Các nhà phân tích của UBS đã viết trong một báo cáo nghiên cứu công bố hôm 21/8: "Chúng tôi hạ dự báo tăng trưởng GDP thực tế của Trung Quốc… do suy thoái bất động sản ngày càng trầm trọng, nhu cầu bên ngoài suy yếu và hỗ trợ chính sách ít hơn dự kiến".
Các nhà nghiên cứu tại Nomura, Morgan Stanley và Barclays trước đó cũng đã cắt giảm dự báo của họ. Điều này có nghĩa là Trung Quốc có thể bỏ lỡ mục tiêu tăng trưởng chính thức "khoảng 5,5%" mà Chính phủ nước này đã đề ra cho năm nay.
Nền kinh tế Trung Quốc đã rơi vào tình trạng ảm đạm kể từ tháng 4/2023, sau khi những động lực hồi đầu năm giảm dần tác động. Những lo ngại đặc biệt tăng lên trong tháng này sau vụ vỡ nợ của Country Garden - từng là nhà phát triển lớn nhất của đất nước về doanh số bán bất động sản, và Zhongrong Trust - quỹ tín thác hàng đầu Trung Quốc.
Việc Country Garden không thanh toán lãi cho 2 trái phiếu USD đã khiến các nhà đầu tư lo ngại, khơi dậy ký ức về Evergrande - "gã khổng lồ" phát triển nhà đất đã không trả được nợ vào năm 2021, đánh dấu sự bắt đầu của chuỗi ngày khủng hoảng ở thị trường bất động sản sau đó.
Trong khi Evergrande vẫn đang trong quá trình tái cơ cấu nợ, những rắc rối tại Country Garden đã làm dấy lên mối lo ngại mới về nền kinh tế Trung Quốc. Những vụ vỡ nợ tại các nhà phát triển bất động sản dường như đã lan sang ngành ủy thác đầu tư trị giá 2,9 nghìn tỷ USD của đất nước.
Zhongrong Trust - công ty quản lý quỹ trị giá 87 tỷ USD cho các khách hàng doanh nghiệp và cá nhân giàu có, đã không thể hoàn trả một loạt sản phẩm đầu tư cho ít nhất 4 công ty, trị giá khoảng 19 triệu USD.
Julian Evans-Pritchard, người đứng đầu bộ phận kinh tế Trung Quốc tại Capital Economics, cho biết: "Những tổn thất tiếp theo trong lĩnh vực bất động sản có nguy cơ dẫn đến tình trạng bất ổn tài chính rộng lớn hơn".
"Với việc các quỹ trong nước ngày càng ưa chuộng sự an toàn của trái phiếu chính phủ và tiền gửi ngân hàng, nhiều tổ chức tài chính phi ngân hàng có thể phải đối mặt với các vấn đề về thanh khoản" - ông nói thêm.
Một mối quan tâm lớn khác với nền kinh tế thứ 2 thế giới là nợ của chính quyền địa phương - vốn đã tăng vọt, phần lớn là do doanh thu bán đất giảm mạnh do bất động sản sụt giảm, cũng như tác động kéo dài của các biện pháp phong tỏa do đại dịch.
Căng thẳng tài chính nghiêm trọng ở các cấp địa phương không chỉ gây rủi ro lớn cho các ngân hàng Trung Quốc, mà còn hạn chế khả năng thúc đẩy tăng trưởng và mở rộng các dịch vụ công của Chính phủ.
Cho đến nay, Bắc Kinh đã công bố một loạt biện pháp để thúc đẩy nền kinh tế, bao gồm cắt giảm lãi suất và các động thái khác để hỗ trợ thị trường bất động sản và doanh nghiệp tiêu dùng. Nhưng nhìn chung, Trung Quốc được cho vẫn đang kiềm chế và không thực hiện bất kỳ động thái thay đổi nào quá lớn.
