Chính phủ Đức đã liệt kê một số lý do khiến nước này không thể gửi vũ khí hạng nặng tới Ukraine. Đài truyền hình DW của Đức đưa ra một số giải thích dưới đây:
Đức chỉ đơn giản là đi theo sự dẫn dắt của các đồng minh
Đây là câu thần chú của Thủ tướng Olaf Scholz kể từ khi chiến tranh bùng nổ. Ông cho biết ông đang phối hợp chặt chẽ với các đối tác NATO và EU. "Hãy nhìn vào những gì các đồng minh của chúng ta đang làm, chẳng hạn như những người bạn của chúng ta trong G7," ông nói trong cuộc họp báo hôm thứ Ba, chỉ ra rằng các nước như Canada, Anh và Hoa Kỳ đang cung cấp cùng loại vũ khí mà Đức đã gửi.
Nhưng hôm thứ Năm, Mỹ đã công bố gói viện trợ quân sự mới trị giá 800 triệu USD (740 triệu euro) cho Ukraine, bao gồm cả pháo hạng nặng. Điều đó nâng tổng số viện trợ lên tới hơn 3 tỷ USD kể từ khi Nga tiến hành chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine vào ngày 24 tháng Hai.
Ngược lại, tính đến đầu tháng 4, thông tin mới nhất được công bố, chi tiêu của Đức cho quân đội Ukraine là khoảng 186 triệu euro, theo Bộ Kinh tế. Số tiền đó chủ yếu được sử dụng để mua lựu đạn phóng tên lửa, tên lửa phòng không, súng máy, đạn dược và đồ bảo hộ - nhưng không phải vũ khí hạng nặng.
Giáo sư Carlo Masala, một chuyên gia quốc phòng và an ninh tại Đại học Bundeswehr Munich, cho biết Thủ tướng Scholz một mặt đưa ra thông điệp tới người Nga rằng Đức vẫn đang kìm hãm vũ khí hạng nặng. Mặt khác, đó cũng là một thông báo cho người dân trong nước và đảng trung tả của ông, Đảng Dân chủ Xã hội.
"Đây là một vấn đề đang được tranh luận giữa các nhóm khác nhau trong Đảng Dân chủ Xã hội, và Thủ tướng cần họ tại quốc hội. Ông cần tất cả những người không muốn giao vũ khí hạng nặng vì điều này sẽ làm leo thang xung đột. Ông nói với DW rằng Đức sẽ trở thành mục tiêu trong các hoạt động của Nga,” Giáo sư Carlo Masala trả lời trong một cuộc phỏng vấn.
Theo một tweet gần đây từ nhà lập pháp Ukraine Lesia Vasylenko, mặc dù đó là một mối quan tâm chính đáng, nhưng thật khó để dung hòa với thông tin một số quốc gia phương Tây, bao gồm Mỹ, Anh và Hà Lan, đã chuyển giao vũ khí hạng nặng.
Cộng hòa Séc được cho là cũng đã ký hợp đồng gửi hàng chục xe tăng T-72 do Liên Xô sản xuất và xe chiến đấu bộ binh BMP-1. Tuần trước, Mỹ thông báo sẽ nhanh chóng chuyển giao 11 trực thăng Mi-17 do Nga chế tạo, 200 tàu sân bay bọc thép M113 và 90 pháo dã chiến 155 mm với 40.000 quả đạn pháo - tất cả đều đủ tiêu chuẩn là vũ khí hạng nặng.
Theo Hiệp ước về các lực lượng vũ trang thông thường ở châu Âu (CFP), vũ khí hạng nặng bao gồm tất cả các loại xe tăng và xe bọc thép, và tất cả các loại pháo 100 mm trở lên. Máy bay chiến đấu và trực thăng chiến đấu cũng được xếp vào loại vũ khí hạng nặng.
Bundeswehr [quân đội Đức] đã bị chạm đến giới hạn
Đức cho biết họ không thể gửi thêm viện trợ quân sự cho Ukraine, vì nếu gửi nước này sẽ không thể thực hiện các nghĩa vụ quốc gia và NATO.
