Nước Ý và chuyện tàu cao tốc“hạ gục” ngành hàng không

Hành khách chuyển sang lựa chọn đường sắt thay vì hàng không là lý do để Hãng hàng không quốc gia Ý Alitalia cuối năm 2021 tuyên bố ngừng hoạt động.

Sự lựa chọn mới

Số liệu do công ty đường sắt nhà nước Ý Ferrovie dello Stato công bố vào năm 2019 cho thấy, số lượng hành khách đi tàu trên tuyến đường kinh doanh chính của đất nước, giữa Rome và Milan đã tăng gần gấp 4 lần trong một thập kỷ, từ 1 triệu vào năm 2008 lên 3,6 triệu vào năm 2018.

Hơn 2/3 số người đi lại giữa hai TP này là bằng tàu hỏa. Đó là một sự chứng thực đáng chú ý đối với mạng lưới đường sắt cao tốc của Ý, được ra mắt vào năm 2008.

Di chuyển gần 400 dặm (640km) giữa Milan và Rome bằng tàu cao tốc chỉ mất 2 giờ 59 phút. Tất nhiên, các nhà ga xe lửa nằm ở trung tâm TP, và bạn chỉ cần phải đến trước khi tàu khởi hành 2 phút.

Ngược lại với việc mất tối thiểu nửa giờ lái xe đến Rome, làm thủ tục bay trước khi khởi hành 90 phút, 1 giờ bay và sau đó hạ cánh bên ngoài Milan - sân bay Linate, gần nhất, cách thị trấn khoảng 20 phút lái xe. So sánh hai cách đi, dễ hiểu tại sao mọi người lại chọn đi tàu cao tốc.

Điều này khiến người ta đặt vấn đề, khi hãng hàng không quốc gia của Ý chuẩn bị đóng cửa vào ngày 15/10/2021, liệu đường sắt cao tốc có giết chết Alitalia?

Galietti - Giám đốc điều hành của công ty tư vấn rủi ro chính trị Sonar có trụ sở tại Rome và nhiều người đã nghĩ vậy. "Alitalia ngay từ đầu đã là một con chim bị cắt mất đôi cánh, nhất là đối với một hãng hàng không tập trung quá nhiều vào thị trường nội địa" - ông nói.

Sự tập trung vào nội địa có nghĩa là Alitalia dễ bị cạnh tranh khi cuộc cách mạng hàng không giá rẻ bắt đầu và sau đó là từ tàu cao tốc.

Khách du lịch cũng cảm thấy như vậy. Cristina Taylor, một du khách thường xuyên đến Ý từ Vương quốc Anh, cho biết, cô thấy đi tàu "dễ dàng hơn". Cô nói: “Bạn rời khỏi và đến từ các trung tâm TP bằng tàu, không có dịch vụ làm thủ tục tại sân bay hoặc quá cảnh giữa các sân bay đến các TP. Ngoài ra, tàu cao tốc đã trở nên tốt hơn trong những năm qua về mặt cung cấp chỗ ở cho hành khách quốc tế. Điều đó khiến du khách tiết kiệm thời gian và tiền bạc”.

Cuộc cách mạng đường sắt của Ý

Hệ thống đường cao tốc của Ý ngày nay khác xa so với mạng lưới đường sắt trước đây, trong đó các chuyến tàu chạy chậm, lỗi thời và thường trễ giờ.

Hành khách có hai công ty quản lý tàu cao tốc để lựa chọn. Trenitalia, nhà điều hành nhà nước, có các đoàn tàu Frecce (Mũi tên): Frecciarossa, Frecciabianca và Frecciargento. Các đoàn tàu Frecciarossa nhanh nhất có thể chạy với tốc độ 360km/giờ.

Trong khi đó, Nuovo Trasporto Viaggiatori - một công ty tư nhân đã ra mắt các đoàn tàu Italo vào năm 2012, bao phủ 54 TP mỗi ngày.

Ý là quốc gia duy nhất trên thế giới có hai nhà khai thác tàu cao tốc. Đây cũng là nơi có dịch vụ vận chuyển hàng hóa tốc độ cao đầu tiên trên thế giới, chạy giữa Bologna và Maddaloni, ở Campania, chỉ trong ba tiếng rưỡi.
Du lịch đường sắt ở Ý có giá cả khiêm tốn, trong khi đó các dịch vụ trên tàu không khác gì trên máy bay. Cả Trenitalia và Italo đều có phòng chờ tại các nhà ga chính dành cho khách du lịch hạng nhất.

Một báo cáo cho thấy, số lượng tàu trên các tuyến đã tăng gấp đôi và số lượng hành khách trên các chuyến tàu cao tốc đã tăng vọt từ 6,5 triệu năm 2008 lên 40 triệu vào năm 2018. Số lượng tàu cao tốc trong đội tàu đã tăng gấp đôi lên 144 và vào năm 2018, 69% tổng số hành khách đi giữa Rome và Milan đã đi tàu, tăng 7,4% chỉ sau 3 năm. Trong khi đó, du lịch hàng không đã giảm gần 7% trong 3 năm tính đến năm 2018, chỉ chiếm 19,5% thị phần.

Cũng có những hiệu ứng dây chuyền rõ ràng. Trong khi giá bất động sản ở Milan giảm 20,5% từ năm 2008 đến 2018, giá văn phòng xung quanh các ga cao tốc Rogoredo và Porta Garibaldi lại tăng khoảng 10%.

Số lượng khách du lịch sử dụng các chuyến tàu đã tăng vọt từ 1,8 triệu năm 2008 lên 7,3 triệu vào năm 2018. Rome đến Florence và Venice là những tuyến du lịch phổ biến nhất - những tuyến đường sau này trước đây sẽ là tuyến bay chính.

Trên thực tế, mối liên hệ giữa tàu hỏa và máy bay của Ý đã được thể hiện khá rõ ràng vào năm 2019, khi một vụ sáp nhập giữa Alitalia và Trenitalia được thảo luận. Các chuyên gia nhận định: Đây không phải là thương vụ “ăn thịt lẫn nhau” mà đó là sự tích hợp cần thiết giữa hai ngành hàng không và đường sắt để phân bố lại thị trường, tạo sự hài hòa trong dịch vụ vận tải và du lịch.