Theo Reuters, ngày 14/8, Tòa án Hiến pháp Thái Lan đã đưa ra phán quyết về đơn kiến nghị bãi nhiệm Thủ tướng Srettha Thavisin. Theo đó, Tòa án kết luận, Thủ tướng Srettha Thavisin đã vi phạm các quy định về đạo đức khi bổ nhiệm một luật sư từng ngồi tù vào nội các.
Với phán quyết này, Tòa án Hiến pháp Thái Lan quyết định bãi nhiệm Thủ tướng Srettha. Ông Srettha trở thành thủ tướng Thái Lan thứ 4 trong vòng 16 năm bị Tòa án Hiến pháp bãi nhiệm.
Ông Srettha bị bãi nhiệm sau khi nhậm chức chưa đầy 1 năm. Diễn biến mới này có thể khiến chính trường Thái Lan vốn không yên ả càng thêm biến động.
Trước đó, hồi tháng 5, 40 thượng nghị sĩ Thái Lan đã đệ đơn kiến nghị Tòa án Hiến pháp nước này xem xét tư cách của Thủ tướng Srettha Thavisin. Động thái trên diễn ra sau khi ông Srettha bổ nhiệm cựu luật sư Pichit Chuenban làm Chánh Văn phòng Thủ tướng trong đợt cải tổ nội các.
Ông Chuenban từng ngồi tù 6 tháng vì tội danh liên quan đến tham nhũng năm 2008. Sau khi các thượng nghị sĩ đệ đơn kiện, ông Chuenban đã tuyên bố rời nội các hôm 21/5 để bảo vệ Thủ tướng.
Ông Srettha (61 tuổi) là một trong ba ứng cử viên được đảng Pheu Thai đưa ra trong cuộc tổng tuyển cử vào năm ngoái sau khi liên minh do đảng Tiến bước (MFP) dẫn đầu thất bại trong việc thành lập chính phủ. Ông được bầu làm Thủ tướng thứ 30 của Thái Lan trong phiên họp chung của Hạ viện và Thượng viện vào ngày 22/8/2023 với 482 phiếu thuận, 165 phiếu chống và 81 phiếu trắng.
Là một ông trùm trong lĩnh vực bất động sản chuyển sang chính trị, ông Srettha nói rằng ông vẫn muốn đóng góp cho đất nước ở những vai trò khác. Tuy nhiên, những dự án và kế hoạch của Thủ tướng Srettha chưa kịp thúc đẩy sau một năm nắm quyền.
Vụ kiện nhằm vào Thủ tướng Srettha diễn ra trong bối cảnh tăng trưởng kinh tế của Thái Lan đang vật lộn với xuất khẩu và chi tiêu của người tiêu dùng suy yếu, trong khi nợ hộ gia đình tăng kỷ lục.
"Việc Thủ tướng Srettha bị bãi nhiệm gây ra rủi ro trực tiếp đối với nền kinh tế Thái Lan" - chiến lược gia Nuttachart Mekmasin tại Trinity Securities nói với Reuters, đồng thời cho rằng chương trình trợ cấp tiền mặt trị giá 500 tỷ baht (14,3 tỷ USD) có thể bị đình trệ.
Chính phủ Thái Lan dự đoán kinh tế nước này chỉ tăng trưởng khoảng 2,7% trong năm nay, thấp hơn so với các nền kinh tế tương đương ở khu vực.
Điều gì sẽ diễn ra tiếp theo?
Phó Thủ tướng Phumtham Wechayachai dự kiến sẽ đảm nhiệm chức thủ tướng tạm quyền cho đến khi Hạ viện có thể lựa chọn được Thủ tướng mới.
Phát biểu ngay sau khi có phán quyết, Thủ tướng Srettha nói với các phóng viên tại Tòa nhà Chính phủ rằng ông tôn trọng phán quyết của tòa án, mặc dù đó không phải là điều ông hy vọng.
“Tôi không còn thẩm quyền nào nữa. Thẩm quyền hiện đang nằm trong tay Thủ tướng lâm thời” – tờ Bangkokpost dẫn phát biểu của Thủ tướng Srettha cho hay.
Theo ông Srettha, nếu ông Phumtham không thể đảm nhiệm vai trò Thủ tướng tạm quyền, Phó Thủ tướng Suriya Juangroongruangkit sẽ đảm nhiệm vị trí này.
Hạ viện Thái Lan sẽ phải triệu tập cuộc họp để bầu ra thủ tướng mới và các đảng hiện phải quyết định xem họ sẽ đề cử và bỏ phiếu cho ai làm thủ tướng tiếp theo dựa trên danh sách ứng cử viên đã được đệ trình trước cuộc bầu cử vào tháng 5/2023.
Để trở thành thủ tướng, một ứng cử viên cần sự ủng hộ của hơn một nửa trong số 493 nhà lập pháp hiện tại của Hạ viện, tức là 247 phiếu bầu. Nếu không có ai được chọn, Hạ viện phải triệu tập lần nữa và tiến hành bỏ phiếu lại và cơ hội giành cho các ứng cử viên khác được đề cử. Chính phủ liên minh hiện gồm 11 đảng có 314 ghế tại Hạ viện.
Trong số những ứng cử viên tiềm năng cho vị trí này có bà Paetongtarn Shinawatra, 37 tuổi, con gái của cựu Thủ tướng Thaksin Shinawatra và là lãnh đạo đảng Pheu Thai.
Bên cạnh đó, còn có lãnh đạo đảng Tự hào Thái Lan Anutin Charnvirakul và lãnh đạo đảng Quyền lực nhà nước nhân dân, tướng Prawit Wongsuwon.
Hiện thời gian bỏ phiếu vẫn chưa được ấn định và cũng không có quy định nào cho thấy quy trình này phải được tiến hành trong khoảng thời gian bao lâu kể từ khi thủ tướng bị bãi nhiệm.
