Mỹ tạm áp thuế: cơ hội cho ngành công nghệ tái định hình chuỗi cung ứng

Theo thông báo từ Nhà Trắng, các mặt hàng bao gồm điện thoại thông minh, máy tính xách tay, máy chủ, bảng mạch, chip bán dẫn, pin mặt trời và thẻ nhớ sẽ được miễn thuế tạm thời. Đây được xem là một bước giãn thời gian nhằm hoàn tất việc đánh giá an ninh quốc gia liên quan đến chuỗi cung ứng công nghệ, trước khi quyết định có áp thuế chính thức hay không.

Ông Howard Lutnick, Bộ trưởng Thương mại Mỹ, cho biết: “Đây không phải là sự nhượng bộ. Chúng tôi cần thêm thời gian để đảm bảo chính sách thuế phù hợp với lợi ích quốc gia và không gây ra hệ quả ngoài mong muốn với thị trường”. Giới phân tích cho rằng sự điều chỉnh này phản ánh áp lực từ nội bộ nước Mỹ, đặc biệt là từ giới đầu tư Phố Wall và các tập đoàn công nghệ lớn.

Ngay sau thông báo, thị trường chứng khoán Mỹ bật tăng trở lại. Nasdaq Composite tăng 0,6%, trong khi S&P 500 và Dow Jones cùng tăng 0,8%. Cổ phiếu Apple vốn đã giảm gần 9% đầu tháng 4 phục hồi mạnh 2,2%. Dell Technologies và HP Inc. lần lượt tăng 4% và 2,6%. Cổ phiếu của các công ty bán dẫn như Micron, Nvidia cũng hưởng lợi nhờ kỳ vọng chi phí linh kiện đầu vào được kiểm soát tốt hơn.

Tác động lan sang các thị trường châu Á và châu Âu. Tại Đài Loan (Trung Quốc), Foxconn, Quanta và Pegatron ba nhà cung ứng chủ lực của Apple đều tăng giá mạnh từ 3 đến 5%. Tại châu Âu, các hãng bán dẫn như ASML, Infineon và STMicroelectronics ghi nhận mức tăng hơn 2%.

Ông Peter Garnry, Trưởng bộ phận phân tích cổ phiếu tại Saxo Bank, nhận định rằng việc tạm dừng áp thuế giống như một chiếc van xả áp trong bối cảnh giới công nghệ đang đối mặt với chuỗi áp lực kép từ chính sách và nhu cầu toàn cầu chậm lại. Đây là cơ hội để các doanh nghiệp nhìn lại toàn bộ chiến lược chuỗi cung ứng.

Trong số các doanh nghiệp được quan tâm nhiều nhất, Apple là cái tên nổi bật. Công ty này hiện phụ thuộc vào Trung Quốc cho hơn 80% sản lượng iPhone. Nếu mức thuế 145% được áp dụng, Apple sẽ hoặc phải tăng giá bán tại Mỹ hoặc chấp nhận giảm biên lợi nhuận. Tuy nhiên, việc dịch chuyển toàn bộ sản xuất về Mỹ như kỳ vọng từ chính quyền Trump lại không thực tế.

Ông Jeff Pu, chuyên gia phân tích tại Haitong International, nhận xét rằng chuỗi lắp ráp của Apple tại Trung Quốc đã đạt đến mức độ tinh vi mà rất ít nơi khác có thể thay thế được trong một sớm một chiều. Theo báo cáo quý I năm 2025 của Apple, hãng này đang đẩy nhanh kế hoạch mở rộng sản xuất tại Ấn Độ với mục tiêu đưa tỷ lệ iPhone “ngoài Trung Quốc” lên 25% vào cuối năm 2026. Tuy nhiên, trong ngắn hạn, Trung Quốc vẫn là mắt xích không thể thiếu trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Bên cạnh tác động tích cực trước mắt, các chuyên gia vẫn nhấn mạnh tính chất tạm thời của quyết định này. Bà Clara Hughes, chuyên gia tại MorganTech Global, bình luận rằng không ai dám tin đây là điểm dừng. Nó giống như khoảng nghỉ ngắn giữa hai làn sóng chính sách. Theo khảo sát từ Bloomberg, hiện đã có hơn 20 tập đoàn công nghệ lớn thiết lập các tổ phản ứng nhanh về thương mại. Các tổ này chuyên theo dõi chính sách thuế toàn cầu, xây dựng mô hình chuyển đổi chuỗi cung ứng và dự phòng rủi ro địa chính trị. Tổng chi phí cho các nhóm chuyên trách như vậy ước đạt hơn 1,7 tỷ USD trong ba tháng đầu năm.

Tại cuộc vận động chính trị ở bang Ohio ngày 14/4, Tổng thống Mỹ tái khẳng định lập trường cứng rắn về thương mại, tuyên bố rằng "không ngành nào được miễn trừ mãi mãi". Ông cảnh báo rằng các doanh nghiệp không sản xuất tại Mỹ vẫn sẽ bị coi là đối tượng rủi ro. Dù đã trở lại Nhà Trắng từ tháng 1/2025, vị Tổng thống tiếp tục tổ chức các sự kiện quy mô lớn trên toàn quốc nhằm củng cố sức ảnh hưởng chính trị và tạo sức ép dư luận với các đối tác thương mại. Đây được xem là một phần trong chiến lược khẳng định thông điệp “nước Mỹ trên hết” thông qua hành động quyết liệt, bao gồm loạt biện pháp thuế quan nhắm vào hàng hóa từ châu Á và châu Âu.

Các quốc gia cung ứng tại châu Á cũng không đứng ngoài cuộc. Trong khi Ấn Độ đẩy mạnh cấp phép cho các nhà máy sản xuất smartphone với tham vọng thay thế Trung Quốc trở thành trung tâm lắp ráp iPhone trong vòng 5 năm, thì Malaysia nhanh chóng thành lập Quỹ bán dẫn quốc gia trị giá 1 tỷ USD nhằm thu hút các tập đoàn công nghệ đến từ Mỹ và Hàn Quốc. Cùng thời điểm đó, Hàn Quốc tăng tốc đầu tư ra nước ngoài như một cách để tránh rủi ro từ các rào cản thuế quan, đồng thời củng cố chuỗi cung ứng riêng phục vụ các tập đoàn công nghệ trong nước như Samsung và SK Hynix.

Ông Jamieson Greer, cố vấn thương mại cấp cao của chính quyền Trump phát biểu với CNBC rằng họ kỳ vọng có thể đạt được một thỏa thuận thương mại có ý nghĩa trong vòng 90 ngày. Nhưng nếu không đạt, mọi lựa chọn vẫn để ngỏ. Thời gian hoãn thuế được xác định kéo dài đến hết ngày 10/7 năm 2025. Trong khoảng thời gian này, các doanh nghiệp công nghệ toàn cầu đang gấp rút hành động để giảm thiểu rủi ro nếu chính sách xoay chiều.