội nhập. Những bước đi này sẽ không chỉ giúp văn hóa phát triển mạnh mẽ, mà còn tạo ra một tương lai nơi văn hóa trở thành sức mạnh mềm của đất nước, làm cầu nối gắn kết con người và dân tộc trong mọi thời kỳ phát triển.
