Hà Nội đặt mục tiêu tỷ lệ xe buýt sử dụng năng lượng xanh đạt 100% vào năm 2035, các DN vận tải hành khách công cộng (VTHKCC) đã nhận thức được rất sớm và chủ động tham gia vào xu thế chuyển đổi xanh theo định hướng của TP. Phóng viên Kinh tế & Đô thị đã có cuộc trao đổi với ông Nguyễn Hoàng Hải - Phó Chủ tịch Hiệp hội VTHKCC Hà Nội, để làm rõ hơn về vấn đề này.

Thưa ông, ông đánh giá như thế nào về những mục tiêu và kế hoạch mà TP Hà Nội đặt ra về chuyển đổi phương tiện giao thông công cộng xanh?

- Không chỉ Hà Nội, hiện nay cả nước đang vận hành xu thế chuyển đổi xanh trong giao thông công cộng. Ở Hà Nội, chuyển đổi xanh cũng là một trong các mục tiêu quan trọng đang được đặc biệt quan tâm và đầu tư.

Ở phương diện hiệp hội, chúng tôi hoàn toàn đồng tình với xu thế này. Việc chuyển đổi xanh còn tham gia vào chủ trương rất lớn của Đảng là phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững trong giao thông vận tải.

Các DN cung cấp dịch vụ VTHKCC cũng đã nhận thức rằng, mặc dù khó khăn nhưng đây cũng là cơ hội. Cơ hội để các DN chuyển đổi mình, thay đổi hình ảnh của VTHKCC Thủ đô và nâng cao chất lượng dịch vụ, để cùng với TP thực hiện tiêu chí lớn nhất là thu hút mạnh mẽ người dân chuyển sang sử dụng phương tiện công cộng; từ đó, từng bước giảm thiểu sử dụng phương tiện cá nhân để hướng tới mục tiêu giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường.

Việc chuyển đổi từ giảm phương tiện truyền thống sang phương tiện bằng năng lượng sạch, năng lượng xanh cần nguồn chi phí lớn. Vậy những DN ở Hà Nội đã sẵn sàng chưa, thưa ông?

- Qua tìm hiểu, chúng tôi thấy rằng, các DN VTHKCC đã nhận thức được rất sớm và chủ động tham gia vào xu thế chuyển đổi xanh theo định hướng của TP và ngành GTVT.

Tuy nhiên, hiện nay, các DN VTHKCC cũng đang gặp phải một số thách thức như: đổi mới phương tiện, nhưng làm sao vẫn giữ được lượng khách; đồng thời, cải thiện chất lượng dịch vụ. Ngoài ra, giá thành phương tiện sử dụng năng lượng sạch thường cao gấp 2 - 4 lần phương tiện truyền thống. Từ đó đặt ra vấn đề là nguồn đầu tư phương tiện để đáp ứng được nhu cầu chuyển đổi theo lộ trình của TP. Điều các DN đều rất quan tâm đến là phải có nguồn hỗ trợ, nguồn tài chính, bền vững, để vừa đầu tư được phương tiện nhưng phải vận hành ổn định dịch vụ.

Các DN cung cấp dịch vụ VTHKCC của Hà Nội đã có những nhận thức rất sớm và chủ động trong việc tham gia chuyển đổi phương tiện xanh. Những đơn vị đầu tiên như Công ty Bảo Yến đã đưa những xe chạy bằng khí CNG vào vận hành rồi. Tiếp theo là VinFast đã tham gia vào cuộc đua với mô hình xe buýt điện. Tiếp theo nữa là Tổng Công ty Vận tải Hà Nội. Đây là đơn vị chủ lực trong VTHKCC của Thủ đô, tiếp bước vào công cuộc chuyển đổi xe buýt truyền thống sang phương tiện sử dụng năng lượng điện.

Theo ông, các DN cung cấp dịch vụ VTHKCC đã có những động thái gì để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân?

- Những mong muốn của người dân hoàn toàn chính đáng và sát với thực tế. Các DN VTHKCC và đơn vị quản lý đang dần tháo gỡ. Các phương tiện truyền thống đang được thay thế theo lộ trình và đề án TP phê duyệt. Thay thế có lộ trình và Hà Nội vẫn đi trước, sớm hơn so với kế hoạch. Đây là tín hiệu rất đáng mừng.

Thực tế cho thấy, các DN cũng mong muốn có sự hỗ trợ về tài chính để việc chuyển đổi phương tiện được dễ dàng, thuận lợi hơn. Hiện nay, nguồn chuyển đổi của DN thường phụ thuộc vào các gói vay ngân hàng. Mặc dù, TP Hà Nội cũng đã có những hỗ trợ về lãi suất với tỷ lệ rất lớn, tuy nhiên, thủ tục để lập dự án và được vay, được hỗ trợ mất nhiều thời gian. Trong khi việc đấu thầu và đưa xe vào vận hành cũng có giới hạn.

Việc đồng bộ giữa vay vốn và huy động phương tiện, huy động nguồn tài chính kịp thời rất quan trọng đối với DN. Vừa qua, hàng loạt chính sách được TP đưa ra để tháo gỡ khó khăn về vay vốn, hỗ trợ về phê duyệt các dự án vay đã hỗ trợ được DN rất nhiều trong việc chuyển đổi phương tiện xanh.

Ngoài ra khi thay phương tiện thì quy trình vận hành, bảo dưỡng và nhân sự cũng phải được quan tâm. Người lái xe và nhân viên phục vụ phải được đào tạo bài bản theo chuẩn mới. Và rất cần được thống nhất trên toàn hệ thống để có một quy trình vận hành, phong cách giao tiếp với dân, với khách hàng. Rõ ràng là người dân sẽ được tiếp cận rất thuận lợi với xe buýt. Từ đó, phản ứng của người dân với xe buýt sẽ là quan tâm hơn.

Vậy, ông đánh giá thế nào về tiềm năng, mức độ ủng hộ của người dân đối với VTHKCC?

- Với những kế hoạch đã được đặt ra, kèm theo những chính sách khả thi và sự ủng hộ của các DN, chúng tôi cho rằng, mạng lưới vận tải công cộng đa phương thức, xanh và bền vững đang được hiện thực hóa. Đây không chỉ là mong muốn của chính quyền, mà còn là mong muốn của người dân. Khi người dân thấy VTHKCC đang từng giờ, từng ngày xanh hóa, tất yếu sẽ nhận được sự quan tâm nhiều hơn và tham gia nhiều hơn. Xanh hóa VTHKCC là một xu thế không thể thay đổi. Và chúng ta hãy có những cái nhìn lạc quan về sự tăng trưởng, chất lượng dịch vụ và sự tăng trưởng hành khách của phương thức vận tải này.

Xin trân trọng cảm ơn ông!