Tầm nhìn, quyết tâm và định hướng chiến lược giáo dục
Phát biểu khai mạc, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh: Nghị quyết 29-NQ/TW “Về đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa trong điều kiện kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế” có vai trò đặc biệt quan trọng.
Nghị quyết đã đánh dấu bước phát triển mới về tư duy chiến lược của Đảng đối với sự nghiệp phát triển giáo dục và đào tạo. Nghị quyết cũng thể hiện tầm nhìn, quyết tâm và định hướng chiến lược với giáo dục, cũng như tầm nhìn phát triển bền vững đất nước trong trước mắt và lâu dài.
Nhận thức được tầm quan trọng đó, cả hệ thống chính trị, trong đó giữ vai trò nòng cốt là ngành Giáo dục đã triển khai quyết liệt, đồng bộ các nhiệm vụ, giải pháp đã nêu trong Nghị quyết, phấn đấu hoàn thành cơ bản các mục tiêu đặt ra.
Báo cáo tóm tắt kết quả 10 năm thực hiện Nghị quyết số 29-NQ/TW, Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc cho biết: Sau 10 năm thực hiện Nghị quyết 29, giáo dục và đào tạo nước ta đã có những bước phát triển mạnh mẽ và đạt được nhiều thành tựu quan trọng, góp phần to lớn trong việc nâng cao dân trí, phát triển nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài; đóng góp quan trọng vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế của đất nước.
Hệ thống giáo dục quốc dân cơ bản được hoàn thiện theo hướng mở, liên thông giữa các cấp học, trình độ và giữa các phương thức giáo dục, đào tạo; quy mô giáo dục và mạng lưới cơ sở giáo dục phát triển, đáp ứng tốt hơn nhu cầu học tập suốt đời của người dân.
Chương trình Giáo dục phổ thông mới chuyển từ nặng về truyền thụ kiến thức sang phát triển toàn diện phẩm chất, năng lực học sinh. Chất lượng giáo dục phổ thông cả đại trà và mũi nhọn ngày càng nâng cao, được thế giới ghi nhận. Giáo dục thường xuyên phát triển đa dạng về nội dung và hình thức, góp phần xây dựng xã hội học tập và học tập suốt đời.
Đổi mới thi, kiểm tra, đánh giá, đặc biệt là thi tốt nghiệp THPT và tuyển sinh đại học, cao đẳng sư phạm, giáo dục nghề nghiệp ngày càng thực chất và hiệu quả hơn, cơ bản khắc phục tình trạng học lệch, học tủ và giảm áp lực, tốn kém cho xã hội.
Công tác giáo dục chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống, kỹ năng sống và giáo dục thể chất cho học sinh, sinh viên ngày càng đi vào nề nếp, thực chất và hiệu quả. Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được triển khai rộng khắp trong toàn ngành Giáo dục.
Đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục cơ bản được chuẩn hóa, từng bước đảm bảo số lượng; cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học được cải thiện, bước đầu đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục, đào tạo; tích cực thực hiện chuyển đổi số trong toàn ngành Giáo dục; công tác xã hội hóa giáo dục đã đạt được những kết quả quan trọng.
Bên cạnh những kết quả chủ yếu đạt được nêu trên, sau 10 năm triển khai thực hiện Nghị quyết 29, vẫn còn những tồn tại, hạn chế cần sự chung tay của cả hệ thống chính trị để sớm khắc phục, đó là: Công tác tuyên truyền, quán triệt triển khai thực hiện Nghị quyết 29 ở một số nơi có hiệu quả chưa cao; hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về giáo dục, đào tạo còn hạn chế; việc thực hiện tự chủ trong các cơ sở giáo dục, đào tạo còn gặp nhiều khó khăn....
Kiến nghị thực tiễn từ cơ sở
Nhất trí với báo cáo tổng kết Nghị quyết 29, PGS.TS Bùi Anh Tuấn - Hiệu trưởng Trường ĐH Ngoại thương nhìn nhận, giáo dục đại học phát triển đúng theo tình thần Nghị quyết. Nghị quyết tháo gỡ nhiều nút thắt cho giáo dục đại học; trong đó có cơ chế tự chủ. Tuy nhiên, hiện nhận thức của các bên liên quan về tự chủ đại học còn khác nhau. Nhiều quy định hiện hành chưa phù hợp với tự chủ đại học. Việc triển khai tự chủ đại học thiếu lộ trình rõ ràng; một số trường e ngại thực hiện tự chủ, có trường hiểu sai về tự chủ và lúng túng, làm chưa đúng quy định của pháp luật.
Từ thực tiễn, PGS.TS Bùi Anh Tuấn kiến nghị Bộ cần rà soát văn bản lại để điều chỉnh, sửa đổi hợp lý; xem xét xây dựng Nghị định mới về tự chủ đại học để thúc đẩy tự chủ, khuyến khích đầu tư tư nhân vào đại học, tăng cường giám sát của Nhà nước, hoàn thiện mô hình tự chủ đại học; đầu tư đào tạo nguồn nhân lực cho các cơ sở đào tạo.
Góp ý với hội nghị, PGS.TS Đặng Hoài Bắc - Giám đốc Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông đưa ra 3 kiến nghị, đó là: Nhà nước cần có các quy hoạch về giáo dục đại học một cách rõ ràng, nhất là với các trường tự chủ, cần có định hướng rõ ràng về cơ chế từ Bộ GD&ĐT; nên đầu tư thí điểm vào một số trường ĐH có sức ảnh hưởng với nước ngoài để nâng tầm chất lượng của giáo dục đại học Việt Nam; đẩy mạnh công tác hỗ trợ sinh viên để tạo động lực học tập cho các em.
Còn Thiếu tướng Nguyễn Văn Oanh – Cục trưởng Cục Nhà trường (Bộ Quốc phòng) đề xuất Bộ nghiên cứu bổ sung, huy động các cơ sở giáo dục trong quân đội tham gia đào tạo một số ngành mà xã hội có nhu cầu cao và cấp thiết bởi thực tế cho thấy các trường trong quân đội đào tạo không chỉ góp phần bổ sung nhân lực cho xã hội mà còn là lực lượng nòng cốt trong xây dựng thế trận quốc phòng.
Ngoài ra, đại diện nhiều cơ quan, đơn vị còn đưa ra một số kiến nghị khác như: Tiếp tục quan tâm đầu tư cho giáo dục, coi giáo dục là quốc sách hàng đầu; mở rộng trường mầm non công lập, tăng năng lực chuyên môn và thu nhập cho giáo viên; lương của nhà giáo phải được ưu tiên xếp cao nhất trong hệ thống thang bậc lương hành chính sự nghiệp; tích cực giải quyết vấn đề thừa - thiếu giáo viên; bồi dưỡng tập huấn cho giáo viên để đáp ứng yêu cầu của chương trình mới; nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia để tạo đột phá trong đào tạo đại học; chú trọng hơn đến văn hóa học đường để góp phần tạo ra môi trường học đường lành mạnh….
Kết luận tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn một lần nữa khẳng định ý nghĩa đặc biệt quan trọng của Nghị quyết 29; đồng thời đề nghị các địa phương và ngành giáo dục cần tiếp tục kiên định, nhất quán với định hướng đổi mới.
"Hội nghị là cơ hội quý giá giúp ngành giáo dục nói riêng và toàn xã hội nói chung nhìn lại tổng thể kết quả đã đạt được trong 10 năm qua và xác định những nhiệm vụ, giải pháp cần tiếp tục thực hiện để nâng cao chất lượng, hiệu quả đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo trong giai đoạn tới", Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn bày tỏ.