"Ở đây, bây giờ phải nhận ra rằng các lựa chọn mà chúng tôi có đang đạt đến giới hạn của chúng," Ông Scholz nói hôm thứ Ba.
Bundeswehr cho biết họ cần vũ khí hạng nặng để đảm bảo các nghĩa vụ phòng thủ quốc gia và liên minh. Ví dụ, điều này áp dụng cho xe chiến đấu bộ binh Marder hoặc lựu pháo tự hành 2000, một loại pháo hạng nặng.
"Để đảm bảo khả năng hoạt động của quân đội, chúng tôi cần các hệ thống vũ khí," Phó Tổng Thanh tra Đức Markus Laubenthal nói với đài truyền hình công cộng ZDF hôm thứ Tư. Ông cho biết xe tăng Marder là cần thiết cho các cam kết của quốc gia và NATO.
Marder là một hệ thống chiến đấu bao gồm tên lửa dẫn đường, vũ khí cầm tay và đạn dược và cần được đào tạo chuyên sâu. Ông Laubenthal nói: “Mặc dù thời gian huấn luyện có thể được rút ngắn, nhưng vẫn cần thêm vài tuần nữa và các thiết bị sẽ phải được chuẩn bị.”
Bình luận của ông được đưa ra để đáp lại nhận xét của Andriy Melnyk, đại sứ Ukraine tại Đức, một trong những người chỉ trích gay gắt nhất cách tiếp cận của Berlin.
"Tuyên bố rằng Bundeswehr sẽ không thể cung cấp bất cứ thứ gì cho Ukraine là không thể hiểu được," Ông Melnyk nói gần đây. Ông cho biết lực lượng này có khoảng 400 xe tăng Marder. Trong số đó, khoảng 100 chiếc được sử dụng để huấn luyện và do đó có thể được bàn giao cho Ukraine ngay lập tức, ông nói thêm.
Chuyên gia quốc phòng Masala cho biết chính phủ đang lấy đây để làm cái cớ. Ông nói: "Nếu việc bảo vệ lãnh thổ của NATO phụ thuộc vào 20 xe tăng Đức, thì chúng ta thậm chí không nên cố gắng bảo vệ lãnh thổ của NATO vì điều này sẽ là thảm họa,” ông nói.
Những vũ khí hiện có không có giá trị sử dụng ngay đối với người Ukraine
Lập luận của chính phủ Đức là binh lính Ukraine chỉ có thể sử dụng vũ khí mà họ quen thuộc. Điều đó bao gồm hậu cần để có thể tiến hành sửa chữa với các phụ tùng thay thế tương ứng.
Chuyên gia Masala coi đây là một mối quan tâm hợp lý. "Điều gì sẽ xảy ra nếu xe tăng Marder gặp sự cố, trục trặc kỹ thuật? Bạn không có phụ tùng thay thế. Bạn không có kỹ thuật viên có thể sửa chữa nó," ông nói. "Bạn cần đảm bảo rằng có một tuyến hậu cần đi vào Ukraine, nơi có phụ tùng thay thế và có các kỹ thuật viên được đào tạo."
"Huấn luyện họ [quân đội Ukraine] sử dụng mô hình. Nếu họ có thể sử dụng Marder trong ba tuần, thì tốt hơn là không có gì. Nếu Marder bị hỏng, thì không sao, hên xui", ông nói. "Trong thời gian chờ đợi, chúng ta có thể làm việc trên chuỗi hậu cần để cung cấp phụ tùng thay thế. Vì vậy, một lần nữa, đối với tôi, nó giống như một cái cớ để không gửi vì đó là một quyết định chính trị không gửi thiết giáp hạng nặng tới Ukraine."
Cựu tướng NATO Hans-Lothar Domröse bác bỏ những tuyên bố rằng cần phải đào tạo chuyên sâu để sử dụng thành thạo các phương tiện chiến đấu Marder.
