Việt Nam vươn mình trong kỷ nguyên mới

Những biện pháp ngừa thai từ cổ chí kim

Chia sẻ Zalo

KTĐT - Bức ảnh từ năm 1839 này cho thấy ông Goodyear đang trình diễn quá trình lưu hoá bao cao su mới bằng hơi nóng khô, giúp ngăn cao su trở nên nhầy dính. Ngày nay, một loạt bao cao su nhựa mủ đa màu sắc và hương thơm luôn sẵn có cho người tiêu dùng.

KTĐT - Bức ảnh từ năm 1839 này cho thấy ông Goodyear đang trình diễn quá trình lưu hoá bao cao su mới bằng hơi nóng khô, giúp ngăn cao su trở nên nhầy dính. Ngày nay, một loạt bao cao su nhựa mủ đa màu sắc và hương thơm luôn sẵn có cho người tiêu dùng.

Các đề xuất về giáo dục giới tính dựa trên sự tiết dục nhấn mạnh, không quan hệ tình dục là cách duy nhất chắc chắn thành công trong việc ngăn chặn trẻ vị thành niên mang thai. Nó đúng về mặt lý thuyết nhưng rất khó trong áp dụng vào thực tế.

Những người ủng hộ một cách tiếp cận toàn diện hơn về giáo dục giới tính lập luận rằng, việc cung cấp bằng chứng tốt nhất về các biện pháp phòng tránh thai sẽ giúp ngăn chặn tình trạng trẻ vị thành niên "dính bầu" ngay cả khi họ đầu hàng trước các thèm muốn nhục dục. Tất nhiên, các công cụ "sẵn có tốt nhất" để ngừa thai đã biến hoá nhanh chóng qua thời gian.

Ảnh Corbis
Ảnh Corbis

Vào thế kỉ thứ 4 trước Công nguyên, Aristotle (trong ảnh) được cho là học giả Hy Lạp đầu tiên đề cập tới việc tránh thai. Nhà hiền triết đề xuất rằng, phụ nữ xức dầu ô-liu lên "phần nhận hạt giống của tử cung" để tránh mang thai. Các lựa chọn hàng đầu của ông về chất diệt tinh trùng bao gồm dầu cây tuyết tùng, thuốc mỡ than chì hoặc dầu hương trầm. Theo Aristotle, nếu cổ tử cung trơn mượt thì việc thụ thai sẽ khó khăn hơn. Người Hy Lạp cổ cũng đã thực hành cái mà họ hy vọng sẽ ngừa thai sau giao hợp bằng cách ngồi xổm và ép bụng nhằm loại bỏ hết tinh dịch ra khỏi âm đạo.

Ảnh Getty Images, Corbis
Ảnh Getty Images, Corbis
Hãy coi những chiếc đai giữ trinh là một nỗ lực thuở ban đầu trong việc giáo dục sự tiết dục. Các thiết bị này - trông giống cái cùm hơn là cái đai - lần đầu tiên xuất hiện ở châu Âu vào thế kỷ 15. Chúng được thiết kế nhằm giữ phụ nữ trinh trắng thông qua việc khiến họ không thể quan hệ thể xác và đương nhiên là sẽ không thể "dính bầu". Các đai với những lỗ mở nhỏ để tiểu tiện và đại tiện, thường được làm một kích cỡ duy nhất, nên những phụ nữ to lớn hơn thường buộc phải hứng chịu đau đớn để vừa với chúng.  Ảnh minh hoạ cho thấy một phụ nữ đang đeo một chiếc đai trinh. Chiếc đai trinh ở đây có một khoá móc bên cạnh. Từ những năm 1700 tới những năm 1930, những chiếc đai trinh cũng được sử dụng để ngăn chặn việc thủ dâm.
 
