Dự kiến, phiên tòa sẽ do thẩm phán Trương Việt Toàn (Phó Chánh Tòa Hình sự - TAND TP Hà Nội) làm chủ tọa. Trước đó, trong 2 ngày (8 - 9/8/2017), TAND huyện Mỹ Đức đã mở phiên tòa xét xử sơ thẩm 14 bị cáo trong vụ án này. Kết thúc phiên tòa, nhóm bị cáo nguyên là cán bộ xã Đồng Tâm bị truy tố về tội “Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ” đã bị tuyên phạt: ba bị cáo nguyên là Chủ tịch UBND xã Đồng Tâm gồm Nguyễn Văn Sơn 36 tháng tù, Lê Đình Thuần 42 tháng tù và Nguyễn Văn Bột 18 tháng tù cho hưởng án treo.
Các bị cáo khác gồm: Nguyễn Tiến Triển, Nguyễn Văn Đức, Bùi Văn Dũng, Bùi Văn Hồng cùng lĩnh 30 tháng tù; Nguyễn Xuân Trường - nguyên cán bộ địa chính xã Đồng Tâm lĩnh 6 năm 6 tháng tù; Nguyễn Văn Minh và Nguyễn Văn Khang cùng lĩnh 24 tháng tù.
Với nhóm bị cáo phạm tội “Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng”, bị cáo Phạm Hữu Sách và Trần Trung Tấn - cán bộ Văn phòng đăng ký đất đai huyện Mỹ Đức cùng bị phạt 24 tháng tù cho hưởng án treo; Đinh Văn Dũng 36 tháng tù, Bạch Văn Đông lĩnh 30 tháng tù.Sau khi án sơ thẩm tuyên, đã có 10 bị cáo làm đơn kháng cáo đề nghị Tòa cấp phúc thẩm xem xét lại bản án sơ thẩm. 4 bị cáo còn lại gồm: Nguyễn Xuân Trường, Nguyễn Văn Sơn, Trần Trung Tấn, Nguyễn Văn Bột không làm đơn kháng cáo.
Cụ thể, bị cáo Phạm Hữu Sách - nguyên Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mỹ Đức đã làm đơn kháng cáo đề nghị xem xét lại vụ án theo trình tự phúc thẩm. Bị cáo Sách đã đưa ra nhiều lý do và cho rằng mình không phạm tội như kết luận của bản án sơ thẩm.
9 bị cáo làm đơn kháng cáo còn lại gồm: Lê Đình Thuần, Nguyễn Tiến Triển, Nguyễn Văn Đức, Bùi Văn Dũng, Bùi Văn Hồng, Nguyễn Văn Minh, Nguyễn Văn Khang, Đinh Văn Dũng và Bạch Văn Đông đã làm đơn kháng cáo xin giảm nhẹ hình phạt.
Cả 9 bị cáo đều bày tỏ thái độ ăn năn hối cải, thừa nhận hành vi của mình là vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, 9 bị cáo này cho rằng hình phạt mà Tòa cấp sơ thẩm đã tuyên là cao hơn mức độ hành vi vi phạm của các bị cáo. Do vậy, đề nghị Tòa cấp phúc thẩm xem xét giảm nhẹ hình phạt cho các bị cáo.
Theo bản án sơ thẩm, từ năm 2002 - 2013, do buông lỏng công tác quản lý Nhà nước về lĩnh vực đất đai tại địa bàn xã Đồng Tâm, các bị cáo: Nguyễn Văn Bột, Nguyễn Văn Sơn, Lê Đình Thuần, Nguyễn Xuân Trường, Nguyễn Tiến Triển cùng một số bị cáo nguyên là cán bộ chủ chốt của địa phương vì động cơ vụ lợi đã thực hiện việc cấp, giao đất trái thẩm quyền và hợp thức đất lấn chiếm cho một số hộ dân trái quy định.
Bản án sơ thẩm cũng kết luận, 4 bị cáo nguyên là những cán bộ Văn phòng đăng ký đất đai huyện Mỹ Đức, Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Mỹ Đức đã không thực hiện đúng chức trách, nhiệm vụ được giao, thiếu trách nhiệm trong việc thẩm định, thẩm tra nguồn gốc đất dẫn đến việc ký xác nhận không có căn cứ.
