Nga "nói gắt" về khả năng nối lại thử nghiệm hạt nhân

Tuyên bố mới nhất của ông Donald Trump được đưa ra sau khi Nga thử nghiệm tên lửa hành trình tầm xa Burevestnik, loại vũ khí được cho là có thể mang đầu đạn hạt nhân hoặc thông thường.

Tổng thống Vladimir Putin ngày 26/10 tuyên bố Nga đã thử nghiệm thành công tên lửa hành trình chạy bằng năng lượng hạt nhân Burevestnik vào đầu tháng 10, và đến ngày 29/10 tiếp tục công bố kết quả thử nghiệm thiết bị không người lái dưới nước Poseidon.

Phía Nga mô tả tên lửa này có tầm bắn gần như không giới hạn và khả năng vượt qua các hệ thống phòng thủ tên lửa hiện đại. Trong khi đó, ông Trump cho rằng Nga nên “tập trung vào việc kết thúc xung đột tại Ukraine” hơn là tiến hành các cuộc thử nghiệm quân sự mới.

Tới ngày 30/10, ông Trump cho biết đã chỉ đạo quân đội Mỹ bắt đầu thử nghiệm vũ khí hạt nhân “trên cơ sở bình đẳng”, nhằm đáp trả “chương trình thử nghiệm của các quốc gia khác.”

Trao đổi với báo giới, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov khẳng định rằng Nga “không biết về bất kỳ quốc gia nào hiện đang tiến hành thử nghiệm hạt nhân” và khẳng định rằng các cuộc thử nghiệm vũ khí chiến lược tiên tiến gần đây của Moscow “hoàn toàn không thể được coi là thử nghiệm hạt nhân.”

“Nếu ai đó ám chỉ đến các cuộc thử nghiệm Burevestnik, thì đây không phải là thử nghiệm hạt nhân,” ông Peskov nhấn mạnh.

Ông cũng cho biết Nga sẽ có phản ứng nếu Mỹ từ bỏ lệnh hoãn thử nghiệm hạt nhân do Tổng thống George H.W. Bush ban hành năm 1992. “Nếu ai đó rút khỏi lệnh hoãn thử nghiệm, Nga sẽ hành động tương ứng,” ông Peskov nói, dẫn lại cảnh báo mà Tổng thống Nga Putin đã nhiều lần đưa ra trước đó.

Kể từ sau khi Liên Xô tan rã, Nga chưa từng tiến hành bất kỳ vụ thử nghiệm hạt nhân có sức nổ nào. Lần thử nghiệm hạt nhân cuối cùng của Liên Xô diễn ra vào năm 1990, theo The Moscow Times. 

Cả Mỹ và Nga đều đã ký Hiệp ước Cấm thử hạt nhân toàn diện (CTBT) vào năm 1996, một thỏa thuận mang tính bước ngoặt nhằm chấm dứt hoàn toàn các vụ thử hạt nhân.

Trong khi Moscow đã phê chuẩn hiệp ước này vào năm 2000, Washington chưa hoàn tất bước phê chuẩn cuối cùng để đưa thành luật. Năm 2023, Tổng thống Nga Putin đã rút lại việc phê chuẩn hiệp ước. Khi đó, Điện Kremlin khẳng định Nga “không có ý định tiến hành thử nghiệm vũ khí hạt nhân” dù đã hủy bỏ việc phê chuẩn.

Sự nghi ngờ và lo ngại xung quanh việc các quốc gia hiện đại hóa kho vũ khí hạt nhân hiện có, cũng như phát triển các loại vũ khí mới, vẫn là mối đe dọa hiện hữu, nhất là khi căng thẳng địa chính trị leo thang giữa các cường quốc hạt nhân và các nước chưa ký Hiệp ước Không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT) nhưng vẫn đang phát triển năng lực hạt nhân, như Ấn Độ và Pakistan.