AI không chỉ cho người trẻ, công nghệ là của tất cả mọi người

Tuy nhiên, vẫn tồn tại một định kiến phổ biến rằng AI là lĩnh vực "chỉ dành cho giới trẻ", những người lớn lên cùng công nghệ và có khả năng tiếp cận, học hỏi nhanh chóng. Sự thật lại không như vậy bởi AI không chỉ cho người trẻ, mà là công cụ dành cho tất cả mọi người, bất kể tuổi tác hay chuyên môn.

Người lớn tuổi và cơ hội từ AI

Thực tế cho thấy, người lớn tuổi có thể hưởng lợi rất nhiều từ các ứng dụng AI. Một ví dụ điển hình là các trợ lý ảo có thể giúp nhắc lịch uống thuốc, đặt lịch khám bệnh, hoặc thậm chí trò chuyện để xoa dịu cảm giác cô đơn. Những người lớn tuổi không cần phải học lập trình hay hiểu cơ chế hoạt động của AI để sử dụng chúng mà chỉ cần một chiếc điện thoại thông minh hoặc máy tính bảng, họ đã có thể tiếp cận các tiện ích này một cách dễ dàng.

Hơn nữa, AI đang mở ra cơ hội học tập suốt đời cho người cao tuổi. Thay vì tham gia các lớp học truyền thống, họ có thể học ngoại ngữ, kỹ năng kỹ thuật số, hoặc đơn giản là đọc sách và nghe podcast được gợi ý bởi các hệ thống thông minh. Với AI, khái niệm "học cả đời" không còn là lý thuyết mà trở thành hiện thực dễ tiếp cận hơn bao giờ hết.

Thầy Đinh Ngọc Sơn - nguyên Phó Trưởng khoa Phát thanh - Truyền hình, Học viện Báo chí và Tuyên truyền mới đây đã mở lớp học đặc biệt mang tên "Chuyển đổi số và AI". Lớp học này đặc biệt là bởi học viên trong lớp chủ yếu trong độ tuổi 65-80 tuổi. Mỗi lớp có khoảng 15-20 người với 3 buổi học. Thời gian tổ chức lớp học vào sáng hoặc tối, tùy vào quỹ thời gian của các học viên để sắp xếp sao cho hợp lý. Đến nay, thầy Sơn đã tổ chức được 4 lớp học về chuyển đổi số và AI.

Một trong những lý do khiến người lớn tuổi e dè với AI là sự thiếu tự tin trong việc sử dụng công nghệ. Tuy nhiên, điều này đang dần thay đổi nhờ vào giao diện người dùng thân thiện hơn, các trợ lý bằng giọng nói, và sự hỗ trợ tận tình từ cộng đồng. Ngày càng nhiều sáng kiến hướng tới việc "giải công nghệ hóa" những rào cản, để công nghệ trở nên gần gũi, dễ hiểu và dễ dùng hơn.

Thời gian gần đây, ông Nguyễn Tri Kha (75 tuổi, quận Cầu Giấy), một cán bộ hưu trí rất hào hứng với những ứng dụng AI trên điện thoại. Theo ông cài đặt những ứng dụng AI này hoàn toàn không khó và  ông cảm thấy rất hài lòng khi sử dụng. Thay vì lọ mọ lên mạng tìm đọc những loại thực phẩm ăn uống phù hợp với lứa tuổi và căn bệnh tiểu đường mạn tính thì nay ông đã có trợ lý AI đưa ra những lời khuyên rất hợp lý.

Việc người lớn tuổi sử dụng AI không chỉ là về mặt tiện ích, mà còn là cách để họ duy trì kết nối xã hội, phát triển bản thân và giữ cho tâm trí luôn linh hoạt. 

Tương lai số: không để ai bị bỏ lại phía sau

Đã đến lúc chúng ta cần thay đổi góc nhìn, bởi, AI không phải là sân chơi riêng của thế hệ trẻ hay các chuyên gia công nghệ. Nó là một phần của cuộc sống hiện đại, và mọi người đều có quyền được tiếp cận, hiểu và sử dụng nó. Việc thúc đẩy giáo dục số và hỗ trợ kỹ thuật cho người lớn tuổi nên là một phần trong chiến lược phát triển xã hội toàn diện, không bỏ ai lại phía sau.

Công nghệ số đang dần trở thành cầu nối giữa các thế hệ, giúp người cao tuổi kết nối tốt hơn với con cháu và cộng đồng xung quanh. Minh chứng là nhiều người trẻ hiện nay đã bỏ ra nhiều tâm huyết, công sức giúp thế hệ người lớn tuổi tiếp cận tốt hơn với các thiết bị công nghệ và thành quả của khoa học kỹ thuật.

Mới đây, một nhóm học sinh đến từ trường THPT Nguyễn Hữu Huân (TP Hồ Chí Minh) đã phát triển một ứng dụng tích hợp trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm hỗ trợ chăm sóc người cao tuổi. Ứng dụng này mang đến các tính năng như nhắc nhở uống thuốc, theo dõi tình trạng sức khỏe, và đặc biệt là khả năng nhận diện các tình huống khẩn cấp như đột quỵ hoặc té ngã, từ đó gửi cảnh báo ngay lập tức đến người thân.

Không thể phủ nhận, sử dụng các ứng dụng AI sẽ mở ra nhiều cơ hội cho người cao tuổi tiếp cận thông tin, giải trí và chăm sóc sức khỏe. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức và rào cản đối với việc thích ứng với công nghệ của nhóm người này, đòi hỏi sự hỗ trợ và đồng hành của gia đình, cộng đồng, cũng như các sáng kiến từ doanh nghiệp và tổ chức xã hội.

Cần tạo ra những chương trình phổ cập AI dành cho người lớn tuổi, với cách tiếp cận gần gũi, đơn giản, thực tiễn. Sự hòa nhập công nghệ không chỉ giúp họ sống độc lập và năng động hơn, mà còn giúp xã hội tận dụng được nguồn lực quý giá từ kinh nghiệm, tri thức và góc nhìn đa chiều của thế hệ đi trước.

AI là một cuộc cách mạng, nhưng không phải là của riêng ai. Nó là công cụ để con người nâng cao chất lượng sống, mở rộng khả năng sáng tạo và vượt qua những giới hạn của bản thân. Khi mọi người, không phân biệt tuổi tác, đều có cơ hội tiếp cận và sử dụng AI, đó mới là lúc công nghệ thực sự phục vụ cho nhân loại một cách toàn