Ảnh Getty Images
Ảnh Getty Images
 
Bao cao su được sử dụng lần đầu tiên vào thế kỷ 16 như một biện pháp chống lại bệnh giang mai (mặc dù cũng có những bản ghi chép sớm về việc người Ai Cập cổ đại sử dụng màng động vật như một kiểu bao cao su nguyên thuỷ). Giacomo Girolamo Casanova (1725 - 1798) nằm trong số những người đầu tiên sử dụng bao cao su để phòng tránh thai. Người đàn ông nổi tiếng lăng nhăng này gọi bao cao su là một "áo choàng của người Anh". Các hồi ký của ông cũng ghi lại chi tiết nỗ lực của bản thân trong việc sử dụng vỏ rỗng của một nửa quả chanh như một mũ chụp đầu dương vật. Tranh bên trái khắc hoạ hai kẻ gạ gẫm người Italia đang thổi bao cao su. Ảnh bên phải chụp bao cao su hồi đầu thế kỷ 19 được làm từ ruột động vật và đóng gói trong một phong bì giấy.
 
 Ảnh Getty Images
Ảnh Getty Images
 
Vào năm 1844, nhà phát minh người Mỹ Charles Goodyear (1800 - 1860) đã sáng chế ra cách lưu hoá cao su, dẫn tới việc sản xuất hàng loạt bao cao su. Bức ảnh từ năm 1839 này cho thấy ông Goodyear đang trình diễn quá trình lưu hoá bao cao su mới bằng hơi nóng khô, giúp ngăn cao su trở nên nhầy dính. Ngày nay, một loạt bao cao su nhựa mủ đa màu sắc và hương thơm luôn sẵn có cho người tiêu dùng.
 
Ảnh Corbis
Ảnh Corbis
 
Năm 1873, Quốc hội Mỹ đã thông qua Đạo luật Comstock, biến việc gửi thông tin và các dụng cụ phòng tránh thai qua thư tín thành bất hợp pháp. Luật được đặt tên theo người hỗ trợ tài chính cho nó - người tham gia cuộc vận động chống khiêu dâm Anthony Comstock (ảnh trái). Hơn 20 bang của Mỹ đã thông qua các lệnh cấm tương tự. Luật của Connecticut nằm trong số những luật nghiêm khắc nhất. "Bất kỳ ai sử dụng bất kỳ loại thuốc hay dụng cụ và tài liệu y dược với mục đích phòng tránh thai sẽ bị phạt ít nhất là 50 USD hoặc bị tống giam từ 60 ngày tới 1 năm hoặc vừa bị phạt tiền vừa bị phạt tù". Cùng năm đó, Comstock và những người ủng hộ ông trong Hiệp hội Thanh niên Cơ Đốc (YMCA) sáng lập Hội ngăn chặn sự đồi bại New York, một tổ chức giám sát đạo đức công chúng. Biểu tượng của hội (ảnh phải) ủng hộ việc đốt các sách báo khiêu dâm.
 
Ảnh Getty Images
Ảnh Getty Images
 
Rất lâu trước khi nhân vật nữ chính Elaine Benes trong loạt phim truyền hình Seinfeld của Mỹ (1989–1998) cân đo đong đếm các phẩm chất của người đàn ông để quyết định có đáng quan hệ tình dục không an toàn với anh ta hay không, phụ nữ đã sử dụng các miếng bọt biển như một biện pháp tránh thai. Bọt biển có nguồn gốc từ đầu nền văn minh Ai Cập và bức ảnh này chụp các mẫu bọt biển sẵn có hồi đầu thế kỉ 20. Các miếng bọt biển này được làm từ nhiều chất liệu và đôi khi được ngâm trong nước chanh hoặc dấm đóng vai trò như chất diệt tinh trùng. Các miếng bọt biển ngày nay là nhân tạo và sử dụng một chất diệt tinh trùng hoá học.
 
Ảnh Corbis
Ảnh Corbis
 
Bác sĩ người Scotland Marie Stopes (1880 - 1958) là người đi đầu trong việc chủ trương kiểm soát sinh đẻ hồi đầu thế kỉ 20. Năm 1918, bà Stopes viết một  tài liệu hướng dẫn về cách phòng tránh thai có tên gọi "Làm cha mẹ không ngoan". Đối mặt với sự phản đối từ nhà thờ, bà Stopes đã sáng lập Hội kiểm soát sinh đẻ mang tính xây dựng và mở trung tâm sinh đẻ có kế hoạch đầu tiên của bà ở Hollowa, Bắc London năm 1921. Ảnh bên phải chụp bà Stopes đang làm việc trong phòng thí nghiệm, nơi bà đã giúp cải tiến bao chụp tránh thai. Ảnh bên trái khắc hoạ một bao chụp dương vật bằng cao su thịnh hành trong khoảng những năm 1920.
 
