Chính phủ của Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk đã chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu tín nhiệm tại quốc hội hôm 12/12, trong bối cảnh chính trị gia này đặt ra tầm nhìn ủng hộ Liên minh châu Âu, đánh dấu sự thay đổi căn bản của quốc gia Đông Âu sau 8 năm theo đuổi chủ nghĩa dân tộc và tranh chấp với Brussels.
Cụ thể, Thủ tướng Tusk đã nhận được sự ủng hộ của 248 nhà lập pháp so với 201 phiếu chống.
Trình bày kế hoạch của chính phủ trước các nhà lập pháp, ông Tusk cho biết Ba Lan sẽ ủng hộ mạnh mẽ Ukraine.
Ông cũng thể hiện quyết tâm hàn gắn mối quan hệ của Warsaw với các tổ chức EU sau nhiều năm tranh chấp về các vấn đề từ độc lập tư pháp và pháp quyền cho đến quyền của người LGBT.
Quỹ của EU
Ủy ban Châu Âu, cơ quan điều hành EU, đã tạm dừng các khoản quỹ khá lớn dành cho Ba Lan trong bối cảnh đảng Luật pháp và Công lý (PiS) theo chủ nghĩa dân tộc nắm quyền vì lo ngại về quy định pháp luật. Ba Lan đã được chấp thuận tiếp cận khoản thanh toán trước 5,1 tỷ euro (5,5 tỷ USD) như một phần của chương trình hỗ trợ từ EU nhằm khuyến khích giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch từ Nga.
Tuy nhiên, phần còn lại trong tổng số 59,8 tỷ euro từ quỹ chuyển đổi xanh và phục hồi sau đại dịch Covid-19 đã bị đóng băng cho đến khi Warsaw hủy bỏ chương trình cải tổ tư pháp do PiS thực hiện mà các nhà quan sát nhận định đã khiến tính độc lập của tòa án trở nên yếu hơn.
Bất chấp đường lối ủng hộ EU, ông Tusk, người nắm cương vị thủ tướng từ năm 2007 đến năm 2014, cho biết sẽ phản đối bất kỳ thay đổi nào trong các hiệp ước EU có thể gây bất lợi cho Ba Lan.
Ông Tusk cũng là cựu chủ tịch Hội đồng châu Âu. “Bất kỳ nỗ lực nào nhằm thay đổi các hiệp ước đi ngược lại lợi ích của chúng ta đều không thể thực hiện”, tân Thủ tướng cho biết. Vị chính trị gia 66 tuổi, cũng cam kết rằng chính phủ của ông sẽ ưu tiên quốc phòng và tôn trọng các hợp đồng vũ khí đã ký trước đó.
PiS dẫn đầu cuộc bầu cử ngày 15/10 và có cơ hội đầu tiên trong việc thành lập chính phủ, nhưng thiếu đa số cần thiết do các đảng khác từ chối liên minh. Chính phủ của ông Tusk sẽ được Tổng thống Andrzej Duda tuyên thệ nhậm chức vào ngày 13/12 trước khi tân thủ tướng tới Brussels dự hội nghị thượng đỉnh EU.
Chính sách với Ukraine
Những tháng cuối của chính phủ PiS dưới thời thủ tướng Mateusz Morawiecki được đánh dấu bằng mối quan hệ xấu đi với Ukraine, chủ yếu là do Warsaw gia hạn lệnh cấm nhập khẩu ngũ cốc Ukraine.
Trong bối cảnh gia tăng lo ngại ở Kiev về cam kết của các đồng minh phương Tây trong việc tài trợ cho quốc phòng chống lại chiến sự của Nga, ông Tusk cho biết Ba Lan sẽ ủng hộ việc tiếp tục hỗ trợ.
Ukraine cũng phải đối mặt với khả năng Hungary sẽ không bật đèn xanh cho nước này khởi động đàm phán gia nhập EU tại hội nghị thượng đỉnh Brussels trong tuần này.
Mối quan hệ giữa Warsaw và Kiev đã trở nên căng thẳng do cuộc biểu tình của các tài xế xe tải Ba Lan chặn một số cửa khẩu biên giới nhằm tranh chấp quyền tiếp cận EU của các công ty vận tải đường bộ Ukraine.
Thủ tướng Tusk cho biết ông sẽ nhanh chóng giải quyết các vấn đề đằng sau cuộc biểu tình và Ba Lan sẽ đảm bảo biên giới phía Đông của nước này được an toàn.
Ông cho biết sau khi trở về từ hội nghị thượng đỉnh EU tuần này, sẽ gặp lãnh đạo các nước vùng Baltic ở Estonia để thảo luận về chiến sự tại Ukraine và vấn đề an toàn biên giới.
