Chính phủ Mỹ đạt thỏa thuận gây chấn động ngành dược toàn cầu với Pfizer 

Tổng thống Mỹ Donald Trump vừa công bố một thỏa thuận đặc biệt với Pfizer, một trong những tập đoàn dược phẩm lớn nhất thế giới, nhằm giảm mạnh giá thuốc cho bệnh nhân Mỹ. Thỏa thuận này được coi là bước đi táo bạo và có thể tạo ra thay đổi lớn trong cách ngành dược phẩm hoạt động không chỉ ở Mỹ mà còn trên toàn cầu.

Theo kế hoạch có tên TrumpRx.gov, Pfizer chấp nhận giảm giá một số loại thuốc từ 50% đến 85% so với giá niêm yết hiện tại. Đây là mức giảm sâu chưa từng có tiền lệ, mở ra cơ hội cho nhiều bệnh nhân Mỹ được tiếp cận thuốc điều trị với chi phí thấp hơn. Đổi lại, Pfizer sẽ được hưởng thời gian ân hạn ba năm đối với các loại thuế áp dụng cho dược phẩm bán ra nước ngoài, miễn là công ty đầu tư thêm vào sản xuất trong nước Mỹ.

Không dừng lại ở đó, chính quyền ông Trump tuyên bố sẽ áp mức thuế 100% đối với dược phẩm nhập khẩu có thương hiệu hoặc đã được cấp bằng sáng chế, bắt đầu từ ngày 1/10. Điều này nhằm thúc đẩy các hãng dược mở rộng sản xuất tại Mỹ, đồng thời khuyến khích họ bán thuốc trực tiếp cho bệnh nhân trong nước thay vì tập trung lợi nhuận ở thị trường quốc tế.

Để tạo sự cân bằng, Nhà Trắng cũng cho biết đang đàm phán với các nước G7 cùng Thụy Sĩ và Hà Lan về việc nâng giá thuốc tại các thị trường này. Thông điệp của Tổng thống Trump rất rõ ràng: “Mỹ đã chấm dứt việc trợ cấp chăm sóc sức khỏe cho phần còn lại của thế giới.”

Ông cho rằng lâu nay các quốc gia giàu có được mua thuốc với giá thấp, trong khi người Mỹ lại phải trả nhiều hơn. Với chính sách mới, nếu Pfizer và các công ty khác thu được nhiều lợi nhuận nhờ giá cao hơn ở nước ngoài, họ sẽ phải đưa một phần lợi nhuận đó về Mỹ để phục vụ bệnh nhân trong nước.

Thông tin về thỏa thuận ngay lập tức tác động đến thị trường chứng khoán. Cổ phiếu Pfizer tăng 7% chỉ trong ngày công bố. Merck và Eli Lilly cũng hưởng lợi, với mức tăng lần lượt 6% và 5%. Các nhà đầu tư tỏ ra lạc quan khi cho rằng chính sách mới có thể giải quyết tình trạng bất ổn về giá thuốc vốn khiến ngành dược chịu nhiều áp lực trong những năm gần đây, đặc biệt khi nhiều loại thuốc sắp hết hạn bằng sáng chế.

Theo báo cáo của Morgan Stanley, động thái này có thể mang lại sự rõ ràng hơn cho các nhà đầu tư, giúp họ hiểu rõ định hướng về giá thuốc và thuế quan trong tương lai. Trong bối cảnh ngành dược đang cần sự ổn định để tiếp tục nghiên cứu, phát triển sản phẩm mới, chính sách của chính quyền ông Trump được xem như một tín hiệu tích cực.

Đọc thêm: Gaza trước ngã rẽ: kế hoạch hòa bình của ông Trump có thành hiện thực?

Một phần quan trọng của thỏa thuận là việc ra mắt trang web TrumpRx.gov vào đầu năm 2026. Trang này sẽ cho phép người dân Mỹ tìm kiếm thuốc và mua trực tiếp từ các hãng dược, thay vì phải thông qua nhiều khâu trung gian. Nhà Trắng khẳng định hai loại thuốc phổ biến của Pfizer sẽ có mức giảm mạnh, với việc Eucrisa điều trị bệnh chàm giảm 80% và Xeljanz điều trị viêm khớp giảm 50%. Ngoài ra, toàn bộ danh mục thuốc của Pfizer cũng sẽ được áp dụng trong chương trình Medicaid, giúp hàng triệu người cao tuổi và người khuyết tật được tiếp cận thuốc rẻ hơn.

Thỏa thuận với Pfizer thực chất là sự tiếp nối của nỗ lực mà Tổng thống Trump khởi động từ tháng 5. Khi đó, ông ký sắc lệnh hành pháp yêu cầu các hãng dược cung cấp cho bệnh nhân Mỹ mức giá “Quốc gia được ưu đãi nhất” - chính sách tối huệ quốc. Giá này được xác định dựa trên mức thấp nhất mà các quốc gia giàu có như Canada, Đức, Pháp, Nhật Bản hay Anh phải trả. Nếu doanh nghiệp không tuân thủ, họ sẽ phải đối mặt với biện pháp cứng rắn từ chính quyền.

Tuy nhiên, vẫn còn nhiều câu hỏi chưa được trả lời. Một số nhà phân tích cho rằng mức giảm giá thực tế mà người Mỹ nhận được có thể không lớn như kỳ vọng. Evan Seigerman, chuyên gia của BMO Capital Markets - công ty dịch vụ tài chính và ngân hàng đầu tư của Canada, nhận định các chiết khấu có thể khá hạn chế và khó đoán định cho đến khi chính sách được áp dụng. Nhà Trắng cũng thừa nhận chi tiết cụ thể của thỏa thuận vẫn đang được hoàn thiện, dù mục tiêu là triển khai vào đầu năm 2026.

Với người dân Mỹ, chính sách này được kỳ vọng sẽ giúp giảm bớt gánh nặng chi phí y tế, vốn từ lâu là vấn đề gây nhiều tranh luận. Còn với các công ty dược, họ sẽ phải thay đổi cách kinh doanh trên phạm vi toàn cầu, bởi quy định “tối huệ quốc” buộc họ bán thuốc cho Mỹ với giá rẻ nhất. Hệ quả là nhiều nước châu Âu có thể phải mua thuốc với giá cao hơn, do các hãng tìm cách bù lại phần lợi nhuận bị giảm ở thị trường Mỹ.

Thỏa thuận giữa ông Trump và Pfizer được đánh giá là thắng lợi chính trị quan trọng, thể hiện cam kết mạnh mẽ của chính quyền trong việc giải quyết vấn đề giá thuốc. Dù còn nhiều điểm chưa rõ ràng, bước đi này đã mở đường cho những thỏa thuận tương tự với các tập đoàn khác. Tổng thống Trump thậm chí nhấn mạnh Eli Lilly sẽ là công ty tiếp theo tham gia chương trình.