“Vì sao yêu” và “Tư duy đột phá”: tính trữ tình và tính chiến đấu trong cùng một ngòi bút

Nếu “Vì sao yêu” giàu trữ tình, phản biện xã hội bằng ngôn từ thi ca, thì “Tư duy đột phá” khẳng định bản lĩnh chính luận, đấu tranh chống tham nhũng, bảo vệ sự thật. Cả hai tác phẩm đều gửi gắm thông điệp nhân văn: chữ Tâm làm gốc, chữ Tài mới vững.

Chữ Tâm làm gốc

Hai tác phẩm phẩm “Vì sao yêu” và “Tư duy đột phá” của Đại tá, nhà báo Nguyễn Hòa Văn do Nhà xuất bản Hội nhà văn làm “bà đỡ” vừa ra mắt bạn đọc vào cuối tháng 11 năm 2025. Đây là những bài viết của ông trong 43 năm quân ngũ, trong đó có 15 năm làm Tổng biên tập Báo Biên phòng (3 năm cuối ông kiêm Phó Chủ nhiệm chính trị Bộ đội biên phòng), nhiều bài viết đã được Giải thưởng báo chí quốc gia.

Tập thơ “Vì sao yêu” của Đại tá, nhà báo Nguyễn Hòa Văn gồm 39 bài thơ và 1 bài thơ được phổ nhạc do Nhà xuất bản Hội nhà văn vừa phát hành là một hiện tượng đáng chú ý trong đời sống văn học đương đại, bởi nó kết hợp nhuần nhuyễn giữa chất trữ tình và tinh thần chính luận, giữa tiếng nói cá nhân và trách nhiệm xã hội.

Điểm đặc sắc đầu tiên của “Vì sao yêu” là tính đa thanh: thơ không chỉ là lời tự sự tình cảm mà còn là tiếng nói phản biện, đấu tranh. Những bài như “Quan tham”, “Bản lĩnh nhà báo”, “Rằm tháng Bảy lời ruột gan vì Đảng” cho thấy tác giả không ngại đối diện với những vấn đề gai góc của xã hội: tham nhũng, lợi ích nhóm, sự suy thoái trong một bộ phận cán bộ. Thơ trở thành vũ khí tinh thần, một hình thức “chiến đấu” bằng ngôn từ, góp phần khẳng định vai trò của văn chương trong việc bảo vệ lẽ phải và công lý.

Song song, tập thơ của người đàn ông Hà Tĩnh sinh năm 1955 vẫn giữ được chất trữ tình sâu lắng. Những bài như “Vì sao yêu”, “Trót yêu”, “Tình thân” hay “Rượu & tình thân” thể hiện sự tinh tế trong cảm xúc, sự chiêm nghiệm về tình yêu, tình bạn, tình người. Ở đó, tác giả khẳng định tình yêu đích thực không dựa vào tiền, quyền hay sắc, mà là sự vô điều kiện, là năng lượng giúp con người vượt qua thử thách. Chính sự đan xen giữa tình riêng và việc chung tạo nên một giọng thơ vừa gần gũi, vừa giàu sức lay động.

Một nét nổi bật khác là tính triết luận. Nhiều bài thơ đặt ra câu hỏi về khôn – dại, thật – giả, duyên – phận, thậm chí cả những nghịch lý trong đời sống chính trị và xã hội. Thơ không chỉ kể chuyện, mà còn mời gọi người đọc cùng suy ngẫm, cùng đối thoại. Thông điệp xuyên suốt tập thơ là “Chữ Tâm làm gốc mới ra chữ Tài”. Từ tình yêu, tình thân đến trách nhiệm công dân, từ đời sống cá nhân đến vận mệnh đất nước, tác giả đều nhấn mạnh giá trị của lương tri, của sự tử tế, của niềm tin vào nhân dân và vào Đảng khi trong sạch. Đây là sợi chỉ đỏ kết nối toàn bộ tập thơ, làm cho tác phẩm vừa mang tính nghệ thuật, vừa mang tính xã hội sâu sắc.

Nhà báo Đặng Gia Mẫn nhận xét “Vì sao yêu” là tập thơ giàu sức biểu đạt, vừa trữ tình vừa chiến đấu, vừa cá nhân vừa cộng đồng. Nó khẳng định vai trò của thơ ca như một tiếng nói nhân văn, một công cụ phản biện và một lời nhắc nhở về giá trị cốt lõi của con người trong thời đại nhiều biến động.

Cú đột phá táo bạo

Tác phẩm “Tư duy đột phá” của nhà báo – Đại tá Nguyễn Hòa Văn là một minh chứng cho sự hòa quyện độc đáo giữa nghề báo và thơ ca, giữa bản lĩnh của người lính và sự tinh tế của người cầm bút. Đây không chỉ là tập hợp những bài viết chính luận về thời cuộc, mà còn là một công trình giàu tính nhân văn, phản ánh sâu sắc những vấn đề trọng yếu của đất nước trong hai giai đoạn lịch sử gần đây.

Điểm đặc sắc của “Tư duy đột phá” nằm ở cấu trúc chặt chẽ và chủ đề đa dạng. Phần một tập trung vào cuộc chiến chống “giặc nội xâm” dưới thời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, với những bài viết về chống chạy chức, chống tham nhũng, hóa giải nghịch lý, khẳng định lòng yêu nước và vai trò báo chí. Phần hai lại mở ra viễn cảnh mới dưới sự lãnh đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, nhấn mạnh quyết tâm vừa “xây” vừa “chống”, tinh gọn bộ máy, đổi mới tư duy lập pháp và gắn kết báo chí với doanh nghiệp. Sự phân chia này không chỉ giúp người đọc dễ tiếp cận, mà còn phản ánh rõ nhịp điệu phát triển và đổi mới của đất nước.

“Ở khía cạnh trữ tình, tác phẩm cho thấy ngòi bút Nguyễn Hòa Văn không khô khan, mà giàu hình ảnh, súc tích, giàu cảm xúc. Ông viết chính luận nhưng vẫn hướng tới chân – thiện – mỹ, như một bài thơ giàu nhạc điệu. Ngược lại, khi viết thơ, ông lại mang hơi thở của một bài xã luận, ngắn gọn, trực diện, nhưng vẫn đầy chất nhân văn” - PGS.TS Nguyễn Quý Dy (Trường Đại học Vinh) chia sẻ.

“Ở khía cạnh chiến đấu, “Tư duy đột phá” là tiếng nói mạnh mẽ chống lại tham nhũng, lợi ích nhóm, sự giả dối và trì trệ. Những bài viết của ông giống như vũ khí tinh thần, góp phần khẳng định vai trò của báo chí trong việc bảo vệ sự thật và công lý. Câu thơ “Sự thật đanh thép người ơi/Sao cứ nói hoài những lời không thật” chính là tuyên ngôn nghề nghiệp và nghệ thuật, thể hiện bản lĩnh kiên định của một người lính – nhà báo”.

Thông điệp xuyên suốt của tác phẩm là: sự thật phải được nói ra bằng ngôn ngữ đanh thép, và chỉ có sự thật mới bảo vệ được nền tảng tư tưởng, niềm tin của nhân dân. Chính sự kết hợp giữa chất lính, chất báo và truyền thống gia đình đã tạo nên một phong cách riêng của Nguyễn Hòa Văn: vừa mạnh mẽ vừa nhân ái, vừa chiến đấu vừa trữ tình. Đây là giá trị đặc biệt khiến “Tư duy đột phá” trở thành một tác phẩm đáng đọc, vừa để suy ngẫm, vừa để hành động.