Sự gia tăng số ca Covid-19 của Israel bất chấp chiến dịch tiêm chủng thành công đã làm dấy lên lo ngại về một cuộc chiến không hồi kết. Tuy nhiên, từ tấm gương này, các quốc gia Trung Đông cũng như châu Á có thể vẽ nên một bức tranh đầy sắc thái về kinh nghiệm của Israel, rút ra những bài học và thậm chí là những tia hy vọng về việc học cách sống chung với Covid-19.
Châu Á theo dõi sát “hình mẫu” Israel
Những quốc gia châu Á như Singapore chẳng hạn, có thể đang theo dõi chặt chẽ tình hình “sống chung với Covid” của Israel. Đảo quốc này vào cuối tháng 8 công bố tỷ lệ tiêm chủng ở 80% trong khi số ca mắc vẫn tăng nhanh, dù ở mức khiêm tốn so với số liệu trên toàn cầu. Singapore đã vạch ra một chính sách coi Covid-19 như một căn bệnh đặc hữu.
Ngày 2/9, Israel ghi nhận số ca nhiễm cao kỷ lục ở 11.187. Một phần do nước này đang tăng cường xét nghiệm diện rộng, tuy nhiên con số vẫn là đáng ngạc nhiên đối với một quốc gia đã tiêm chủng cho hơn 60% dân số với phác đồ Pfizer hai mũi đầy đủ và số ca mắc từng chỉ ở 1 con số vào hồi tháng 6. Số người chưa được tiêm chủng chiếm hơn 6.000 trong tổng số ca nhiễm mới, nhưng cũng có hơn 4.000 đã được tiêm chủng đầy đủ, theo thống kê của Bộ Y tế Israel.
Israel là quốc gia đầu tiên khuyến nghị tiêm mũi "tăng cường" thứ ba cho công dân từ 12 tuổi trở lên. Nhìn nhận tình hình này, giáo sư Eyal Leshem của Trung tâm Y tế Sheba của Israel vẫn chia sẻ một số mặt tích cực.
"Số liệu này xuất hiện trong bối cảnh người dân sinh hoạt gần ở mức bình thường trước đại dịch”, chuyên gia này so sánh làn sóng hiện tại thời điểm Israel phải phong tỏa hồi tháng 1. "Trường học mở cửa, thương mại và các sự kiện tiếp tục diễn ra. Hạn chế đáng kể duy nhất là phải đeo khẩu trang trong không gian kín."
Ngay cả khi nền kinh tế Israel trở lại hoạt động như bình thường, số ca Covid-19 chuyển biến nghiêm trọng vẫn thấp hơn rất nhiều so với con số 1.100 trường hợp hồi tháng 1. Dữ liệu của Bộ Y tế Israel cho thấy số ca tử vong theo ngày gần đây khoảng 20 - 30 ca tử vong, thấp hơn một nửa so với tháng 1.
Chuyên gia Leshem nhấn mạnh những kết quả này là thành tựu từ vaccine.
Đồng quan điểm này, Giáo sư Paul Tambyah, chủ tịch Hiệp hội Vi sinh lâm sàng và bệnh truyền nhiễm Châu Á Thái Bình Dương tại Singapore cho rằng những gì đang xảy ra ở Israel ủng hộ quan điểm rằng lựa chọn duy nhất có thể là cùng tồn tại với Covid-19. Số ca mắc mới ở Singapore đang tăng lên 200, cũng tăng từ mức chỉ một con số không lâu trước đây.
Trao đổi với Nikkei Asia, GS Tambyah cho biết: “Mặc dù con số ở Israel cao, nhưng số ca nặng và tử vong thấp hơn nhiều so với những đợt tăng trước chiến dịch tiêm chủng”. Trong khi chuyên gia này lưu ý rằng Israel có nhân khẩu học khác với Singapore và một tỷ lệ đáng kể người dân không có khả năng bị ảnh hưởng, xu hướng này cho thấy "có thể phải chấp nhận nhiều trường hợp hơn miễn là không có sự gia tăng tương ứng trong số ca chuyển biến nghiêm trọng và tử vong." Nhưng nếu hai liều vaccine có thể đạt kết quả như vậy, tại sao Israel lại vội vàng triển khai mũi thứ ba?
