Bí ẩn đằng sau làn khói đen và trắng trong mật nghị Vatican

Khói đen đã bốc lên từ ống khói Nhà nguyện Sistine vào thứ Tư (ngày 7/5), báo hiệu vẫn chưa có giáo hoàng mới được bầu để thay thế Giáo hoàng Francis trong cuộc bỏ phiếu đầu tiên. Đây là hình ảnh mang tính biểu tượng cao, phản ánh truyền thống hàng thế kỷ của Giáo hội Công giáo, nơi khói trở thành phương thức truyền thông để thông báo với thế giới về kết quả mật nghị bầu giáo hoàng.

Tại Vatican, khói đen và khói trắng mang những ý nghĩa rõ ràng: khói đen báo hiệu các hồng y vẫn chưa đạt được sự đồng thuận về giáo hoàng mới, trong khi khói trắng là dấu hiệu cho thấy một vị giáo hoàng mới đã được chọn. Truyền thống này bắt nguồn từ việc sử dụng khói như hình thức truyền thông lâu đời trong nhiều nền văn hóa, từ tín hiệu cảnh báo đến lời kêu gọi tập hợp.

Theo Clare Johnson, giáo sư Nghiên cứu Phụng vụ và Thần học Bí tích tại Đại học Công giáo Úc, khói đã được dùng để truyền đạt thông điệp từ thời cổ đại. Các nền văn hóa bản địa thậm chí còn phát triển các kỹ thuật phức tạp để thay đổi màu sắc hoặc hình dạng của khói, tạo ra những thông điệp đặc biệt. Trong bối cảnh mật nghị Vatican, truyền thống này được duy trì với một mục đích duy nhất: thông báo với thế giới về việc một giáo hoàng mới đã được chọn.

Nguồn gốc và phương pháp tạo khói trong mật nghị Vatican

Việc sử dụng khói trong mật nghị Vatican có lịch sử lâu đời. Theo Johnson, các hồng y đã đốt phiếu bầu sớm nhất là vào năm 1417, nhưng phải đến thế kỷ 18, Nhà nguyện Sistine mới được lắp đặt ống khói để phát tín hiệu ra bên ngoài. Ban đầu, khói đen xuất hiện khi chưa có giáo hoàng được chọn, còn khói trắng báo hiệu giáo hoàng mới đã được bầu. Đến năm 1914, dưới thời Giáo hoàng Pius X, khói trắng được chính thức sử dụng để báo hiệu một vị giáo hoàng mới đã được chọn.

Tuy nhiên, không phải lúc nào tín hiệu khói cũng rõ ràng. Trong mật nghị năm 1958, khói ban đầu xuất hiện màu trắng rồi chuyển sang đen, gây nhầm lẫn. Để khắc phục, Vatican đã áp dụng phương pháp sử dụng hóa chất tạo khói màu rõ ràng.

Năm 2013, Federico Lombardi, cựu phát ngôn viên của Vatican, tiết lộ khói đen được tạo ra từ hỗn hợp kali perchlorate, anthracene (một thành phần của nhựa than đá) và lưu huỳnh. Khói trắng được tạo ra bằng cách đốt kali clorat, lactose và nhựa chloroform. Phương pháp này giúp khói có màu sắc rõ ràng, dễ nhận diện, tránh được những hiểu lầm không mong muốn.

Giáo hoàng có được bầu ngay ở vòng đầu không?

Về lý thuyết, một giáo hoàng có thể được bầu ngay trong vòng bỏ phiếu đầu tiên nếu nhận được đa số hai phần ba số phiếu, nhưng điều này hiếm khi xảy ra trong lịch sử hiện đại. Giáo hoàng Francis được bầu trong hai ngày với năm lần bỏ phiếu, trong khi hai người tiền nhiệm của ông cũng được bầu trong hai hoặc ba ngày.

Đọc thêm: Châu Âu đối mặt khủng hoảng thiếu hụt y tá nghiêm trọng

Lịch sử còn ghi nhận những mật nghị kéo dài hoặc diễn ra chớp nhoáng. Mật nghị ngắn nhất được tổ chức vào năm 1503, chỉ mất 10 giờ để chọn Giáo hoàng Pius III. Ngược lại, mật nghị dài nhất kéo dài gần ba năm, từ năm 1268 đến 1271, khi Giáo hoàng Gregory X được bầu.