Ảnh Getty Images, Corbis.
Ảnh Getty Images, Corbis.
 
Nhà hoạt động Mỹ Margaret Sanger (1879 - 1966) đã sáng tạo ra cụm từ "kiểm soát sinh đẻ". Sinh ra trong một gia đình Công giáo người Ai-len, bà Sanger đã chứng kiến mẹ mình, sau 18 lần mang thai và đẻ 11 người con, tàn tạ và chết dần chết mòn. Trong một loạt bài báo có nhan đề "Điều mà mọi cô gái cần biết" và trên tờ báo của mình - Sự nổi loạn của phụ nữ - bà Sanger (ảnh trái) đã đấu tranh để cung cấp cho các phụ nữ thông tin về việc phòng tránh thai. Bà Sanger có lẽ nổi tiếng nhất về việc sáng lập Hiệp hội kiểm soát sinh đẻ Mỹ, tổ chức cuối cùng được đổi tên thành Làm cha mẹ có kế hoạch, vào năm 1921. Ảnh phải: Cảnh sát New York lục soát Văn phòng nghiên cứu kiểm soát sinh đẻ ở thành phố này, dẫn giải các phụ nữ lên một chiếc xe tuần tra vào năm 1929. Năm 1931, nhà sử học và tiểu thuyết gia H.G. Wells dự đoán rằng phong trào mà bà Sanger khởi xướng, trong vòng 100 năm nữa, sẽ trở nên "có ảnh hưởng nhất vào thời của nó".
 
Ảnh Getty Images
Ảnh Getty Images
 
Trong Cuộc đại suy thoái, các công ty đã sử dụng thuật ngữ "vệ sinh phụ nữ" để tiếp thị một loạt sản phẩm được tin là có hiệu quả phòng tránh thai. Một trong những sản phẩm thông dụng nhất trong số này là "thuốc thụt rửa bằng chất sát trùng Lysol" vừa rẻ vừa nguy hiểm, được quảng cáo như một tác nhân phòng tránh thai và tẩy rửa. Ảnh phải là một mẩu quảng cáo về Lysol như một sản phẩm vệ sinh. Các báo cáo sau đó hé lộ rằng Lysol gây bỏng âm đạo. Một dạng ngừa thai nguy hiểm khác từ những năm 1930 là dụng cụ ngừa thai hình cuống, một phiên bản ban đầu của vòng tránh thai đặt trong tử cung (IUD). Các IUD này (ảnh trái) bao gồm một cuống bằng cao su, kim loại hoặc thuỷ tinh nối với một đài hoặc nút nhằm giữ cuống thẳng và không bị thất lạc trong tử cung.
 
 Ảnh Time Life Pictures
Ảnh Time Life Pictures
 
Dạng công thức đầu tiên của các viên thuốc tránh thai với tên gọi Enovid, được trình lên Cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) để phê chuẩn vào năm 1957 như loại thuốc dùng để điều trị rối loạn kinh nguyệt hoặc vô sinh. Cũng trùng hợp với thời điểm này, một số lớn phụ nữ Mỹ mắc chứng rối loạn kinh nguyệt. Vào khoảng năm 1959, hơn một nửa triệu phụ nữ Mỹ dùng thuốc Enovid. Mãi tới 3 năm sau, nhà sản xuất mới trình loại thuốc uống tránh thai tương tự lên FDA để xin phê chuẩn về mục đích sử dụng tránh thai. Vào năm 1964, thuốc viên này đã trở thành biện pháp tránh thai thông dụng nhất ở Mỹ.
Ảnh Corbis
Ảnh Corbis
 
