Ngộ độc do ăn cóc nướng, bánh trôi ngô mốc
Mới đây, Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, BV Đa khoa tỉnh Điện Biên tiếp nhận 3 trường hợp trong cùng 1 gia đình nhập viện với triệu chứng chóng mặt, nôn nhiều, đại tiện phân lỏng nhiều lần, kèm theo tức ngực, khó thở. Theo lời kể của người nhà, được biết thịt cóc có giá trị dinh dưỡng cao nên bệnh nhân đã mua về nướng ăn.
Sau ăn khoảng 3 giờ, cả 3 bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng ngộ độc nên được đưa đến viện. Sau khi tiếp nhận, các bác sĩ Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, BV Đa khoa tỉnh Điện Biên chẩn đoán bệnh nhân bị ngộ độc thịt cóc và được xử trí cấp cứu. Sau 3 ngày điều trị tích cực với truyền dịch thải độc, chống loạn nhịp tim.
Theo bác sĩ Hồ Duy Khánh - Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc, thịt cóc không độc nhưng các bộ phận như da, trứng, gan, ruột của cóc rất độc. Các bộ phận này chứa Bufotoxin gồm nhiều độc tố rất mạnh và một số hợp chất hữu cơ khác, có tác dụng gây rối loạn nhịp tim nặng, tăng huyết áp, ngừng tim và ức chế hô hấp gây tử vong nhanh nếu ngộ độc nặng.
Qua đây, các bác sĩ khuyến cáo, người dân không nên ăn thịt cóc, vì các loại thịt khác đều có hàm lượng dinh dưỡng cao. Nếu sử dụng thịt cóc làm thực phẩm phải đảm bảo chế biến loại bỏ những bộ phận chứa nọc độc trước khi sử dụng.
Trước đó, BV Bạch Mai đã điều trị cho 4 bệnh nhân bị ngộ độc nặng sau khi ăn bánh trôi ngô. Trong đó, 3 bệnh nhân đang được điều trị tại Trung tâm Chống độc và 1 bệnh nhân (20 tháng tuổi) được điều trị tại Trung tâm Nhi khoa.
Thông tin các bác sĩ khai thác được cho thấy, trong 2 ngày 9 - 10/6, gia đình bà Giàng Thị L., 54 tuổi trú tại thôn Làng Tỉnh Dào B, xã Lũng Pù, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang làm bánh trôi ngô chia cho 4 hộ gia đình trong thôn cùng ăn, không ai có biểu hiện gì. Ngày 16/6, bà L. lấy số bột ngâm nước để khô còn thừa từ ngày 9/6 tiếp tục làm bánh trôi ngô nấu với đường kính cho 4 thành viên trong gia đình và 3 người khác trú tại thôn Phấu Hía sang chơi cùng ăn.
Đến sáng 17/6 (sau ăn chưa đầy 24 giờ), cháu Mua Mí P., 9 tuổi (là cháu bà L.) có triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, đau bụng, buồn nôn sau đó tử vong tại gia đình. Đồng thời, 6 thành viên cùng ăn bánh trôi ngô cũng xuất hiện triệu chứng tương tự như Mua Mí P.
Ngay sau đó, cả 6 bệnh nhân được chuyển đến BV Đa khoa tỉnh cấp cứu, điều trị. Sau khi đánh giá thể trạng, 4 bệnh nhân bị nặng gồm 3 người lớn và một bé 20 tháng tuổi đã được chuyển từ BV Đa khoa tỉnh Hà Giang về Trung tâm Chống độc và Trung tâm Nhi khoa, BV Bạch Mai.
Phòng tránh ngộ độc thực phẩm mùa hè
TS Nguyễn Trung Nguyên - Giám đốc Trung tâm Chống độc, BV Bạch Mai cho biết, đặc điểm chung của 4 bệnh nhân nặng được chuyển tới BV Bạch Mai là tổn thương gan ồ ạt và suy gan tối cấp tính (tức là xuất hiện rất sớm, diễn biến rất nhanh và nặng nề), hôn mê gan, tiên lượng rất nặng, có nguy cơ cao tử vong. Trong đó, có lọc máu thay huyết tương thể tích cao, lọc máu liên tục, truyền thuốc giải độc.
Khoảng hơn 10 năm trở về trước, Hà Giang thường xuyên xảy ra các vụ ngộ độc thực phẩm với hậu quả nặng nề và tử vong do ăn bánh trôi ngô. Nguyên nhân ban đầu được nghi do ngộ độc hóa chất diệt chuột, tuy nhiên, sau đó nguyên nhân được phát hiện do bánh trôi ngô chứa độc tố vi nấm (độc tố từ mốc), trong đó có tìm thấy độc tố orchratoxin từ một bệnh nhân về điều trị tại Trung tâm Chống độc.
Nguyên nhân là khi làm bánh trôi ngô bà con phải xay ngô thành bột, làm bánh, ngay lần làm bánh đầu tiên có thể không sao nếu là bột mới xay. Tuy nhiên, nhiều trường hợp sau khi làm bánh, bột còn thừa để lại một thời gian nên bị mốc, chứa độc tố, bà con vẫn lấy làm bánh ăn dẫn tới ngộ độc.
Để ngăn ngừa những vụ ngộ độc đáng tiếc do ăn bánh trôi ngô, bác sĩ Nguyên khuyến cáo, người dân khi sử dụng hạt ngô khô làm thực phẩm. Đặc biệt là những người dân sử dụng ngô làm thực phẩm thiết yếu như ở các tỉnh miền núi, vùng sâu, vùng xa cần phải tuân theo các hướng dẫn khuyến cáo của chính quyền địa phương và các cơ quan chức năng về phòng tránh ngộ độc do ăn bánh trôi ngô.
Người dân tuyệt đối không sử dụng ngô mốc, không sử dụng bột ngô cũ để làm bánh hay thức ăn. Hạt ngô kể cả sạch sau khi đã xay/nghiền thành bột thì chế biến ngay toàn bộ thành thức ăn và ăn hết sớm.
Ngoài ra, các chuyên gia cũng lưu ý, thời tiết mùa hè nắng nóng, thực phẩm rất dễ hỏng, người dân chỉ nên mua và sử dụng thực phẩm trong ngày. Đối với thực phẩm đông lạnh, cần rã đông hoàn toàn trước khi nấu, không để lẫn, chế biến lẫn giữa thực phẩm sống và chín, nên thực hiện ăn chín, uống sôi, hạn chế tối đa việc sử dụng thực phẩm sống, tái. Tuyệt đối không ăn tiết canh, nem chua, nem chạo, gỏi, thực phẩm đóng hộp quá hạn hoặc có hiện tượng phồng.
Thời tiết nắng nóng, thực phẩm dễ bị ôi thiu, nhiễm khuẩn cộng với thói quen sử dụng, chế biến, bảo quản thực phẩm không đúng cách làm gia tăng nỗi lo ngộ độc thực phẩm. Ngộ độc thực phẩm do vi khuẩn dẫn đến nhiễm trùng. Bệnh này rất phổ biến do người dân sử dụng món hải sản, đặc sản của các vùng, miền. Trong hoàn cảnh đi du lịch nếu không đảm bảo tốt về ATTP, người dân cũng rất dễ bị ngộ độc.
TS Nguyễn Trung Nguyên