CNN dẫn lời các nhà kinh tế nhận định rằng điều này là do Trung Quốc đã nợ quá nhiều để thúc đẩy nền kinh tế như trong cuộc Khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, khi Bắc Kinh tung ra gói kích thích lớn nhất thế giới và trở thành nền kinh tế lớn đầu tiên thoát khỏi cuộc khủng hoảng.
Vào thời điểm đó, các nhà lãnh đạo Trung Quốc đã triển khai gói tài chính trị giá 4 nghìn tỷ nhân dân tệ (586 tỷ USD) để giảm thiểu tác động của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu. Tuy nhiên, những biện pháp tập trung vào các dự án cơ sở hạ tầng do chính phủ chỉ đạo đã dẫn đến việc mở rộng tín dụng chưa từng có và nợ chính quyền địa phương tăng mạnh, khiến nền kinh tế đến nay vẫn đang phải vật lộn để phục hồi.
Chuyên gia Evans-Pritchard bình luận: "Mặc dù cũng có một yếu tố mang tính chu kỳ đối với cuộc suy thoái hiện tại, nhưng các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc có vẻ lo ngại rằng chính sách truyền thống của họ sẽ dẫn đến mức nợ tăng cao hơn nữa, và điều này sẽ là áp lực với họ trong tương lai".
Hôm 20/8 vừa qua, các nhà hoạch định chính sách Bắc Kinh tái khẳng định một trong những ưu tiên hàng đầu là ngăn chặn rủi ro nợ hệ thống tại các chính quyền địa phương. Theo một tuyên bố của Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, các cơ quan quản lý tài chính và chứng khoán đã cùng nhau cam kết hợp tác để giải quyết thách thức này.
Hơn hết, Trung Quốc hiện còn phải đối mặt với một số thách thức dài hạn, chẳng hạn như khủng hoảng dân số và quan hệ căng thẳng với các đối tác thương mại quan trọng như Mỹ và châu Âu.
Theo một báo cáo gần đây của Jiemian.com thuộc sở hữu nhà nước, tổng tỷ suất sinh của Trung Quốc đã giảm xuống mức thấp kỷ lục 1,09 vào năm ngoái, so với 1,30 chỉ hai năm trước đó - theo nghiên cứu của Ủy ban Y tế Quốc gia. Điều đó có nghĩa là tỷ lệ sinh của Trung Quốc hiện nay thậm chí còn thấp hơn của Nhật Bản, quốc gia lâu nay đang phải vật lộn với tình trạng già hóa dân số.
Đầu năm nay, Trung Quốc công bố dữ liệu cho thấy dân số nước này bắt đầu giảm vào năm ngoái, lần đầu tiên trong 6 thập kỷ. Các nhà phân tích từ Dịch vụ Nhà đầu tư của Moody cho biết trong một báo cáo nghiên cứu tuần trước: "Nhân khẩu học đang già đi của Trung Quốc đặt ra những thách thức đáng kể đối với tiềm năng tăng trưởng kinh tế của nước này".
Sự suy giảm nguồn cung lao động và tăng chi tiêu xã hội cũng như chăm sóc sức khỏe có thể dẫn đến thâm hụt ngân sách lớn hơn, khiến gánh nặng nợ cao hơn. Một lực lượng lao động yếu hơn cũng có thể làm xói mòn tiết kiệm trong nước, dẫn đến lãi suất cao hơn và đầu tư giảm.
"Nhu cầu nhà ở của Trung Quốc sẽ giảm trong dài hạn" - báo cáo của Moody viết.
Theo Evans-Pritchard, nhân khẩu học, cùng với tình trạng di cư từ nông thôn ra thành thị chậm lại và rạn nứt địa chính trị, thuộc về "bản chất cấu trúc" và phần lớn nằm ngoài tầm kiểm soát của các nhà hoạch định chính sách.
Ông nói: "Bức tranh toàn cảnh cho thấy xu hướng tăng trưởng đã giảm đáng kể từ khi bắt đầu đại dịch và có vẻ sẽ giảm hơn nữa trong trung hạn".
