Ninh Bình: Sức bật mới từ kinh tế ban đêm

Từ những con phố rực rỡ ánh đèn đến những chương trình nghệ thuật tái hiện lịch sử, vùng đất Cố đô đang khéo léo kết hợp văn hóa, di sản và hiện đại để tạo nên sức hấp dẫn riêng.

Đánh thức di sản trong không gian đêm

Nếu ban ngày, Ninh Bình cuốn hút du khách bởi vẻ đẹp hoang sơ của Tràng An, Tam Cốc - Bích Động, thì khi màn đêm buông xuống, vùng đất này lại hiện lên trong dáng vẻ khác: lung linh, sôi động nhưng vẫn đậm chất cổ kính.

Nổi bật nhất trong bức tranh đó là phố cổ Hoa Lư, thuộc khu vực hồ Kỳ Lân. Được thiết kế theo phong cách Đại Cồ Việt thế kỷ X, nơi đây tái hiện sống động không gian của kinh đô xưa với những mái ngói cong, cột gỗ chạm khắc tinh tế và những gian hàng đậm hồn Việt. Du khách không chỉ tham quan, chụp ảnh, mà còn được trải nghiệm cảm giác “sống giữa lịch sử” khi nghe tiếng trống hội, tiếng sáo, tiếng rao hàng vang lên trong không gian cổ kính.

Bên trong phố, những sản phẩm thủ công của làng nghề Ninh Vân, gốm Bồ Bát, thêu ren Văn Lâm, sơn mài Ý Yên… được bày bán trong ánh đèn vàng ấm, như những “mảnh ghép văn hóa” kể câu chuyện về bàn tay và tâm hồn người thợ. Khu ẩm thực dân gian cũng là điểm níu chân du khách, nơi các món ăn giản dị như bánh mật, miến lươn, bánh khoái tép hay bún chả quạt mang lại hương vị của miền quê xưa.

“Ăn ở đây không chỉ là thưởng thức món ngon, mà là được sống trong không khí thân tình, gợi nhớ những ký ức làng quê”- du khách Nguyễn Thị Hằng (Hà Nội) chia sẻ.

Từ trung tâm thành phố, xuôi về Tam Cốc - Bích Động, phố Tây Tam Cốc lại mang đến một sắc thái hoàn toàn khác. Từng chỉ là con đường nhỏ bên sông, nay nơi đây trở thành tuyến phố du lịch sầm uất kéo dài gần 2 km. Khi đêm xuống, những dãy quán bar, cà phê, cửa hàng lưu niệm lên đèn rực rỡ, tạo không khí náo nhiệt mà vẫn giữ được vẻ yên bình của làng quê Bắc Bộ. Với du khách quốc tế, Tam Cốc về đêm là nơi giao thoa giữa hiện đại và truyền thống - một điểm dừng chân lý tưởng để kết nối, trải nghiệm và khám phá văn hóa Việt Nam theo cách riêng.

Không chỉ có phố xá, du lịch sinh thái về đêm cũng là điểm nhấn mới trong chiến lược phát triển của Ninh Bình. Từ tháng 5/2024, Vườn quốc gia Cúc Phương đã đưa vào khai thác tour “Ngắm đom đóm và động vật hoang dã”. Dưới tán rừng già, hàng triệu con đom đóm tỏa sáng, tạo nên khung cảnh huyền ảo như cổ tích. Du khách có thể quan sát hươu, nai, culi hay cầy vằn – những loài động vật vốn hiếm thấy trong tự nhiên – trong một hành trình vừa thư giãn vừa mang tính giáo dục cao.

Ở trung tâm thành phố, Trục lễ hội và Quảng trường Thời Đại - công trình mới do Sun Group đầu tư - đang dần trở thành không gian văn hóa giải trí tầm khu vực. Với hệ thống nhạc nước, trình diễn ánh sáng và những đêm nghệ thuật quy mô lớn, nơi đây mang lại diện mạo hiện đại, sôi động cho đô thị trẻ. Đại diện Sun Group khu vực Ninh Bình cho biết: "Chúng tôi muốn tạo ra không gian vừa gần gũi với người dân địa phương, vừa đủ hấp dẫn để du khách ở lại lâu hơn, cảm nhận rõ hơn nhịp sống và văn hóa của vùng đất Cố đô”.

Khi đêm trở thành “thời gian vàng” của du khách

Kể từ khi Đề án phát triển kinh tế ban đêm ở Việt Nam được Chính phủ phê duyệt năm 2020, Ninh Bình là một trong những tỉnh triển khai sớm và bài bản nhất. Nhận thấy ban ngày du khách chủ yếu tham quan danh thắng, còn buổi tối là khoảng thời gian trống, tỉnh đã chủ động mở rộng các loại hình dịch vụ, biến “thời gian nghỉ” thành “thời gian chi tiêu”.

Kết quả là, chỉ trong 9 tháng đầu năm 2025, Ninh Bình đón gần 16,8 triệu lượt khách, tăng gần 28% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, khách quốc tế đạt 1,63 triệu lượt, khách nội địa hơn 15,2 triệu lượt; doanh thu du lịch ước đạt 17.895 tỷ đồng, tăng hơn 41%. Đáng chú ý, lượng khách lưu trú qua đêm đạt 3,4 triệu lượt, phản ánh rõ hiệu quả từ việc mở rộng hoạt động về đêm.

Các sản phẩm du lịch đêm hiện nay khá phong phú: tour Bái Đính về đêm cho du khách chiêm bái trong không gian tĩnh lặng; phố đi bộ Tam Cốc kết hợp ẩm thực, âm nhạc và nghệ thuật đường phố; phố cổ Hoa Lư với hàng chục gian hàng ẩm thực dân gian. Những không gian này không chỉ tăng doanh thu mà còn lan tỏa văn hóa Việt, đưa di sản trở lại với đời sống đương đại.

Dù tiềm năng lớn, kinh tế ban đêm tại Ninh Bình vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện. Sản phẩm còn ít, hoạt động giải trí chưa đa dạng, và cơ chế thu hút đầu tư còn thiếu. Nhận rõ điều đó, Đại hội Đảng bộ tỉnh Ninh Bình lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030, đã xác định phát triển du lịch và công nghiệp văn hóa là cụm ngành kinh tế mũi nhọn, trong đó kinh tế ban đêm là hướng đi trọng tâm.

Tỉnh đang nghiên cứu phát triển thêm các trung tâm nghệ thuật, khu ẩm thực và lễ hội ánh sáng mang tầm khu vực; đồng thời khuyến khích hợp tác công - tư, đầu tư hạ tầng, bảo đảm an ninh và vệ sinh môi trường - những yếu tố nền tảng để hoạt động đêm phát triển ổn định.

Bên cạnh đó, việc kể câu chuyện văn hóa trong mỗi sản phẩm du lịch đang được chú trọng hơn. Các chuyên gia gợi ý, Ninh Bình có thể kết hợp công nghệ số, trình chiếu ánh sáng hay thực tế ảo để “thổi hồn” vào di sản, giúp trải nghiệm ban đêm thêm sống động. Khi câu chuyện văn hóa được kể bằng ngôn ngữ hiện đại, du khách không chỉ xem - mà còn được tham gia, được “sống trong di sản”.