Nga-Estonina căng thẳng vì cáo buộc xâm phạm không phận, NATO phản ứng cứng rắn

Estonia cáo buộc Nga xâm phạm không phận

Chính phủ Estonia hôm thứ Sáu tuyên bố, 3 tiêm kích MiG-31 của Nga đã bay vào không phận phía Bắc nước này, gần đảo Vaindloo trên Vịnh Phần Lan, trong thời gian 12 phút.

Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna chỉ trích: “Đây là bằng chứng rõ ràng cho thấy sự gia tăng hành động khiêu khích của Nga. Hành động này cần được đáp trả bằng áp lực chính trị và kinh tế ngay lập tức”. Ông Tsahkna cũng thông báo đã triệu tập Đại biện lâm thời của Nga tại Tallinn để đưa ra phản đối chính thức.

Quân đội Estonia cho biết các tiêm kích F-35 của Không quân Italia, đang làm nhiệm vụ trong khuôn khổ Chiến dịch Bảo vệ Không phận Baltic của NATO tại căn cứ Amari, đã được điều động để phản ứng. Đây là lần thứ 4 trong năm nay, Estonia cáo buộc Nga xâm phạm không phận.

Thủ tướng Estonia Kristen Michal gọi sự việc là “hoàn toàn không thể chấp nhận” và đã yêu cầu triệu tập tham vấn khẩn cấp theo Điều 4 của NATO – điều khoản cho phép các thành viên đề nghị tổ chức họp khi cảm thấy an ninh hay toàn vẹn lãnh thổ bị đe dọa.

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Quốc hội Estonia, ông Marko Mihkelson, cảnh báo: "Nga không chỉ muốn nhắm mục tiêu vào Ukraine mà còn tìm cách phá vỡ NATO. Chúng ta cần tăng cường khả năng phòng thủ phía Đông để ngăn chặn những hành vi khiêu khích tương tự trong tương lai”.

EU và NATO lên tiếng

Sự việc ngay lập tức vấp phải phản ứng mạnh mẽ từ lãnh đạo Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Liên minh châu Âu (EU).

Người phát ngôn NATO Allison Hart xác nhận liên minh đã triển khai máy bay để ngăn chặn các tiêm kích Nga, đồng thời cáo buộc Moscow "hành xử liều lĩnh và nguy hiểm". Tổng Thư ký NATO Mark Rutte cũng ca ngợi phản ứng "nhanh chóng và dứt khoát" của khối.

Về phía EU, Đại diện cấp cao phụ trách đối ngoại Kaja Kallas, cựu Thủ tướng Estonia, gọi hành động của Nga là "một sự khiêu khích vô cùng nguy hiểm" và nhấn mạnh Liên minh "đoàn kết hoàn toàn" với Tallinn.

Theo Chủ tịch Hội đồng châu Âu Antonio Costa, EU sẽ thảo luận "phản ứng tập thể" tại cuộc họp không chính thức ở Copenhagen vào ngày 1/10.

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen cùng ngày đã đề xuất gói trừng phạt thứ 19 đối với Nga.

Nhiều quan chức châu Âu cũng chỉ trích Nga, coi hành động của Moscow là "vi phạm trắng trợn luật pháp quốc tế". Ngoại trưởng Anh Yvette Cooper khẳng định London sát cánh với Tallinn, đồng thời kêu gọi “gia tăng sức ép đối với Nga, bao gồm việc áp đặt thêm các biện pháp trừng phạt kinh tế mạnh hơn”.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cáo buộc Nga đang cố tình mở rộng “hoạt động gây bất ổn” qua loạt vụ xâm phạm không phận Ba Lan, Romania và Estonia. Ông Zelensky hối thúc "hành động mạnh mẽ hơn, cả tập thể lẫn đơn phương, để ngăn chặn sự leo thang này".

Bộ trưởng Quốc phòng Lithuania Dovile Sakaliene nhấn mạnh, NATO phải nhanh chóng tăng cường năng lực phòng không tại các quốc gia tuyến đầu.

Về phía Mỹ, Tổng thống Donald Trump nói rằng ông chưa được báo cáo chi tiết nhưng khẳng định: "Tôi không thích điều đó vì nó có thể là rắc rối lớn".

Nga bác bỏ cáo buộc

Trước loạt chỉ trích, Bộ Quốc phòng Nga kiên quyết phủ nhận. Trong thông báo đưa ra ngày 19/9, bộ này nêu rõ các tiêm kích MiG-31 của Nga đang thực hiện chuyến bay định kỳ từ Karelia (giáp Phần Lan) tới Kaliningrad, vùng lãnh thổ hải ngoại nằm giữa Ba Lan và Lithuania. Moscow tuyên bố các máy bay này "không hề rời khỏi lộ trình đã thỏa thuận" và chỉ bay trên vùng biển quốc tế ở Baltic, cách đảo Vaindloo hơn 3 km.

Trước đó cùng ngày, Bộ Ngoại giao Nga đã chính thức lên tiếng bác bỏ cáo buộc Moscow cố tình khiêu khích và leo thang sau vụ máy bay không người lái (UAV) rơi xuống lãnh thổ Ba Lan vào ngày 10/9.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nhấn mạnh: "Trong khi Moscow liên tục bị cáo buộc vi phạm luật pháp quốc tế, các nước châu Âu lại phớt lờ bằng chứng rõ ràng về các cuộc tấn công có chủ đích của Ukraine nhằm vào dân thường Nga".

Theo quan chức ngoại giao Nga, những lời buộc tội này "vô căn cứ" và không kèm theo bằng chứng cụ thể. "Rõ ràng, đây là một mắt xích khác trong chiến dịch thông tin quy mô lớn nhằm bôi nhọ Nga, đồng thời kêu gọi thêm viện trợ cho Kiev và phá hoại mọi nỗ lực tìm kiếm giải pháp hòa bình cho xung đột Ukraine", bà Zakharova cho hay.

Trước đó, ngày 10/9, Ba Lan tuyên bố bắn hạ nhiều UAV Nga vi phạm không phận trong lúc Moscow tập kích lãnh thổ của chính quyền Kiev, đánh dấu lần đầu NATO trực tiếp khai hỏa vào mục tiêu Nga kể từ khi xung đột tại Ukraine xảy ra năm 2022. Sau đó, ngày 14/9, Romania cũng báo cáo một UAV Nga xâm nhập không phận nước này, buộc Bucharest phải điều động tiêm kích F-16 ngăn chặn.