Giá “vàng đen” đã phục hồi mạnh kể từ đầu năm 2019, nhờ việc cắt giảm sản lượng của Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC) và các đồng minh, xung đột bạo lực leo thang ở Libya và các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran và Venezuela.
Giá dầu Brent tương lai và dầu ngọt nhẹ WTI tương lai đã tăng lần lượt 30% và 40% kể từ đầu năm đến nay.
Nguyên nhân chính dẫn tới đà tăng ấn tượng của giá dầu rất đơn giản, đó là nguồn cung toàn cầu đang được thắt chặt hơn. Nói cách khác, tình trạng dư cung toàn cầu đã dần tan biến, cung và cầu trên thị trường dần tiến tới trạng thái cân bằng. Tuy nhiên, nguy cơ thị trường rơi vào tình trạng thiếu hụt nguồn cung lại gia tăng.
Trong bối cảnh nguồn cung dầu toàn cầu ngày càng ít đi, các chuyên gia ngành dầu cho rằng thị trường dầu thô đang dần trở nên nhạy cảm hơn bao giờ hết trước những sự kiện gián đoạn đột ngột. Mặc dù chưa đồng nhất quan điểm về rủi ro lớn nhất của thị trường dầu là gì, song các chuyên viên phân tích năng lượng thường đồng tình rằng các chỉ báo rủi ro trên thị trường dầu là ngọn nguồn cho những lo ngại.
Hãng tin CNBC tổng hợp quan điểm của các nhà giao dịch và chuyên viên phân tích dầu về những sự kiện có khả năng ảnh hưởng mạnh nhất tới thị trường dầu.
Xung đột chính trị ở Libya
Chuyên viên phân tích dầu Stephen Brennock tại Oil Associates đưa ra nhận định với CNBC: “Đối với tôi, sự kiện có ảnh hưởng mạnh nhất tới thị trường dầu mỏ tại thời điểm này là tình hình bất ổn ở Libya”.
“Hoạt động sản xuất dầu ở Libya vẫn chưa bị gián đoạn, nhưng tôi cho rằng tình trạng gián đoạn sẽ xảy ra, song chưa biết vào thời điểm nào. Tướng Haftar và các lực lượng ủng hộ ông ở phía đông Libya quyết tâm chiếm thủ đô Tripoli, điều này cũng là nguy cơ không nhỏ đến nguồn cung”, chuyên viên Brennock cho hay.
Chiến sự leo thang hiện tại đã khuếch đại nỗi lo ngại rằng cuộc chiến tranh có thể sớm nổ ra giữa hai phe phái chính trị ở quốc gia thành viên của OPEC.
Các biện pháp trừng phạt đối với Iran
“Thị trường dầu mỏ vẫn đang ổn định với nguồn cung được thắt chặt, chúng tôi dự đoán giá dầu sẽ trong phạm vi 70 USD/thùng trong suốt quý II và kéo dài tới quý III/2019 tùy thuộc vào những gì sắp xảy ra. Và có nhiều biến số giữa thời điểm hiện tại và thời điểm sau này”, Edward Morse - Trưởng bộ phận nghiên cứu hàng hóa toàn cầu tại Citi Group, nói với CNBC trong tháng này.
Một biến số khác là liệu chính quyền Tổng thống Donald Trumo có gia hạn thời hạn miễn lệnh trừng phạt đối với 8 quốc gia đang nhập khẩu dầu từ Iran hay không và nhà lãnh đạo Mỹ vẫn còn thời hạn tới ngày 2/5 tới để đưa ra quyết định.
Nhà nghiên cứu Morse nhận định rằng trọng tâm của Mỹ sẽ là các lệnh trừng phạt và Venezuela. Nhiều khả năng, Mỹ sẽ có quyết định “mềm mỏng” hơn đối với các quốc gia nhập khẩu dầu từ Iran.
Giá dầu Brent tương lai dao động quanh mức 71,75 USD/thùng khi đóng cửa phiên 18/4, tăng 0,2%. Trong khi đó, giá dầu ngọt nhẹ WTI tương lai nhích 0,3% lên 63,94 USD/thùng.
“Tôi lo ngại nhất về các lệnh trừng phạt của Mỹ chống Iran… Đây là vấn đề quan trọng nhất đối với nguồn cung và chắc chắn cũng là vấn đề cực kỳ phức tạp”, Cailin Birch - chuyên gia kinh tế toàn cầu tại The Economist Intelligence Unit (EIU), nói với CNBC qua điện thoại.
Theo chuyên gia Birch, “bản chất khó lường” về chính sách ngoại giao Mỹ tạo ra rủi ro rất lớn là chính quyền Trump sẽ không gia hạn thời gian miễn thuế đối với các quốc gia nhập khẩu dầu từ Iran vào tháng tới.
Mặc dù tái áp đặt lệnh cấm vận lên Iran, nhưng Tổng thống Mỹ đã quyết định miễn trừng phạt đối với 8 quốc gia trong tháng 11/2018 nhằm ngăn chặn giá dầu tăng mạnh. Các lệnh miễn trừng phạt được xem là cách xoay sở mối quan hệ với các quốc gia bên ngoài, phần lớn đều phản đối chính sách gây áp lực của ông Trump đối với Tehran.
Sự kiện thiên nga đen
“Giới đầu tư dầu đang kỳ vọng rằng Washington sẽ thắt chặt các biện pháp trừng phạt đối với Tehran nhằm đưa mục tiêu giảm kim ngạch xuất khẩu dầu của Iran xuống mức 0 càng sớm càng tốt. Thị trường dầu hiện đang trở nên cân bằng hơn và nếu nguồn cung từ Libya và Iran giảm thêm thì sẽ đẩy thị trường vào trạng thái thiếu cung trầm trọng và giá dầu sẽ nhảy vọt”, chuyên viên Brennock nhận định.
| Giá dầu Brent tương lai và dầu ngọt nhẹ WTI tương lai đã tăng lần lượt 30% và 40% kể từ đầu năm đến nay. |
“Điều này có thể là một sự kiện thiên nga đen vì nó sẽ buộc liên minh OPEC+ tăng sản lượng dầu trở lại”, ông Brennock nói thêm.
Nhóm OPEC+ - liên minh năng lượng giữa các thành viên trong và ngoài OPEC, đã cắt giảm sản lượng khoảng 1,2 triệu thùng/ngày từ đầu tháng 1 và kéo dài thỏa thuận giảm nguồn cung tới tháng 6/2019 nhằm đẩy giá dầu đi lên sau khi lao dốc mạnh trong quý cuối cùng năm ngoái.
“Từ những bài học của năm 2018 cho thấy OPEC có khả năng tăng sản lượng rất nhanh, giảm sản lượng cũng mạnh, do đó có khả năng tùy cơ ứng biến cao”, Jeff Currie - Trưởng bộ phận nghiên cứu hàng hóa của Goldman Sachs, cho biết trước đó trong tháng này.