GS Leshem giải thích, với đặc tính lây nhiễm cao, nếu biến thể Delta lưu hành trong một cộng đồng kể cả đã được tiêm chủng đầy đủ, vẫn có thể làm tăng số ca phải nhập viện. Thêm vào mối quan tâm của chính phủ là nghiên cứu của các chuyên gia nổi tiếng của Israel cho thấy "tác động mạnh mẽ của việc suy giảm khả năng miễn dịch ở mọi nhóm tuổi" sáu tháng sau khi tiêm chủng.
Trong khi Israel là quốc gia đầu tiên triển khai liều vaccine thứ ba, Mỹ và nhiều quốc gia khác đã bắt đầu hoặc lên kế hoạch tương tự. Singapore cũng không nằm ngoài danh sách. Hôm 3/9 vừa qua nước này cho biết họ dự định cung cấp thuốc tăng cường cho người cao tuổi và một số người bị suy giảm miễn dịch.
Tuy nhiên, liều thứ ba đã dấy lên các cuộc tranh luận về đạo đức và khoa học, đặc biệt là đối với các nhóm dân số rộng hơn. Tổ chức Y tế Thế giới đã cảnh báo rằng mũi bổ sung sẽ “hút” các nguồn cung vaccine vốn khan hiếm ở các quốc gia nghèo. Trong khi đó, về quyết định Singapore công bố hôm 3/9, GS Tambyah vẫn cho rằng "không có bằng chứng chắc chắn rằng liều thứ vaccine thứ ba là cần thiết."
Chìa khóa để chung sống với Covid-19
Israel đã tiêm liều thứ ba cho 2,48 triệu người tính đến ngày 3/9. Nếu dữ liệu cuối cùng xác định rằng mũi thứ ba là cần thiết, việc này dẫn đến câu hỏi: Liệu chúng ta có cần liều thứ tư hoặc thậm chí nhiều hơn không? GS Leshem khẳng định rất "khó dự đoán" nhưng cũng cho rằng khả năng một chu kỳ vô tận hoàn toàn có thể xảy ra.
Dù bằng cách nào, các chuyên gia cũng vạch ra một tương lai nơi các quốc gia phải học cách kiềm chế dịch bùng phát mà không làm ảnh hưởng đến nền kinh tế của họ.
Theo GS Leshem, một khi biến thể Delta xuất hiện trong cộng đồng, sẽ có sự gia tăng số ca mắc mới, ngay cả với tỷ lệ bao phủ vaccine cao. Khi điều đó xảy ra, sự kết hợp của vaccine, tăng cường hệ thống miễn dịch, truyền thông chính phủ đáng tin cậy và trách nhiệm cá nhân trong cộng đồng có thể "giúp các quốc gia hoạt động tương đối bình thường bất chấp Covid."
Trong khi đó, GS Tambyah khẳng định việc cố gắng duy trì 0 trường hợp Covid-19 là "vô ích". Singapore cũng đã thực hiện một chủ trương tương tự khi vào tháng 6, khi lãnh đạo lực lượng đặc nhiệm Covid-19 của họ viết một bài báo trên Straits Times với tiêu đề "Sống bình thường với Covid -19". Bài viết cũng đề cập đến Israel nhiều lần.
Thay vào đó, chuyên gia này khẳng định, “chúng ta nên tập trung vào việc bảo vệ những nhóm người dễ bị tổn thương, giám sát các nhóm lớn, tăng cường tiêm chủng, giữ cho hệ thống chăm sóc sức khỏe hoạt động và duy trì sức khỏe thể chất, tinh thần và xã hội của người dân".
