“Nút thắt” của giáo dục nghệ thuật

Khẳng định tầm quan trọng của GDNT, Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cho rằng vấn đề này chưa được chú trọng đúng mức, đâu đó vẫn coi đây là môn phụ. GDNT là một thành tố của giáo dục toàn diện: đức - trí - thể - mỹ. Khi có một cảm thụ tốt về nghệ thuật thì chân thiện mỹ, tính nhân bản, tiềm năng sáng tạo đươc khơi dậy.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ phát biểu tại Hội nghị. Ảnh: Xuân Phú

Theo Bộ trưởng Nhạ, quản lý phải đi trước một bước, từ nhận thức đến cơ chế chính sách và hoạt động triển khai. Nhận thức chưa hợp lý dẫn đến cơ chế chính sách chưa đầy đủ, thậm chí cản trở, thành “nút thắt”. Muốn có đội ngũ giáo viên (GV) tốt, trước hết cơ sở đào tạo ra GV phải tốt. Hiện nay, có nhiều cơ sở tham gia đào tạo, bồi dưỡng GV nghệ thuật trong trường phổ thông, đây là nỗ lực, cố gắng lớn nhưng vẫn tồn tại những hạn chế, bất cập.

Đầu tiên, theo Bộ trưởng là chương trình đào tạo chưa thống nhất. Có hiện tượng, ở trường chất lương thấp thì đầu vào “thoáng”, quá trình học dễ đạt điểm cao, dễ ra trường. Còn trường chất lượng tốt lại khắt khe hơn. Bộ trưởng đề nghị lãnh đạo các cơ sở đào tạo, bồi dưỡng GVNT phải chuẩn hóa chương trình đào tạo. Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ giao trường ĐHSPNTTƯ làm đầu mối để rà soát các chương trình đào tạo, bám sát vào chuẩn đầu ra về mặt phẩm chất năng lực để từng bước thực hiện; Lưu ý hạn chế tính hàn lâm trong chương trình đào tạo. Về yêu cầu đầu vào, Bộ trưởng đặc biệt nhấn mạnh đến yêu cầu về năng khiếu nghệ thuật và năng khiếu sư phạm.

Bên cạnh chương trình đào tạo, nội dung khác cũng hết sức quan trọng là chuẩn hóa đội ngũ GV, giảng viên; nhà trường phải tạo điều kiện để thầy cô có điều kiện nghiên cứu. Sau chương trình và đội ngũ giảng viên là quá trình tổ chức đào tạo. Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ lưu ý việc đào tạo trong trường sư phạm, trong đó có sư phạm nghệ thuật phải gắn với địa phương; tổ chức đào tạo gắn với nhu cầu sử dụng và gắn với thực hành, thực tế.

Chuyên viên Âm nhạc, Sở GD&ĐT Hà Nội Vũ Mai Lan cho biết, hiện Hà Nội có 816 GV Âm nhạc cấp THCS/624 trường. Trong đó, 40% GV có trình độ ĐH tốt nghiệp ngành SP Âm nhạc; 60% GV được đào tạo trình độ CĐ tốt nghiệp chuyên nghành SP Âm nhạc. Tất cả đều đạt tiêu chuẩn về trình độ và năng lực chuyên môn.

Tuy nhiên, việc bố trí GV dạy môn Âm nhạc còn tồn tại một số trường chỉ có 1 GV dạy 22 đến 25 lớp, kiêm nghiệm thêm công tác tổng phụ trách, tổ chức các hoạt động phong trào âm nhạc  trong nhà trường. Bên cạnh đó, ở những trường nằm tại quận trung tâm, có đến 4 GV nhạc dạy trong một trường có 40 lớp. Hơn nữa, GV dạy nhạc còn kiêm nhiệm thêm công tác Tổng phụ trách, tổ chức phong trào của trường.

Bên cạnh ưu điểm năng lực SP tốt, chuyên môn vững, yêu nghề, nhiệt tình trong giảng dạy, tổ chức hoạt động phong trào trong nhà trường, hiện tại còn một số GV Âm nhạc lớn tuổi, tâm lí ngại cập nhật, ngại đổi mới. Một số GV Âm nhạc cùng lúc phải kiêm nhiệm nhiều chức vụ khác nhau (Tổng phụ trách - Chủ nhiệm - Bí thư đoàn và nhiều các hoạt động ngoại khóa khác). Chính vì vậy, GV dạy Âm nhạc chưa có nhiều thời gian tập trung cho việc phát triển năng lực giảng dạy bộ môn...

Ở một số đơn vị trường học có GV chuyên môn tốt, say nghề, nhưng chưa được quan tâm, tạo điều kiện về thiết bị dạy học, cơ sở vật chất của ban giám hiệu do tâm lí coi môn Âm nhạc là môn phụ. Bởi vậy, GV giảng dạy môn Âm nhạc không được phát huy khả năng...

Chia sẻ về thực trạng đội ngũ GV giảng dạy môn Âm nhạc cấp THCS của TP Hà Nội, bà Vũ Mai Lan đề xuất giải pháp liên quan đến đội ngũ giáo viên Âm nhạc chuẩn bị cho Chương trình Giáo dục phổ thông (GDPT) mới. Theo bà Lan, Bộ GD&ĐT cần có kế hoạch rà soát, kiểm tra về cơ sở vật chất và việc dạy Âm nhạc ở THCS trong toàn quốc.

Qua đó, Bộ GD&ĐT nắm được cơ sở vật chất ở từng địa phương, việc thừa hay thiếu GV, chất lượng dạy và học của bộ môn này để có giải pháp xây dựng và phát triển một đội ngũ GV Âm nhạc THCS đầy đủ và có chất lượng. Ngoài ra, Bộ GD&ĐT cần có tiêu chí rõ về điều kiện cơ sở vật chất, con người nhưng cũng tránh lãng phí đầu tư cơ sở vật chất khi trường thừa, trường thiếu.

Bà Vũ Mai Lan.

Về đào tạo đội ngũ GV dạy nhạc trong tương lai, bà Mai Lan cho rằng, Bộ GD&ĐT cần chỉ đạo các cơ sở đào tạo GV Âm nhạc, các khoa SP Âm nhạc đầu tư xây dựng chương trình, đề xuất, điều chỉnh, bổ sung các tín chỉ trong chương trình đào tạo ngành SP Âm nhạc, bám sát vào nội dung dạy và học Chương trình GDPT mới.

Bên cạnh đó, các cơ sở đào tạo ngành SP Âm nhạc đầu tư máy móc thiết bị, kiện toàn một đội ngũ giảng viên có trình độ công nghệ thông tin cao, nhất là khả năng sử dụng phần mềm âm nhạc chuyên nghiệp cũng như các phần mềm hỗ trợ khác cho thiết kế, giảng dạy âm nhạc…

Bà Mai Lan cho biết, đối với đội ngũ GV giảng dạy cấp THPT, các trường cần tuyển dụng những sinh viên tốt nghiệp hệ trung cấp, cao đẳng (CĐ), ĐH từ các trường đào tạo chuyên nghiệp như CĐ nghệ thuật Hà Nội, Học viện Âm nhạc Quốc gia…

“Thực tế, tại hệ thống các trường tư thục như Vinschool, Olympia, Nguyễn Siêu…, GV được tuyển chọn giảng dạy môn Âm nhạc đều tốt nghiệp các trường chuyên nghiệp đào tạo ngành Thanh nhạc, Guitar, Piano… có nền tảng kiến thức cơ bản chuyên sâu” – bà Vũ Mai Lan nói.