Trong vụ kiện Griswold chống bang Connecticut (năm 1965), Toà án tối cao Mỹ đã hạ gục luật cấm sử dụng biện pháp tránh thai của bang Connecticut. Vụ việc đã thiết lập "quyền riêng tư" của các cặp vợ chồng trong việc lên kế hoạch đời sống tình dục và gia đình theo hướng có lợi cho họ. Bức ảnh trên chụp cảnh Estelle Griswold, cố vấn y tế và giám đốc điều hành trung tâm y tế Làm cha mẹ có kế hoạch ở New Haven và bà Ernest Jahncke, chủ tịch Hiệp hội cha mẹ Connecticut, bày tỏ  vui mừng trước quyết định của toà.
 
Ảnh Getty Images
Ảnh Getty Images
 
Việc loại bỏ thai cũng lâu đời như lịch sử kiểm soát sinh đẻ. Tuy nhiên, năm 1973, việc hợp pháp hoá nạo phá thai ở Mỹ đã khiến phụ nữ an toàn hơn và dễ dàng hơn trong việc loại bỏ cái thai. 
 
Ảnh Corbis
Ảnh Corbis

Năm 1976, FDA đã phê chuẩn các vòng tránh thai (IUD). Ảnh trái chụp các mẫu IUD thịnh hành từ năm 1964 tới năm 1990. Mẫu IUD giống như tinh trùng (hình giữa) có tên Dalkon Shield. Sau khi người ta phát hiện ra rằng Dalkon Shield gây bệnh viêm xương chậu ở một số phụ nữ, IUD nói chung đã không còn được ưa chuộng. Trong ảnh phải, Karen Hicks (trái), chủ tịch Mạng lưới thông tin Dalkon Shield và nhà hoạt động Fran Clearly biểu tình với các tấm biển chống Dalkon Shield bên ngoài phòng xử án liên bang ở Richmond, Virginia. A.H. Robín Co., công ty sản xuất dụng cụ tránh thai gây tranh cãi này, đã cử đại diện hầu toà để nghe phán xử về số tiền cần phải bồi thường cho những phụ nữ đã bị thương tổn do sử dụng IUD.

 Ảnh Getty Images, AP
Ảnh Getty Images, AP

Năm 1992, FDA phê chuẩn việc sử dụng Depo-Provera, dung dịch hoóc môn ngừa thai đầu tiên. Bao cao su cho nữ giới cũng được phép bán ở châu Âu trong những năm 1990. Các tiến bộ sau đó về bao cao su cho nữ đã khiến chúng rẻ hơn và tiện dụng hơn trong việc sử dụng. Tuy nhiên, chúng vẫn là một dạng ngừa thai ít thông dụng hơn.

Ảnh AP
Ảnh AP

Theo Đạo luật cải cách phúc lợi xã hội 1996, chính phủ liên bang Mỹ lần đầu tiên đã chi hàng chục triệu USD vào các chương trình giáo dục tiết dục. Bức ảnh trên chụp một tấm biển với thông điệp: "Trinh tiết - Hãy dạy con bạn đó không phải là một từ xấu" ở khu buôn bán tại Baltimore vào năm 1997.

Ảnh Newsweek.
Ảnh Newsweek.

Từ năm 2000 - 2002, FDA đã phê chuẩn 4 loại sản phẩm ngừa thai mới: Ortho Evra là một miếng dán giải phóng phụ nữ khỏi các viên thuốc uống hàng ngày. NuvaRing được đặt vào bên trong âm đạo và giải phóng hoóc-môn trong 3 tuần. Lunelle là một thuốc tiêm hoóc-môn hàng tháng. Mirena là một loại vòng tránh thai có tác dụng kéo dài tới 5 năm. Năm 2003, Seasonale tạo ra một viên thuốc, khiến phụ nữ chỉ có 4 kỳ kinh trong một năm. Plan B là một dạng tránh thai hiện đại khác, giúp tránh "dính bầu" sau khi ngừa thai thất bại hoặc quan hệ tình dục không an toàn thông qua việc ngăn chặn hoặc cản trở rụng trứng.