"Chúng ta đang nói về những chỉ huy dày dạn kinh nghiệm của Ukraine đã chiến đấu từ năm 2014. Họ không cần phải đào tạo về cách sử dụng chúng. Những người đã sử dụng mẫu BMP-1 của Liên Xô có thể tự làm quen với Marder trong vòng chưa đầy một tuần và vận hành nó,"ông nói với đài truyền hình công cộng WDR vào thứ Năm.
Phản ứng của Berlin: Nhiều tiền hơn và một giải pháp sáng tạo
Thủ tướng Scholz cho biết Berlin đang giải phóng hơn 1 tỷ euro để giúp Ukraine tài trợ mua thiết bị quân sự từ Đức. Ông liệt kê các loại vũ khí chống tăng, thiết bị phòng không và đạn dược làm ví dụ, nhưng không đề cập đến các loại xe tăng và máy bay mà Ukraine đang yêu cầu.
Tờ Bild đưa tin, các công ty quốc phòng Đức ban đầu đề nghị cung cấp vũ khí hạng nặng như Marders, xe bọc thép Boxer, xe tăng Leopard 2 và pháo tự hành. Tuy nhiên, theo báo lá cải hàng ngày, những mặt hàng đó dường như đã bị gạch tên khỏi danh sách.
"Có một số vũ khí hạng nặng trong danh sách, nhưng chắc chắn không phải là xe tăng. Vì vậy, xe tăng dường như là lằn ranh đỏ đối với chính phủ Đức ngay bây giờ. Liệu chúng ta có thể giữ được lằn ranh đỏ hay không, tất nhiên, phụ thuộc rất nhiều vào tiến trình của cuộc chiến này trong vài tuần tới,” chuyên gia quốc phòng Masala nói.
Những lời chỉ trích về “pha kéo chân” của Đức dường như đã tạo nên ấn tượng. Hôm thứ Năm, Bộ trưởng Ngoại giao Annalena Baerbock cho biết trong một cuộc họp báo ở Estonia rằng "không có điều ngăn cấm nào đối với xe bọc thép và các loại vũ khí khác mà Ukraine cần," sau khi được đề cập đến khả năng cung cấp xe Marder.
Bộ trưởng Quốc phòng Christine Lambrecht hôm thứ Năm đã xác nhận kế hoạch trao đổi với NATO và EU. Ông Lambrecht nói với đài truyền hình thương mại RTL/n-tv: "Chúng ta đang nói về xe tăng, xe chiến đấu bộ binh, đó là về các lựa chọn khác nhau mà từng quốc gia có mà họ có thể bàn giao. Chúng tôi đang đàm phán và nó đang diễn ra rất nhanh chóng".
Một lựa chọn mà chính phủ đang thực hiện là trao đổi với Slovenia. Đối tác NATO sẽ gửi một số xe tăng chiến đấu T-72 từ thời Liên Xô đến Ukraine; để bù đắp, Đức sau đó sẽ cung cấp cho Slovenia xe tăng Marders từ nguồn cung cấp của chính mình.
Một giải pháp sáng tạo khác được cho là đang được sắp xếp với Hà Lan. Ông Masala nói: “Hà Lan sẽ gửi lựu pháo tự hành 2000, một loại vũ khí cực kỳ hiện đại của Đức, và sẽ cung cấp cho [người Ukraine] đạn dược và huấn luyện, có thể là trên đất Đức,” Masala nói.
Cách tiếp cận này có thể giảm bớt một số áp lực và những lời chỉ trích. Tuy nhiên, như Ông Masala đã chỉ ra, nó sẽ không tồn tại lâu.
Ông nói: "Các đối tác Đông Âu của chúng tôi đang cạn kiệt vũ khí cũ của Liên Xô. Và những chiếc xe tăng Liên Xô do Ba Lan, Slovakia hoặc Slovenia gửi tới sẽ bị phá hủy trong cuộc chiến này". "Ukraine cũng sẽ cạn kiệt số vũ khí này. Đến một thời điểm nào đó, câu hỏi sẽ quay trở lại: liệu có nên đào tạo người Ukraine và chuyển giao các hệ thống vũ khí hiện đại của phương Tây hay không".
